Ευτύχης Μπιτσάκης - Ανθρώπινη φύση - Για έναν κομμουνισμό του πεπερασμένου

Μπορούν να υπάρξουν βιώσιµες σοσιαλιστικές κοινωνίες;

Αντιφάσκουν, µήπως, µε την εγωιστική ανθρώπινη φύση;

 

Στο βιβλίο αναλύεται η διαδικασία της εµφάνισης της ιδιοκτησίας ως άρνηση της αρχαϊκής κοινότητας, οι αντιθέσεις των ταξικών κοινωνιών και ειδικά του καπιταλισµού, o ρόλος της ανθρώπινης φύσης στο ιστορικό γίγνεσθαι. ∆ιερευνάται ο χαρακτήρας της ανθρώπινης φύσης, µε...
βάση κυρίως τα δεδοµένα της νευρολογίας και της ψυχολογίας.

            Το συµπέρασµα είναι ότι ο άνθρωπος είναι γενετικά κοινωνικό ον, ότι δεν υπάρχει αναλλοίωτη εγωιστική ανθρώπινη φύση και, κατά συνέπεια, δεν υπάρχει ανθρωπολογικό εµπόδιο για τον σοσιαλισµό.

            Σκιαγραφούνται, τέλος, οι δυσκολίες για το πέρασµα στον σοσιαλισµό, και θεµελιώνεται η δυνατότητα ενός κοµµουνισµού του πεπερασµένου.

            Η ιστορία, κατά τον µαρξισµό, είναι ένα ανοιχτό πεδίο δυνατοτήτων και, σύµφωνα µε τους Μαρξ και Ένγκελς, όρος για την επιβίωση της ανθρωπότητας είναι η επιστροφή στην αρχαϊκή κοινότητα, σε ένα ανώτερο, επιστηµονικό και τεχνολογικό επίπεδο.

 

Ο Ευτύχης Μπιτσάκης γεννήθηκε το 1927 στο χωριό Κάδρος της Κρήτης. Σπούδασε Χηµεία στο Πανεπιστήµιο Αθηνών, Θεωρητική Φυσική και Φιλοσοφία στο Παρίσι. Είναι ∆ιδάκτωρ Φιλοσοφίας του Πανεπιστηµίου Paris VIII και ∆ιδάκτωρ Επικρατείας της Γαλλίας (Φιλοσοφία των Επιστηµών). Εργάστηκε στο Πυρηνικό Κέντρο του Saclay και στο Εργαστήριο Πυρηνικής Φυσικής του Collège de France. Από το 1970 έως το 1976 δίδαξε Μαθηµατικά στο Πανεπιστήµιο ΧΙ του Παρισιού και Φιλοσοφία των Επιστηµών στο Πανεπιστήµιο VIII. Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα (1976) εργάστηκε ως κύριος ερευνητής στο Εθνικό Ίδρυµα Ερευνών. Το 1981 εκλέχθηκε Τακτικός Καθηγητής στην Έδρα Φιλοσοφίας του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων και επί έξι έτη ήταν Κοσµήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής. Παλαιός Υφηγητής Θεωρητικής Φυσικής του Πανεπιστηµίου Αθηνών, δίδαξε στο Φυσικό Τµήµα το µάθηµα «Εισαγωγή στις Φυσικές Θεωρίες». Κύρια ερευνητικά ενδιαφέροντα του Ε. Μπιτσάκη είναι τα θεµέλια των επιστηµών (Σχετικότητα, Κβαντική Μηχανική), η Οντολογία, η Γνωσιοθεωρία και η Φιλοσοφική Ανθρωπολογία. Βιβλία και άρθρα του σ’ αυτά τα γνωστικά πεδία κυκλοφορούν στις κυριότερες ευρωπαϊκές γλώσσες.

                Ο Ε. Μπιτσάκης από τα µαθητικά του χρόνια εντάχθηκε στο αριστερό κίνηµα. Κατά τη διάρ­κεια του Εµφυλίου καταδικάστηκε σε πολυετή φυλάκιση. Στη διάρκεια της δικτατορίας µετείχε ενεργά στο αντιδικτατορικό κίνηµα της Ευρώπης, ως µέλος της ΚΕ του ΚΚΕ.

