ΣΥΡΙΖΑ: Ριζοσπαστικό έλλειμα και Ευρωεκλογές / Αλ. Πολιτάκη

της Αλεξ. Πολιτάκη

Εκλογές λοιπόν! Ευρωεκλογές και Αυτοδιοικητικές βέβαια, αλλά για να ξεκινήσουμε από την αρχή, κάτι είναι και αυτό σε μια χώρα που το δημοκρατικό της έλλειμμα αγγίζει τον ουρανό και κυβερνάται με πράξεις νομοθετικού περιεχομένου.

Κοιτάω με ενδιαφέρον το ευρωψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ. Αναμφίβολα εκφράζει την πολιτική στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ να μαζεύει "ότι το ΠΑΣΟΚ αφήνει", ή καλύτερα "ότι περισσεύει από το ΠΑΣΟΚ και...
μπορεί να φέρει ψήφους". Προφανώς εκτιμάται ότι τα περισσεύματα του ΠΑΣΟΚ είναι χρήσιμα στον ΣΥΡΙΖΑ σε αυτήν την ακοπίαστη πορεία του προς το κέντρο. Ότι δεν προτίθεται να μαζέψει ο ΣΥΡΙΖΑ πάει στην ΕΛΙΑ. Ότι δεν είναι ούτε στο ένα, ούτε στο άλλο, σημαίνει ότι έχει παραμείνει στο ΠΑΣΟΚ, δηλαδή μάλλον στα εκλογικά αζήτητα.

Σε αυτήν την πορεία προς το κέντρο και με μοναδικό πλέον σύνθημα "εμείς θα διαπραγματευτούμε καλύτερα από τους άλλους" ο ΣΥΡΙΖΑ στην παρτίδα των ευρωεκλογών δεν πόνταρε τα "πολλά λεφτά". Έκπληξη δεν υπήρξε, παρέκκλιση από την προεδρική γραμμή δεν υπήρξε και αέρας ριζοσπαστισμού τελικά δεν φύσηξε. Ένας μάλλον απογοητευτικός  απολογισμός για την κοινωνία και τον κόσμο της Αριστεράς που περίμεναν πολύ περισσότερα.

Σε αυτό το χωρίς έκπληξη, χωρίς παρέκκλιση, χωρίς ριζοσπαστισμό τοπίο – ψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ, οι κόντρες του Αλέξη Τσίπρα και του Παναγιώτη Λαφαζάνη μονοπώλησαν το ενδιαφέρον. Προσέφεραν και προσφέρθηκαν επικοινωνιακά, αλλά το πραγματικό πολιτικό τους περιεχόμενο δεν αναδείχθηκε.

Το όνομα του Κώστα Λαπαβίτσα, πρόταση της Αριστερής Πλατφόρμας και της ΑΝΑΣΑ, για το ευρωψηφοδέλτιο μετατράπηκε τελικά στη λυδία λίθο του ριζοσπαστισμού του ΣΥΡΙΖΑ. Θα όριζε μια διεύρυνση προς τα Αριστερά μετά τα αλλεπάλληλα ανοίγματα του ΣΥΡΙΖΑ προς το παλιό ΠΑΣΟΚ. Θα πρόσφερε επίσης ένα ισχυρό "μετόπισθεν" αν η "πρώτη γραμμή" δεν τα πάει τόσο καλά όσο προσδοκά στις διαπραγματεύσεις για το χρέος και είναι πάντα θετικό να έχεις στις γραμμές σου, αυτές τις εποχές, κάποιον με διεθνή παρουσία και εμπειρία στο νευραλγικό τομέα της οικονομίας.

