Τετάρτη 25 Μαΐου 2011

Είμαστε πολλοί(ες) και αγανακτισμένοι, αλλά με ποιόν;

Μεγάλες διαστάσεις έχει πάρει από εχθές Τρίτη, όπως άλλωστε είχε ήδη διαφανεί από το βράδυ της Δευτέρας, το κάλεσμα μέσω facebook για συγκεντρώσεις «αγανάκτησης ενάντια στην κρίση». Η αρχή έγινε από τη Θεσσαλονίκη, όπου ήδη 20.000 εγγεγραμένοι του facebook έχουν δηλώσει ότι θα παραβρεθούν σήμερα το απόγευμα, από τις 6 μέχρι τις 11 το βράδυ, στο Λευκό Πύργο...
Ταυτόχρονα, το κάλεσμα απλώθηκε σε δεκάδες άλλες σελίδες και blogs, ενώ από την Τρίτη άρχισε να διαδίδεται και από ραδιόφωνα, τηλεοπτικές εκπομπές και portals.

Στη συνέχεια εμφανίστηκαν αντίστοιχα καλέσματα για την ίδια μέρα και ώρα στην Αθήνα (Πλ. Συντάγματος), την Πάτρα, τον Βόλο, τη Λάρισα, την Καβάλα και όλες σχεδόν τις υπόλοιπες πόλεις της Ελλάδας, από την Ηγουμενίτσα ως την Κρήτη, καθώς και στα περισσότερα νησιά. Το κάλεσμα για την Αθήνα μάλιστα εξαφανίστηκε μυστηριωδώς λίγες ώρες μετά, και ενώ είχε ξεπεράσει τις 6.000 «αποδοχές», οδηγώντας πολλούς να κάνουν λόγο για λογοκρισία. Αδυνατούμε φυσικά να γνωρίζουμε αν κάτι τέτοιο είναι εφικτό, και ευκταίο, για οποιαδήποτε αρχή. Το κάλεσμα άλλωστε επανήρθε με νέα σελίδα λίγη ώρα αργότερα.

Το σίγουρο είναι ότι τα καλέσματα αυτά, στον απόηχο των επαναστάσεων της Β. Αφρικής και ιδιαίτερα της ιστορικής πια πολυήμερης συγκέντρωσης στην πλατεία Ταχρίρ και ,ακόμα περισσότερο, σε συνέχεια με το κίνημα στην Ισπανία, συγκινούν. Χιλιάδες άνθρωποι αναζητούν τρόπους να εκφράσουν έμπρακτα την οργή τους, ιδιαίτερα μετά την ανακοίνωση των νέων μέτρων, η οποία λειτούργησε ως το καλύτερο καύσιμο (και μάλιστα χωρίς ΕΦΚ!) για την εξάπλωση των καλεσμάτων. Και σε αυτή την αναζήτηση, φαίνεται ότι δεν καλύπτονται από τις «παραδοσιακές» μορφές οργάνωσης των κοινωνικών κινημάτων: τις κινήσεις πολιτών, τις τοπικές συνελεύσεις, τα κόμματα, τις οργανώσεις και τις ομάδες της αριστέρας ή του αντιεξουσιαστικού χώρου και –κυρίως- τα συνδικάτα και τις συνδικαλιστικές παρατάξεις.

Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι ένα κάλεσμα στο facebook και μια συγκέντρωση μπορεί να υποκαταστήσει ή να ανατρέψει τον τρόπο που οργανώνονται οι κοινωνίες ή οι εργαζόμενοι. Υποδεικνύει όμως σίγουρα ότι όλες οι μορφές οργάνωσης χρειάζονται πολύ δουλειά για να επανιδρύσουν (ή να πρωτο-ιδρύσουν) θεσμούς κοινωνικής και πολιτικής συμμετοχής, συναπόφασης και διεκδίκησης, σαν αυτές που ξεδιπλώθηκαν στις συνελεύσεις και τις ομάδες εργασίας που ξεπήδησαν στις ισπανικές πλατείες και εμπνέουν τώρα χιλιάδες πολίτες στην Ελλάδα να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους.

Εξίσου ισχυρή με την ελπίδα, είναι ωστόσο και η κριτική. Πέρα από τα ενθουσιώδη σχόλια, πολλοί και πολλές προβληματίζονται για την ποιότητα και το ύφος του καλέσματος. «Αγανακτισμένοι, αλλά με ποιους;» ρωτά ένας επισκέπτης. Με την κυβέρνηση, το κεφάλαιο, το νεοφιλελευθερισμό, το Θεό; Δεν φταίει κανείς συγκεκριμένος για την κρίση;

Απέναντι σε «όσους μας οδήγησαν σε αυτό το σημείο», απαντούν οι αρχικοί εμπνευστές του καλέσματος, οι οποίοι προσπάθησαν εξαρχής να μεταφέρουν ένα αποϊδεολογικοποιημένο προφίλ, ενάντια σε κάθε πολιτική έκφραση. Κάλεσαν έτσι να συγκεντρωθούμε «αυθόρμητα, χωρίς κόμματα, ομάδες και ιδεολογίες.» Εύκολα θα παρατηρούσε κανείς ότι αυτό το κάλεσμα θα χωρούσε ακόμα και την ίδια την κυβέρνηση, αφού και αυτή ενάντια στην κρίση είναι και ακόμα περισσότερο ενάντια «σε όσους μας οδήγησαν εδώ», εννοώντας είτε την κυβέρνηση της ΝΔ, είτε τους δημόσιους υπαλλήλους, τους συνδικαλιστές κοκ.

