Μετά από εγκληματικές πράξεις όπως αυτή του Anders Behring Breivik, πολλοί σπεύδουν να χαρακτηρίσουν τον εγκληματία ως επικίνδυνο ψυχασθενή, παράφρονα, νοσούντα στον εγκέφαλο και άλλα συναφή. Είναι όμως αυτοί οι χαρακτηρισμοί δικαιολογημένοι; Πάσχει ο Breivik από κάποια ψυχική διαταραχή;...
Πιθανόν, αλλά αυτό μπορεί να διαπιστωθεί έγκυρα μόνο με ενδελεχή ψυχιατρική εξέτασή του. Το ότι ο Breivik δολοφόνησε εν ψυχρώ δεκάδες ανθρώπους είναι αναμφίβολα μια αντικοινωνική και ηθικά κατακριτέα πράξη. Ωστόσο, όποιος σπεύδει μόνο με βάση αυτά να τον χαρακτηρίσει ως ψυχασθενή φανερώνει ότι έχει διαστρεβλωμένη εικόνα για την ψυχική ασθένεια και ότι την έχει μπερδέψει με την εγκληματική συμπεριφορά. Αυτού του είδους οι διαστρεβλώσεις το μόνο που κάνουν είναι να αναπαράγουν το στίγμα της ψυχικής νόσου και να δυσφημούν τους ψυχικά ασθενείς. Πράγμα κατάφωρα άδικο, καθότι οι ψυχικά πάσχοντες δεν είναι επικίνδυνα τέρατα, αλλά πονεμένοι και βασανισμένοι άνθρωποι.
Ακόμα ωστόσο και όταν υπάρχει ψυχική διαταραχή, η διάγνωσή της καθόλου δεν
επαρκεί για την εξήγηση μιας εγκληματικής συμπεριφοράς. Για να στέκει μια
τέτοια εξήγηση, θα πρέπει να μπορεί να καταδειχθεί σαφής και ισχυρός αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της ψυχικής νόσου και της συμπεριφοράς. Με άλλα λόγια, η ψυχική νόσος θα πρέπει να έχει διαμορφώσει την εικόνα του πάσχοντος για την πραγματικότητα και τις στάσεις που τον οδήγησαν στην εγκληματική του πράξη: δηλαδή να έχει διαμορφώσει το πώς έβλεπε τα πράγματα, το τι θεωρούσε πρόβλημα,το τι θεωρούσε ότι φταίει για το πρόβλημα και τι θεωρούσε ότι έπρεπε να κάνει για να λύσει το πρόβλημα.
Ολα αυτά είναι δουλειά των γιατρών και των ψυχολόγων, που θα διερευνήσουν
τον εγκληματία και θα βγάλουν τα συμπεράσματά τους. Δεν χρειάζεται να τους
υποκαταστήσουμε εμείς. Ωστόσο, δεν χρειάζεται να είναι κανείς ούτε γιατρός ούτε ψυχολόγος για να αντιληφθεί ότι, πέρα από την όποια ψυχική νόσο, η εικόνα που είχε ο Breivik για την πραγματικότητα και η στάση του απέναντι σ’ αυτήν διαμορφώθηκε σε μεγάλο βαθμό από τη μισάνθρωπη ιδεολογία που είχε ενστερνιστεί.
Γιατί όταν διακρίνεις τους ανθρώπους σε ανώτερους ανθρώπους και κατώτερους
υπανθρώπους, και όταν πιστεύεις ότι εσύ ανήκεις στους ανώτερους, που
απειλούνται θανάσιμα από τους υπανθρώπους, δεν είναι απαραίτητο να πάσχεις από ψυχική νόσο για να πάρεις τα όπλα και να αρχίσεις να σκοτώνεις όποιον θεωρείς υπεύθυνο. Η ανθρωποκτόνος ιδεολογία σου είναι υπεραρκετή. Και αν δεν το κάνεις εσύ, θα βρεθεί κάποιος άλλος πρόθυμος ομοϊδεάτης σου.
Ας αφήσουμε λοιπόν τις ψυχιατρικές διαγνώσεις στους ειδικούς, και ας
εστιαστούμε σε αυτό που έχει τη μεγαλύτερη σημασία: Να συνεχίσουμε να πολεμάμε τις απάνθρωπες ρατσιστικές και φασιστικές ιδεολογίες – που είναι και οι βασικές αιτίες για τέτοιες και για πολλές ακόμα απάνθρωπες πράξεις, που συμβαίνουν καθημερινά και όχι πάντοτε υπό τα φώτα της δημοσότητας.
Κυριακάτικο Σχολείο Μεταναστών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου