 |
| του Χρ. Κεφαλή* |
έκκληση για αφύπνιση και δράση προς το λαό»
1. Σημειώναμε δε την υποκρισία όχι μόνο των εκπροσώπων του κατεστημένου που εξέφρασαν την «οδύνη τους για το τραγικό συμβάν», αλλά και της ηγεσίας του ΚΚΕ, η οποία, έχοντας στρέψει τις πλάτες στα κινήματα των Αγανακτισμένων και κακολογώντας τα ως «ύποπτα» και «κατευθυνόμενα», λειτουργεί ακόμη πιο υποκριτικά. Σαν για να επιβεβαιώσουν τις εκτιμήσεις μας, ο «Ριζοσπάστης» και στελέχη του ΚΚΕ, μεταξύ άλλων και η ΓΓ του Α. Παπαρήγα, όχι μόνο υποβάθμισαν το θέμα, αλλά προέβησαν σε μια σειρά υποτιμητικές κρίσεις για τον Χριστούλα, εμφανίζοντας την πράξη του ως εκδήλωση αδιεξόδου και απόγνωσης. Τέτοια ήταν η πρώτη αντίδραση του «Ριζοσπάστη» στην παρουσίαση του γεγονότος την Πέμπτη, 5/4/2012, όπου είχε μια ισχνή αναφορά δυο γραμμών στην πρώτη σελίδα και ένα εντελώς ανεπαρκές, επιλεκτικό και διαστρεβλωτικό ρεπορτάζ στην 11η.
Αυτή η στάση καυτηριάστηκε σε δημοσίευμα της «Αυγής» την επομένη, 6/4 – ένα ρεπορτάζ για το σχολιασμό του συμβάντος από τον Τύπο – όπου σημειωνόταν ότι «Ο “Ριζοσπάστης”, πάλι, είναι αλλού. Ο φαρμακοποιός δεν ήταν μέλος του κόμματος, άσε που ήταν μαζί με τους Αγανακτισμένους στο Σύνταγμα την περασμένη Άνοιξη».
Ακολούθησε μια οργίλη αντίδραση του «Ριζοσπάστη» το Σάββατο, 7/4, με τίτλο «το αντιΚΚΕ μένος της “Αυγής” δεν έχει όρια», η οποία έκανε λόγο για «εμπάθεια προς το ΚΚΕ» και εγκαλούσε τους κριτικούς του ΚΚΕ με το «Αιδώς Αργείοι».
Περιστατικά όπως αυτό με τον Χριστούλα δεν συμβαίνουν κάθε μέρα και βοηθούν, όταν συμβούν, να βγουν πολύτιμα πολιτικά συμπεράσματα. Είναι λοιπόν σημαντικό να αναφερθούμε διεξοδικά στην αρθρογραφία και το σχολιασμό του θέματος από το «Ριζοσπάστη» και τα στελέχη του ΚΚΕ, καθώς η στάση τους απέναντι στο πρόσωπο και την επιλογή του Χριστούλα, αποτυπώνει κλασικά τη νέο-σταλινική περιφρόνηση του κινήματος και την απατηλότητα των τωρινών επιλογών του ΚΚΕ.
Για την εκτίμηση της πράξης του Χριστούλα
Ένα πρώτο σημείο αφορά το ήδη μνημονευμένο – και κομβικό – θέμα της αξιολόγησης της πράξης του Χριστούλα. Όλοι οι εκτός ΚΚΕ αριστεροί, κινηματικοί σχολιαστές τόνισαν και ανέδειξαν το γεγονός ότι πρόκειται για μια πράξη αντίστασης και όχι φυγής.
Στην ανακοίνωση του «Δεν πληρώνω» την ίδια μέρα η αυτοχειρία του Χριστούλα συγκρινόταν εύλογα με την αυτοπυρπόληση του τυνήσιου ήρωα Μπουαζίζι, που πυροδότησε τις αραβικές εξεγέρσεις. Σημειωνόταν δε ο συμβολισμός της επιλογής του να θέσει τέρμα στη ζωή του μπροστά στη Βουλή, «στο κτήριο που απεργάζονται την πολιτική δολοφονία ενός ολόκληρου λαού».
Απλοί αγωνιστές στα σχόλιά τους στο χώρο του συμβάντος και στο Διαδίκτυο και προοδευτικοί σχολιαστές, προέβησαν επίσης σε ανάλογες εκτιμήσεις, από τις οποίες αξίζει να παραθέσουμε ενδεικτικά, ως μια σύνοψη, τις κρίσεις της Στέλλας Τρίγγα:
«Πώς είναι δυνατό μια πράξη που σηματοδοτείται από αυτόν που την πραγματοποίησε με σκοπό να δώσει το στίγμα του σε μια συγκεκριμένη πραγματικότητα να μην θεωρείται πράξη αντίστασης; Η επιλογή του χώρου, το σημείωμα που άφησε, η ανάγκη του να αποδώσει ευθύνες όπου έπρεπε, να αφαιρέσει ευθύνες από οικείους του, δείχνει ότι εκείνος ο άνθρωπος μετέτρεψε το προσωπικό του δράμα σε μια πολιτική πράξη. Με την ελπίδα, όπως έγραφε, ότι οι νέοι κάποια στιγμή θα ανατρέψουν την κατάσταση… Μέσα απ’ τη δική του ιστορία – άγνωστη – διάλεξε μια στάση αυτοθυσίας, σε συνθήκες μη επιλογής, τον είχαν ήδη σκοτώσει το μέτρα που έχουν παρθεί, οπότε δεν είχε άλλη επιλογή παρά να κάνει πράξη τη δολοφονία του με μια ανακούφιση στη σκέψη ότι θα κινητοποιήσει κι άλλους ανθρώπους να αντισταθούν».
Στο ίδιο πνεύμα μίλησε η κόρη του αυτόχειρα, Έμυ Χριστούλα, σε δηλώσεις στα ΜΜΕ και σε επιστολή της, όπου χαρακτήρισε την πράξη του πατέρα της ως «μια συνειδητή πολιτική πράξη… όχι σα φυγή αλλά σαν κραυγή αφύπνισης». Ήταν, είπε, μια πράξη «απολύτως συνεπής με όσα πίστευε και έπραττε όσο ζούσε… Σε όλη τη ζωή υπήρξε ένας αριστερός αγωνιστής, ένας ανιδιοτελής οραματιστής»2.
Να σημειωθεί ότι αυτές οι εκτιμήσεις δεν αποτελούν μια προσπάθεια εκ των υστέρων ηρωοποίησης ούτε παραχάραξη γεγονότων. Βασίζονται στο ίδιο το σημείωμα του Χριστούλα, όπου αφού μιλά για την υποκειμενική αδυναμία του, λόγω προχωρημένης ηλικίας, καλεί τη νέα γενιά σε αντίσταση: «Πιστεύω πως οι νέοι χωρίς μέλλον, κάποια μέρα θα πάρουν τα όπλα και στην πλατεία συντάγματος, θα κρεμάσουν ανάποδα τους εθνικούς προδότες, όπως έκαναν το 1945 οι Ιταλοί στον Μουσολίνι». Και τεκμηριώνονται επίσης από πηγαίες μαρτυρίες γνωστών και γειτόνων του μετά το συμβάν, ότι ήταν ένα πολιτικοποιημένο άτομο, αριστερών, προοδευτικών απόψεων και με ενεργό συμμετοχή στο Κίνημα των Αγανακτισμένων, ενώ δεν αντιμετώπιζε κάποιο οξύ πρόβλημα, οικονομικό ή άλλο3.