                Ο Ε. Μπιτσάκης έχει αναπτύξει πολύµορφη κοινωνική δραστηριότητα στο πλαίσιο της Παγκόσµιας Οµοσπονδίας Επιστηµόνων, της Ουνέσκο, του Κέντρου Μαρξιστικών Ερευνών του Παρισιού και άλλων χωρών. Επίσης µετείχε στην οργάνωση του Ελεύθερου Ανοικτού Πανεπιστηµίου του Παρισιού και ήταν µέλος της Οµάδας του ∆ήµου Αθηναίων και του Υπ. Πολιτισµού για τη δηµιουργία των Ανοικτών Πανεπιστηµίων. Είχε την πρωτοβουλία της οργάνωσης του Σεµιναρίου «Θεµέλια των Επιστηµών» (Φυσικό Τµήµα, Πανεπιστήµιο Αθηνών) και την ευθύνη της οργάνωσης πολλών ελληνικών και διεθνών επιστηµονικών συνεδρίων. Τέλος, είχε την ευθύνη της δηµιουργίας του περιοδικού Σύγχρονα Θέµατα, µετείχε στην εκδοτική οµάδα του περιοδικού ∆ιαλεκτική και από το 1992 είναι εκδότης του θεωρητικού περιοδικού Ουτοπία.

 

ΕΡΓΑ ΤΟΥ

1. Είναι και Γίγνεσθαι, 1965, 2000, Στάχυ.

2. Physique Contemporaine et Matérialisme Dialectique, Éd. Sociales, Paris 1973. Μεταφράσεις του: ιαπωνικά, ισπανικά, ιταλικά, ουγγρικά.
Ελλην. µετ.: ∆ιαλεκτική και Νεότερη Φυσική, 1974, 2001, ∆αίδαλος -
Ι. Ζαχαρόπουλος.

3. La Nature dans la Pensée Dialectique, L’Harmattan, Paris, 2001. Ελλην. µετ.: Η φύση στη διαλεκτική φιλοσοφία, 1975, 2003, Ελληνικά Γράµµατα.

4. La problème du Déterminisme en physique, Thèse d’ État, Paris 1976.

5. Τα εννοιολογικά θεµέλια της Κβαντικής Μηχανικής, ∆ιατριβή για Υφηγεσία, Αθήνα 1979.

6. Η ∆υναµική του ελάχιστου, 1979, 2003, ∆αίδαλος - Ι. Ζαχαρόπουλος.

7. Θεωρία και Πράξη, 1980, 1998, Gutenberg.

8. Φιλοσοφία του Ανθρώπου, 1980, 1991, Gutenberg.

9. Physique et Matérialisme, Éd. Sociales, Paris 1983, Μετάφραση: ουγγρικά.

10. Καρλ Μαρξ, ο θεωρητικός του προλεταριάτου, 1983, Gutenberg.

11. Τι είναι Φιλοσοφία, 1984, 1985, Σύγχρονη Εποχή.

12. Ιδεολογικά, 1986, Gutenberg.

13. Ρήξη ή ενσωµάτωση;, 1989, Σύγχρονη Εποχή.

14. Ένα φάντασµα πλανιέται,
1992, 1993, Στάχυ.

15. Το αειθαλές δέντρο της γνώσεως, 1995, 1996, Στάχυ.

16. La Nouveau Réalisme Scientifique, L’Harmattan, Paris 1997. Μετάφραση: ιταλικά. Ελλην. µετ.: Ο νέος επιστηµονικός ρεαλισµός, 1999, Gutenberg.

17. Ο δαίµων του Αϊνστάιν, 2000, 2001, Gutenberg.

18. Γονίδια του µέλλοντος, 2001, Προσκήνιο.

19. ∆ρόµοι της ∆ιαλεκτικής, Άγρα, 2003.

20. Οι πόλεµοι της Νέας Τάξης (µε ∆. Μπελαντή), Προσκήνιο, 2005.

21. Η εξέλιξη των θεωριών της Φυσικής, ∆αίδαλος - Ι. Ζαχαρόπουλος, 2008.

22. Από την πυρά στον άµβωνα, Τόπος, 2009.

23. La Matière et l’ Esprit. Ελλην. µετ. Η ύλη και το πνεύµα, Άγρα, 2011, µετ. στα Ιταλικά (υπό έκδοση).