Είτε λόγω του φόβου που συνοδεύει στην Ελλάδα οποιαδήποτε άποψη έχει σχέση με ενδεχόμενη αποχώρηση από την ευρωζώνη, με αποτέλεσμα να μην τη συζητάμε, είτε λόγω των σκληρών θέσεών του για τον ρόλο του ευρώ στην ελληνική και ευρωπαϊκή κρίση, η υποψηφιότητα Λαπαβίτσα δεν έφτασε καν στη ψηφοφορία της Κεντρικής Επιτροπής. Ίσως να συνέβαλε και η προτίμησή του για μια ευρύτερη κυβέρνηση της Αριστεράς, ή ίσως και η μετατόπιση του ΣΥΡΙΖΑ από τη "διαγραφή του χρέους" στη "διαπραγμάτευση του χρέους". Η υποψηφιότητά του δημιούργησε ένταση, έφερε τριβές, έφτιαξε παρασκήνιο, συγκρότησε "μέτωπα" εναντίον της. Θα χρειαζόταν προφανώς ένα θάρρος πέρα από τους γνωστούς φόβους, μία στάση μακριά από τους γνωστούς εξορκισμούς, μια μαχητική αντίληψη για το ριζοσπαστισμό. Μπορεί κι ένα πτώμα, αν λάβουμε υπόψη την αντίδραση στενού συνεργάτη του Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος στο άκουσμα του ονόματος του Κώστα Λαπαβίτσα είπε "μόνο πάνω από το πτώμα μου"!  

Χωρίς ριζοσπαστικό άνοιγμα, ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται πλέον μπροστά σε ένα δύσκολο πεδίο. Γίνεται εξαιρετικά προβληματική η δυνατότητα έλξης ψήφων από αριστερούς ψηφοφόρους εκτός ΣΥΡΙΖΑ. Η υπόθεση ότι η απώλεια αυτή θα αναπληρωθεί από τις ψήφους των πρώην ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ, εξού και τα "ανοίγματα", στερείται βάσης. Η απουσία μιας ριζοσπαστικής έκφρασης αποτυπωμένης και στο ευρωψηφοδέλτιό του και άρα υπαρκτής, θα δημιουργήσει αμφιβολίες και σε κομμάτια των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ, που είναι πιθανό να θελήσουν κι αυτά να στείλουν το δικό τους μήνυμα μέσα από τη "χαλαρή ψήφο" των ευρωεκλογών. Αλλά και από τη μεγάλη δεξαμενή των αναποφάσιστων ψηφοφόρων, το ευρωψηφοδέλτιο του  ΣΥΡΙΖΑ δε φαίνεται να μπορεί να αντλήσει πολλά.

Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει οπωσδήποτε να κερδίσει τις Ευρωεκλογές, καθώς δεν διαφαίνεται να μπορεί να κερδίσει τις Αυτοδιοικητικές. Πρέπει επίσης να κερδίσει με μεγάλη, διακριτή διαφορά, η οποία θα αντιπαρέρχεται εύκολα την αναπόφευκτη κυβερνητική επιχειρηματολογία περί "φυσιολογικής κυβερνητικής φθοράς". Θα αποτελέσει ακόμη εξαιρετικά ενδιαφέρον σημείο, από όπου θα αντληθούν πολλά συμπεράσματα, ο αριθμός των ψήφων που θα συγκεντρώσουν τα στελέχη του κόμματος σε σχέση με τις υποψηφιότητες εκτός κόμματος. Τέλος, θα είναι δύσκολο να γίνει ο όποιος συμψηφισμός μεταξύ αποτελεσμάτων Ευρωεκλογών και Αυτοδιοικητικών εκλογών, καθώς πρόκειται για εξαιρετικά ανόμοια μεγέθη, αλλά και αν επιχειρηθεί δεν θα είναι τόσο αποδοτικός πολιτικά όσο ίσως πιστεύει ο ΣΥΡΙΖΑ. 

Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον λοιπόν, ότι μετακινούμενος ο ΣΥΡΙΖΑ προς το κέντρο και απορρίπτοντας ένα ριζοσπαστικό χαρακτήρα βρίσκεται σε πολύ δυσκολότερη θέση από ότι εάν έπραττε το αντίθετο. Ο λόγος είναι ότι έχει αφήσει ανοικτό μόνο ένα δρόμο για τον εαυτό του, αυτόν της "νίκης με μεγάλη διαφορά". Οι εκλογές φυσικά θα περάσουν, το ριζοσπαστικό έλλειμμα του ΣΥΡΙΖΑ όμως θα μείνει και το τι σημαίνει θα συζητηθεί πολύ από δω και πέρα.