Το ρεπορτάζ του «Ριζοσπάστη» ξεχωρίζει για το ότι κινείται σε εντελώς αντίθετο μήκος κύματος. Εμφανίζει τον Χριστούλα ως έναν απελπισμένο και σπεύδει να στερήσει εξαρχής την πράξη του από οποιοδήποτε πολιτικό νόημα. Ας δούμε τα κύρια σημεία:
«Ο 77χρονος αυτοπυροβολήθηκε στο κεφάλι, μπροστά στα έκπληκτα μάτια των περαστικών. Σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, ο άνδρας δεν είπε κάτι πριν θέσει τέλος στη ζωή του… Σύμφωνα με πληροφορίες αντιμετώπιζε σοβαρό πρόβλημα υγείας. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, στο σημείωμα που είχε πάνω του, έγραφε ανάμεσα σε άλλα: «Επειδή έχω μια ηλικία που δεν μου δίνει την ατομική δυνατότητα δυναμικής αντίδρασης δεν βρίσκω άλλη λύση από ένα αξιοπρεπές τέλος πριν αρχίσω να ψάχνω τα σκουπίδια για την διατροφή μου». Ο 77χρονος ήταν απελπισμένος, φορτωμένος με προβλήματα… Ομως, η συγκεκριμένη πράξη απελπισίας δεν αποτελεί λύση απέναντι στην κατάσταση που βιώνει ο λαός. Αυτό που χρειάζεται είναι οργανωμένος συλλογικός ταξικός αγώνας με στόχο την ανατροπή της καπιταλιστικής βαρβαρότητας. Αγώνας που θα έχει στόχο η εργατική τάξη και οι σύμμαχοί της να πάρουν στα χέρια τους την εξουσία» («Αυτοκτόνησε 77χρονος στην πλατεία Συντάγματος», Ριζοσπάστης, 5/4/2012).
Είναι σαφές ότι ο «Ριζοσπάστης» όχι μόνο αποκηρύσσει την πράξη του Χριστούλα ως ένα κατά βάση απονενοημένο και ανόητο διάβημα – «η συγκεκριμένη πράξη απελπισίας», εκτιμά, «δεν αποτελεί λύση απέναντι στην κατάσταση που βιώνει ο λαός», σάμπως η πρόθεση και ο στόχος του Χριστούλα να ήταν να καλέσει τους άλλους σε ομαδική αυτοκτονία – αλλά δημιουργεί επιπλέον μια στρεβλή, συνειδητά παραπλανητική εικόνα για τον ίδιο, ώστε να στηρίξει την αναληθή αυτή εκτίμηση. Από την τοποθέτηση του «Ριζοσπάστη» απουσιάζει εντελώς κάθε αναφορά στην αριστερή πολιτική τοποθέτηση και δράση του 77χρονου, τις απόψεις του, την όλη αγωνιστική φυσιογνωμία του. Και παραλείπεται επίσης η κρίσιμη κατάληξη της επιστολής του, όπου κάνει έκκληση για πολιτική αφύπνιση στη νέα γενιά, όπως και η αρχική φράση, όπου συγκρίνει την κυβέρνηση Παπαδήμου με το κατοχικό καθεστώς των Τσολάκογλου. Παραθέτουν μόνο την ενδιάμεση φράση της επιλογής ενός «αξιοπρεπούς τέλους», αποδίδοντάς τη μάλιστα και αυτή σε «δημοσιεύματα». Αν αυτό δεν είναι συνειδητή παραχάραξη και λογοκρισία, τότε τι άλλο μπορεί να είναι;
Αρκεί να συγκρίνει κανείς την εικόνα που έδωσε ο «Ριζοσπάστης», με τις κρίσεις της Σοφία Σακοράφα, σε συνέντευξή της στη ΝΕΤ στις 6/4, για να αντιληφθεί ότι αυτή είναι όντως η περίπτωση: «Όταν ένας άνθρωπος αφήνει μία επιστολή και την υπογράφει με τη ζωή του δεν χωράνε ούτε ερμηνείες ούτε παρερμηνείες. Είναι αυτό που αυτός γράφει μέσα στην επιστολή και αυτό πρέπει να λέει και να καταλαβαίνει ο κόσμος. Από την άλλη, δεν ξύπνησε μια μέρα και έκανε αυτό που έκανε γιατί έτσι του ήλθε. Ο Δημήτρης ήταν ένας άνθρωπος ο οποίος ήταν πανταχού παρών, ήταν παρών στις πορείες, ήταν παρών στις πλατείες, ήταν παρών στο κίνημα των Αγανακτισμένων… ήταν πανταχού παρών σε αυτή την ηλικία στα 77 του χρόνια». Η ίδια περιέγραψε τον αυτόχειρα ως έναν αξιοπρεπή άνθρωπο που δεν έκανε εκπτώσεις στις αρχές και τα οράματά του. Ο Δημήτρης, είπε, δεν είχε προσωπικά προβλήματα που θα τον έκαναν να φτάσει να ψάχνει στα σκουπίδια, αλλά εξέφρασε αυτό που έβλεπε να συμβαίνει γύρω του.