Στην πραγματικότητα ωστόσο, όλοι καταλαβαίνουν ότι το κάλεσμα στρέφεται καταρχάς ενάντια στην κυβέρνηση. Εκείνο που δεν είναι σαφές όμως για μεγάλο μέρος των αποδεκτών του είναι ακριβώς «ποιοι μας έφεραν εδώ». Πολλοί από αυτούς μάλλον δεν θα δίσταζαν να μοιράσουν τις ευθύνες γενικά σε συνδικαλιστές και υπαλλήλους, στη λογική του «μαζί τα φάγαμε», «όλοι ίδιοι είναι» κοκ. Από αυτή τη σκοπιά, η επιθετική στάση κάποιων ενάντια σε όλα τα κόμματα και τους πολιτικούς πρέπει να αναγνωστεί μάλλον από μια (άκρο)δεξιά σκοπιά, παρά από μια σκοπιά ριζοσπαστικής αμφισβήτησης.

Σε καμιά περίπτωση βέβαια, αυτό δεν εμπίπτει στις προθέσεις των περισσότερων, των διοργανωτών συμπεριλαμβανομένων. Αξίζει να σημειωθεί ότι η γνωστή ακροδεξιά εφημερίδα "Στόχος" έσπευσε ήδη να καταγγείλλει το κάλεσμα, ως συνωμοσία του Σόρος, του Indymedia και της Αφροδίτης Αλ Σαλέχ! Η πλειοψηφία παραμένει σε μια –αρκούντως δικαιολογημένη- έχθρα προς τα κόμματα εξουσίας και δυσπιστίας προς όλα τα άλλα. Η –επίσης επαρκώς δικαιολογημένη- απέχθειά της προς τις ιδεολογίες αποτελεί ωστόσο μια καλυμμένη και εξίσου επικίνδυνη ιδεολογία: όλοι ενωμένοι ενάντια στους κακούς. Με την έκκληση ωστόσο της εθνικής ενότητας, ή της ενότητας γενικά, μόνο κοινωνικά κινήματα δεν κάνεις.

Όλα αυτά, φυσικά και ευτυχώς, παραμένουν μπλεγμένα. Τίποτα δεν μπορεί να προκαταβάλλει την εξέλιξη. Και ακριβώς για αυτό το κάλεσμα βρίσκει τόση ανταπόκριση και είναι τόσο ενδιαφέρον. Τι θα γίνει αύριο λοιπόν, θα το μάθουμε αύριο. Αν επικρατήσει πχ μια γενική αντι-πολιτική στάση του στυλ όλοι ενωμένοι ενάντια στα κόμματα και την πολιτική ή αν ξεπηδήσουν κάποιες δομές αυτοοργάνωσης, συζήτησης, αναζήτησης, συναπόφασης, συνέλευσης.

Και στην Ισπανία, τα αρχικά καλέσματα απέκλειαν την οργανωμένη παρουσία κομμάτων και μελών με διακριτικά, σημαίες κοκ. Ωστόσο, οι συνελεύσεις και οι ομάδες εργασίας δεν απέκλεισαν τις ιδέες και τις επεξεργασίες των οργανωμένων κομματιών της κοινωνίας, αλλά αντίθετα επεδίωξαν να τις γνωρίσουν και να τις κρίνουν. Οι συγκεντρώσεις έτσι, όπως φυσικά τις καταλάβαμε εμείς από τόση απόσταση, δεν στρεφόταν γενικά ενάντια στην πολιτική, αλλά αντίθετα την επαναθεμελίωναν ως μια διαδικασία κοινωνικής αυτοοργάνωσης και διεκδίκησης. Μπορεί να μην ξεκίνησαν από ένα ορισμένο πολιτικό πλαίσιο, αλλά –ακριβώς για αυτό- κατάφεραν να μεταφράσουν τις καθημερινές κοινωνικές αντιθέσεις σε πολιτικό λόγο, να διατυπώσουν αιτήματα και θέσεις.

Όλα αυτά βέβαια δεν μεταφέρονται δια μαγείας, με ένα απλό κάλεσμα. Ούτε είναι ευχάριστη, από αυτή τη σκοπιά, η διευκρίνιση που έδωσαν οι διοργανωτές, βλέποντας την απήχηση του καλέσματος, ότι δεν επιθυμούν «επιτροπές και ψήφους». Ο δρόμος όμως είναι πολύ πιο γκαστρωμένος από τις κάλπες και ποτέ δεν ξέρεις τι θα βγάλει. Ήδη, η αποδοχή του καλέσματος αποτελεί ένα σημαντικό κινηματικό γεγονός (για το οποίο οφείλουμε να ευχαριστήσουμε φυσικά και τους αρχικούς εμπνευστές). Σήμερα θα ξέρουμε αν θα προκύψουν και άλλα.

Νίκος Ν., ομάδα alterthes

alterthess.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: