Ο ΣΥΡΙΖΑ, οι συμμαχίες και οι Ευρωεκλογές

του Αντ. Νταβανέλλου*

Υπάρχει μια καρικατούρα της πολιτικής συζήτησης στο εσωτερικό του Σύριζα. Αυτή που παρουσιάζει την αντιπαράθεση σχετικά με τα ζητήματα των συμμαχιών, του αναγκαίου μεταβατικού προγράμματος και  - τελικά – της φύσης μιας κυβέρνησης της Αριστεράς, ως σύγκρουση κάποιων  υποτίθεται «στενών» με κάποιους, επίσης υποτίθεται, «πλατιούς» συντρόφους και συντρόφισσες. Οι «στενοί», τάχα, καθορίζονται από την εμμονή στη στρατηγική, απορρίπτουν τις αναγκαίες συμμαχίες και τα «ανοίγματα», παραμένουν στο...

κλίμα του 4% και οδηγούν το Σύριζα στην απομόνωση. Οι «πλατιοί», επίσης τάχα, δίνουν την έμφαση στην «έξυπνη τακτική», διασφαλίζουν διαδοχικές διευρύνσεις και αξιόμαχες συμμαχίες, οδηγούν τον ΣΥΡΙΖΑ σε μια εγγυημένη πολιτική νίκη.

Τα πράγματα δεν είναι καθόλου έτσι. Ας δούμε λίγο την πρόσφατη εμπειρία στην Ευρώπη.

Στη Γαλλία το Κ.Κ., υπό την ηγεσία του Πιερ Λοράν, προέδρου του ΚΕΑ, αποφάσισε μια «πλατιά» συμμαχία με το Σ.Κ. στις δημοτικές εκλογές, την ώρα που η πλειοψηφία των εργατών και των φτωχών έψαχνε για «εργαλείο» για να μαυρίσει τη λιτότητα του Ολάντ. Η τακτική αυτή οδήγησε σε μια βαριά εκλογική και πολιτική ήττα της Αριστεράς, προσφέροντας ευκαιρίες και ακροατήρια στην ακροδεξιά της Μαρί Λεπέν, ενώ έθεσε σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα του Μετώπου της Αριστεράς, δηλαδή την προϋπάρχουσα πολιτική και εκλογική συμμαχία του Κ.Κ.Γ. με τις δυνάμεις του Ζαν Λυκ Μελανσόν και με ένα τμήμα της ριζοσπαστικής  - αντικαπιταλιστικής Αριστεράς.

Στη γειτονική Ιταλία τα πράγματα ήταν χειρότερα. Η τάση των επιγόνων του Κ.Κ.Ι. για διαρκείς «διευρύνσεις» και πλατύτερα «ανοίγματα» οδήγησε στη δημιουργία της ηγεσίας Ρέντσι: σε ένα πολιτικό ρεύμα που ξεκινώντας από τα σπλάχνα της Αριστεράς, φτάνει να θέτει ως στόχο την πλήρη συντριβή της κοινωνικής και πολιτικής Αριστεράς. Απέναντι σε αυτήν την κατρακύλα πάρθηκαν και παίρνονται κάποιες πρωτοβουλίες ανασυγκρότησης της Αριστεράς, που εκφράστηκαν π.χ. με τις ταυτόχρονες μεγάλες διαδηλώσεις ενάντια στη λιτότητα στη Γαλλία και στην Ιταλία στις 12 Απρίλη.

Ο σ. Αλέξης Τσίπρας παραβρέθηκε – προς τιμήν του – στη διαδήλωση στο Παρίσι, βαδίζοντας μαζί με τον Λοράν, αλλά και τους Ζ.Λ. Μελανσόν και Ολ. Μπεζανσενό του NPA. Ποια ήταν η «γραμμή» αυτής της πρωτοβουλίας ανασυγκρότησης, εξόδου από τα ερείπια που δημιούργησε η γραμμή του Κ.Κ.Γ. λίγες βδομάδες πριν; Το κέντρο ήταν η διεκδίκηση της ενότητας της Αριστεράς ενάντια στη σοσιαλφιλελεύθερη πολιτική της κεντροαριστεράς, βάζοντας σε πρώτο πλάνο τη σύγκρουση με τη λιτότητα και τη διεκδίκηση ενός «πλαισίου» μεταβατικών – εργατικών αιτημάτων.

Απολύτως ανάλογη ήταν  και η πολιτική βάση των διαδηλώσεων στην Ιταλία.

Βλέπουμε, λοιπόν, ότι η κατηγορούμενη ως «στενή» αντίληψη, δηλαδή η επιμονή σε μια τακτική που προκύπτει από τη στρατηγική της Αριστεράς, όχι μόνο δεν είναι διαλυτική αλλά, συνήθως, δίνει τη βάση ανασύνταξης, αποτελεί την καταφυγή των κομματικών δυνάμεων και του κόσμου της Αριστεράς απέναντι στις διαλυτικές συνέπειες των χωρίς αρχές «διευρύνσεων’ που συχνά επιβάλλουν οι «πλατιές» απόψεις ή πτέρυγες.

Το πρόβλημα αυτό είναι μπροστά μας: ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να επιβεβαιώσει τη ριζοσπαστική – αριστερή πολιτική του στις απαντήσεις που θα δώσει για τις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις, αλλά και στις απαντήσεις που θα δώσει για τις εξελίξεις στην Ευρώπη και στην υπαρκτή Ε.Ε.