Ούτε μια λέξη, ούτε ένα ίχνος, ούτε ένα στοιχείο από όλα αυτά δεν βρήκε τη θέση του στην επίσημη τοποθέτηση του ΚΚΕ για το θέμα, όπως διατυπώθηκε στην παρουσίαση του «Ριζοσπάστη».
Ας σημειωθεί ότι και οι λεπτομέρειες του σχολιασμού του «Ριζοσπάστη» ελέγχονται ως ψευδείς. Για παράδειγμα, αναφέρει ότι «Σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, ο άνδρας δεν είπε κάτι πριν θέσει τέλος στη ζωή του». Ωστόσο, σε πλήθος σάιτ και σε δημοσιεύματα του Τύπου αναφέρθηκε πως ο Χριστούλας δήλωσε πριν τραβήξει τη σκανδάλη: «Αυτοκτονώ για να μην αφήσω χρέη στο παιδί μου», ενώ σε ορισμένα σάιτ του αποδίδεται η φράση «Δεν αυτοκτονώ, με σκοτώνουν»4.
Επίσης, ο «Ριζοσπάστης» βεβαιώνει ότι ο 77χρονος αντιμετώπιζε σοβαρό πρόβλημα υγείας, ενώ αυτό το λιγότερο δεν επιβεβαιώθηκε. Αυτό που αναφέρθηκε ήταν ότι «ο αυτόχειρας, σύμφωνα με τις πληροφορίες, έσπευσε να πληρώσει τα κοινόχρηστα της πολυκατοικίας πολύ νωρίτερα από ό,τι συνήθιζε και δικαιολόγησε τη βιασύνη του λέγοντας ότι μπορεί να έμπαινε σε νοσοκομείο. Στη γειτονιά αναφέρθηκε ότι τον τελευταίο καιρό αντιμετώπιζε σοβαρό πρόβλημα υγείας, ο ίδιος όμως στους γνωστούς του δεν είχε πει κάτι τέτοιο»5.
Οπωσδήποτε, σε ένα αιφνίδιο και δραματικό γεγονός μπορεί αρχικά να υπάρχουν αντιφατικές πληροφορίες, σύγχυση, λεπτομέρειες που παραμένουν ασαφείς, κοκ. Το σημαντικό θέμα δεν είναι αν ο Χριστούλας έπασχε τελευταία από κάποια ασθένεια· ακόμη και αν ίσχυε αυτό δεν θα μείωνε σε τίποτα την αξία της πράξης του. Το θέμα είναι ο τρόπος που ο «Ριζοσπάστης» σπεύδει να υιοθετήσει χωρίς κανένα έλεγχο ή επιφύλαξη ορισμένες «πληροφορίες», μόνο και μόνο γιατί παρέχουν μια δυνατότητα να υποτιμηθεί το περιστατικό και τις συρράφει με τέτοιο τρόπο, ώστε, σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες αποσιωπήσεις του, κ.λπ., να καταλήγουν σε ένα συμπέρασμα του τύπου, «Ε, δεν έγινε και τίποτα».
Μετά από αυτά, μπορεί να εκτιμήσει κανείς αν υπάρχει ίχνος αλήθειας στη διαβεβαίωση του «Ριζοσπάστη», απάντηση στην κριτική της «Αυγής», ότι «το θέμα… παρουσιάζεται [στο Ριζοσπάστη] ολόπλευρα» («Ριζοσπάστης», ό.π., 7/4/2012). Δεν θα έβλαπτε να προστεθεί σε αυτή τη συνάφεια, ότι το ίδιο δημοσίευμα της 7/4 έκανε υποτιμητικά λόγο για «χτύπημα από τα ΜΑΤ της συγκέντρωσης διαμαρτυρίας με αφορμή την αυτοκτονία, στην οποία κάλεσαν και οι λεγόμενοι αγανακτισμένοι» – κατά την πάγια τακτική του ΚΚΕ να δυσφημεί όσους δεν συμφωνούν με αυτό ως «λεγόμενους», «αυτόκλητους», κοκ. Ενώ το αρχικό δημοσίευμα της 5/4 δεν έκανε καν λόγο για το ποιοι κάλεσαν στη συγκέντρωση ούτε για το τι έλεγε ο κόσμος που συμμετείχε, αρκούμενο σε αναφορές στη δράση των κουκουλοφόρων.
