ΑΡΘΡΟ- Το κοινωνικό ρεύμα της δυναμικής του ΣΥΡΙΖΑ

του
Γ. Σαπουνά

Η δραματική αλλαγή του πολιτικού σκηνικού στην Ελλάδα έχει πραγματικά χαρακτηριστικά ιστορικής πρωτοτυπίας. Ο παλιός δικομματισμός (και κυρίως το ΠΑΣΟΚ) καταρρέει, ενώ ένα κόμμα, ο ΣΥΡΙΖΑ, μέσα σε λίγους μήνες μεγεθύνει την κοινωνική του ακροαματικότητα από το 4% σε αξιωματική αντιπολίτευση και αμέσως διεκδικεί την κυβέρνηση.
Το επίμονο κάλεσμα για συμπαράταξη του λαού και της Αριστεράς, το σύνθημα για...
«κυβέρνηση της Αριστεράς» και το πρόταγμα της ανατροπής του μνημονίου και της λιτότητας λειτούργησαν καταλυτικά, ώστε να πυροδοτηθεί και να εκδηλωθεί μαζικά και ορμητικά ένα «κοινωνικό φαινόμενο».
Διεργασίες
Μια κοινωνική διεργασία που αφορά στην άνοδο της αυτοπεποίθησης του κόσμου σε μαζική κλίμακα ότι μπορεί να ανατρέψει τη σκληρή και βάρβαρη επίθεση που καταστρέφει τη ζωή του κόντρα στα τρομοκρατικά διλήμματα και την εκφοβιστική προπαγάνδα ντόπιων και ξένων κέντρων. Με εργαλείο την «κυβέρνηση της Αριστεράς» και τον ΣΥΡΙΖΑ.
Η σχετική αυτονομία του κοινωνικού φαινομένου και η σημασία της δυναμικής του ξεπερνά την ικανότητα ή την ακρίβεια της πολιτικής εκφώνησης του υποκειμένου της Αριστεράς. Είναι περισσότερο το κοινωνικό κύμα που «κουβαλάει στη ράχη του» τον ΣΥΡΙΖΑ, παρά η ακριβής και «κοστολογημένη» περιγραφή της εναλλακτικής κυβερνητικής πρότασης. Είναι μια δυναμική που, όταν αρχίσει να ξεδιπλώνεται, δεν ανακόπτεται και δεν αναστρέφεται εύκολα.
Στην περίοδο του 1958-1965, το 25% της ΕΔΑ πυροδότησε το αντίστοιχο κοινωνικό φαινόμενο και παρά τις παλινωδίες και εν τέλει τις λάθος επιλογές της ηγεσίας της Αριστεράς, ταυτόχρονα με τα πιο ύπουλα χτυπήματα από το καθεστώς, με νοθείες, προβοκάτσιες, δολοφονίες, η κοινωνική δυναμική παρ’ όλα αυτά παρήγαγε την εξαιρετική κινηματική έκρηξη στα Ιουλιανά του ’65 και χρειάστηκε η εκτροπή της δικτατορίας του ’67 για να ανακοπεί η ορμή της.
Επιλογές
Η κατανόηση της κοινωνικής διεργασίας και της δυναμικής της οδηγεί σε συμπεράσματα και επιλογές απολύτως κρίσιμες για την πολιτική Αριστερά.
Τα διλήμματα πουν τέθηκαν και τίθενται σ’ αυτή την παρατεταμένη προεκλογική περίοδο περιγράφουν επιλεκτικά και με σκοπιμότητα μόνο πτυχές της πραγματικότητας και δεν επαρκούν για να ανακόψουν την κοινωνική δυναμική.
Στο δίλημμα «μνημόνιο-αντιμνημόνιο» οι δυνάμεις του συστήματος προσαρμόστηκαν. Εμφανίστηκαν όψιμα αντιμνημονιακές και αποφασισμένες να αλλάξουν τους όρους του μνημονίου (ΝΔ-ΠΑΣΟΚ), είτε εκφράζονται μέσα από λαϊκιστικά δεξιά ή και απροκάλυπτα ακροδεξιά σχήματα, όπως οι Ανεξάρτητοι Έλληνες και η Χρυσή Αυγή.
Ο ΣΥΡΙΖΑ έπεισε για την ειλικρίνεια των προθέσεών του και την αποφασιστικότητά του από τη στάση που κράτησε στις διερευνητικές εντολές, καθώς αρνήθηκε να συμμετάσχει σε κυβέρνηση με ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, που δήθεν θα διαπραγματευόταν το μνημόνιο.
Η επιμονή για «κυβέρνηση της Αριστεράς» και το σημείο της άμεσης κατάργησης του μνημονίου και των εφαρμοστικών νόμων, καθώς και της καταγγελίας της δανειακής σύμβασης, βρίσκονται στο κέντρο της πολιτικής σχέσης του ΣΥΡΙΖΑ με το απότομα μεγεθυμένο εκλογικό του ακροατήριο.
Στο διαρκώς επανερχόμενο δίλημμα «ευρώ ή καταστροφή» οι πολλαπλές και αντιφατικές τοποθετήσεις ευρωπαϊκών και διεθνών οικονομικών και πολιτικών παραγόντων, καθώς και αντίστοιχα στην Ελλάδα οι αντιφατικές τοποθετήσεις κι απ’ αριστερά κι απ’ τα δεξιά, συνεργούν, ώστε να μην πτοείτε το φρόνημα ενός ολόκληρου κόσμου που διεκδικεί τον ενεργητικό ρόλο τουκαι όχι ως αδαής και ανήμπορος ακροατής (και ψηφοφόρος) των «λύσεων» των ειδημόνων.
Μια πρόσφατη μέτρηση έδειξε με ηχηρό τρόπο του λόγου το αληθές: με ένα 58% να δέχεται μόνο ως ένα βαθμό τις θυσίες για το ευρώ και έπειτα να αποδέχεται την επιστροφή στη δραχμή.
Στο υπόβαθρο αυτού του ευρήματος βρίσκεται το στοιχείο της αποφασιστικότητας μεγάλου κοινωνικού κομματιού και της πεποίθησης πως πάνω από τις οικονομικές συνταγές, πάνω από τις γεωπολιτικές αντιφάσεις, πάνω από τους «ειδικούς» και το πολιτικό σύστημα βρίσκονται οι ζωές, τα συμφέροντα και οι ανάγκες των ανθρώπων της εργασίας και του λαού.
Μεταδοτικότητα
Ας μη χάνουμε από την προσοχή μας πόσο μεταδοτικά είναι αυτά τα φαινόμενα, με άμεσο και σύγχρονο παράδειγμα την «Αραβική Άνοιξη». Η πλατεία Ταχρίρ μεταφέρθηκε σε Ευρώπη και Αμερική, στην ίδια την πλατεία Συντάγματος.
Σήμερα βρίσκεται σε εξέλιξη μια πολύ σημαντική διαδικασία μέσα στην κοινωνία, που τείνει να επαληθεύσει την περιγραφή της Ελλάδας ως αδύναμου κρίκου της ευρωπαϊκής κρίσης, διεκδικώντας παράλληλα να θέσει τους όρους και τις προϋποθέσεις για μια πανευρωπαϊκή «άνοιξη» των λαών και της Αριστεράς.
Αυτό βέβαια θα κριθεί από την ίδια την ικανότητα της Αριστεράς να παίξει το ρόλο της στο πεδίο όχι μόνο της «υψηλής» πολιτικής, αλλά στην οργάνωση της συλλογικότητας, της πολιτικής συζήτησης, της απόφασης και της δράσης ενός σημαντικού κομματιού του ριζοσπαστικού κοινωνικού ρεύματος. Κάτι τέτοιο απαιτεί αταλάντευτη επιμονή στις υποσχέσεις που ο κόσμος περιμένει απ’ τον ΣΥΡΙΖΑ να υποστηρίξει. Να ανατρέψει το μνημόνιο και τη λιτότητα. Να συγκρουστεί με τα κέντρα εξουσίας και τα μεγάλα συμφέροντα στην Ελλάδα, αλλά και στην ΕΕ. Να οικοδομήσει τους όρους της δημοκρατίας, της συμμετοχής και του ελέγχου του κόσμου της εργασίας και του λαού στις αποφάσεις, στην οικονομία, στη ζωή του.