Ρωτούν κάποιοι σύντροφοι: θέλουν τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, πραγματικά, να νικήσουμε στις επερχόμενες εκλογές; Το ερώτημα είναι βαρύ και πρέπει να απαντηθεί με ευθύτητα. Εγώ λέω ναι, με όλες μας τις δυνάμεις και όλη μας την ψυχή. Όμως πρέπει να νικήσουμε ως ΣΥΡΙΖΑ ως ριζοσπαστική Αριστερά, ως πολιτικό ρεύμα που εκφράζει τις ανάγκες και τις ελπίδες των εργατών και των λαϊκών δυνάμεων. Γιατί έχουμε στην ιστορία παραδείγματα όπου μια εκλογική νίκη της Αριστεράς δεν σήμαινε ακριβώς αυτό…

Στην πραγματικότητα έχουμε περάσει ξανά από αυτό το σημείο. Μεταξύ των εκλογών του Μάη και Ιούνη του ’12 μας προτάθηκε, μας προσφέρθηκε η δυνατότητα μιας κάποιας κυβέρνησης Εθνικής Σωτηρίας «με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ»… Προς τιμήν του ο σ. Αλέξης Τσίπρας απέρριψε αυτές τις πιέσεις και έμεινε στο έδαφος της διεκδίκησης μιας νίκης της Αριστεράς. Αυτή η στάση, και όχι η επιδίωξη της όπως-όπως «φαρδυπλατιάς» κυβερνητικής λύσης, έθεσε τα θεμέλια για την εκτίναξη του ΣΥΡΙΖΑ στο 27% και για την κατοπινή ανθεκτικότητά του.

Το δίλημμα αυτό είναι ξανά μπροστά μας. Και οφείλουμε καθαρές απαντήσεις. Εγώ λέω ότι μια «φαρδυπλατιά» κυβέρνηση Εθνικής Σωτηρίας «με κορμό τον Σύριζα» δεν είναι το ίδιο με τις συνεδριακές αποφάσεις για κυβέρνηση της Αριστεράς. Μια τέτοια κυβέρνηση δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα συγκρουστεί αποφασιστικά με τη λιτότητα, αντίθετα έχουμε πολλά παραδείγματα που δείχνουν το σενάριο συμβιβασμού με τη λιτότητα, υπό κάποιο «ανθρώπινο πρόσωπο».

Μια τέτοια προοπτική θα πρέπει να απορριφθεί γιατί ανοίγει το δρόμο για την πολιτική κατάρρευση της Αριστεράς γενικά.

Το τελευταίο σημείο που θα θίξω αφορά τη γραμμή μας για την Ευρώπη και την Ε.Ε. Στη συζήτησή μας στην Π.Γ. παρεμβλήθηκαν κάποιες πολύ «προωθημένες» απόψεις υποστήριξης της ευρωπαϊκής ενοποίησης, ως βάση για την «επανίδρυση» της Ε.Ε. Απόψεις που θυμίζουν κάποιες σοσιαλδημοκρατικές ιδέες, π.χ. του ρεύματος Ντελόρ, που είχαν προκριθεί προ κρίσης και – ακόμα και τότε – αποδείχθηκαν ουτοπικές. Σήμερα είναι απολύτως εκτός της οικονομικής, πολιτικής και συστημικής συγκυρίας. Εκθέτουν πολιτικά τον ΣΥΡΙΖΑ και πρέπει να αποσυρθούν από τις διεργασίες μας.

Μιλάω από τη σκοπιά όσων υποστηρίζαμε κατά την προ-συνεδρίου περίοδο, ως προωθητικό συμβιβασμό για τον Σύριζα, τη θέση: «καμιά θυσία για το ευρώ». Δυο παρατηρήσεις επ’αυτού: α) Δεν μπορούμε σήμερα να ισχυριζόμαστε ότι αυτή η θέση και αυτή η απόφαση υπηρετήθηκε με συνέπεια, τουλάχιστον κατά τη «δημόσια εκφώνηση»  των κεντρικών στελεχών. β) Όλοι γνωρίζαμε ότι το σύνθημα «καμιά θυσία για το ευρώ» είναι πολιτικό στίγμα, δεν είναι όλη η πολιτική. Για αυτό, άλλωστε, συμπληρώθηκε – και σωστά – από δηλώσεις όπως το «δεν εκβιαζόμαστε», το «αν κληθούμε να επιλέξουμε μεταξύ της σωτηρίας του ευρώ και των κοινωνικών αναγκών, δεν θα διστάσουμε να επιλέξουμε τις κοινωνικές ανάγκες», όπως και με τις αναφορές σε κάποιο δημοψήφισμα στο οποίο πιθανά θα καταφύγουμε. Όλα αυτά, μετά την εμπειρία της Κύπρου, πρέπει να γίνουν πιο σαφή, πιο συγκεκριμένα, πιο δεσμευτικά. Πρέπει να γίνουν τμήμα της «εντολής» που θα διεκδικήσουμε από τους εργαζόμενους και το λαό.

Με αυτά τα κριτήρια θα πρέπει να επιλέξουμε πρόσωπα. Οι υποψήφιοί μας θα πρέπει να «φέρνουν στον Σύριζα» και να δεσμεύονται από τον Σύριζα. Ελάχιστη βάση δέσμευσης είναι η ανειρήνευτη αντίθεση σε κάθε εκδοχή του προγράμματος λιτότητας… 

*στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