Τέλος, ένα ακραία χτυπητό δείγμα του θράσους και της αναισχυντίας του «Ριζοσπάστη» αποτελεί το γεγονός ότι, πέρα από την αποφυγή κάθε αναφοράς στα βιογραφικά στοιχεία του 77χρονου, δεν ανέφεραν καν, ούτε στο πρώτο ρεπορτάζ της 5/4, ούτε στην απάντηση της 7/4, το ονοματεπώνυμό του. Προφανώς, στα μάτια τους επρόκειτο για κάποιον ανώνυμο «λεγόμενο» Δημήτρη Χριστούλα, των «λεγόμενων» επίσης αγανακτισμένων…
Για να συμπληρώσουμε την εικόνα, να προσθέσουμε μόνο ότι υπήρξαν άλλα τρία σχόλια στο «Ριζοσπάστη» για το θέμα.
Στο πρώτο, «Η Αυτοκτονία του 77χρονου» του Κ. Πασακυριάκου («Ριζοσπάστης», 6/4), πάλι δεν αναφέρεται καν το όνομα του Χριστούλα. Ο αρθρογράφος εκτιμά, όπως και τα άλλα σχόλια του «Ριζοσπάστη», ότι «ο αυτόχειρας επέλεξε αυτό τον τρόπο για να φύγει από την απόγνωση όπου τον είχε οδηγήσει η βαρβαρότητα της ταξικής πολιτικής» – δηλαδή, ότι επρόκειτο για μια πράξη φυγής και απόγνωσης.
Το δεύτερο, ένα ρεπορτάζ στη σελ. 11 την ίδια μέρα, είναι ακόμη χειρότερο. Στο κείμενο αυτό, όπου για πρώτη και μοναδική φορά στην αρθρογραφία του «Ριζοσπάστη» αναφέρεται το όνομα του Χριστούλα, η πράξη του καταδικάζεται ρητά. «Δεν μπορεί κανείς να συμφωνήσει με την πράξη του», αναφέρει το σχόλιο.
Το τρίτο και πιο κατάπτυστο σχόλιο προέρχεται από τον Θ. Λεκάτη στην καθημερινή του στήλη. Στην αναφορά του, αυτός ο σύγχρονος Βάσος Γεωργίου, το τσιράκι της ηγεσίας που εκθειάζει τα δηθενιλίκια της και συκοφαντεί καθημερινά εργολαβικά τα κινήματα, γράφει:
«Συνειδητά δεν αναφερόμαστε και σήμερα στην αυτοκτονία του 77χρονου. Η σπουδή με την οποία ο αστικός Τύπος έσπευσε να υμνήσει την πράξη σαν κορυφαία πολιτική επιλογή τα λέει όλα. Θα ’θελε η αστική τάξη να βλέπει τους εργάτες να αυτοκτονούν. Κι ακόμα καλύτερα θα ’θελε να τους δει να εξεγείρονται τυφλά και να τσακίζονται από την κρατική καταστολή» («Δια του Τύπου», «Ριζοσπάστης», 6/4/2012).
Αντικειμενικά, λοιπόν, και ανεξάρτητα από προθέσεις, «όργανο της αστικής τάξης» ο Χριστούλας! Τους αστούς εξυπηρέτησε με την ενέργειά του, και γι’ αυτό τον προβάλλει ο αστικός Τύπος. Δεν θα είχε εξυπηρετήσει τους αστούς, μόνο αν είχε πει: «Εμπρός για τη λαϊκή εξουσία και τον κομμουνισμό, με το ηρωικό ΚΚΕ». Αφού δεν το είπε όμως, στο πυρ το εξώτερον…
Οι μόνοι που δεν μπορεί εξ ορισμού να θεωρηθούν τέτοια όργανα της αστικής τάξης είναι η Παπαρήγα και οι διάφοροι αναίσχυντοι λακέδες τύπου Λεκάτη, γιατί αυτοί, ό,τι και αν λένε, είναι εκ φύσης πιστοί κομμουνιστές. Το ότι ο ίδιος αυτός Λεκάτης είχε ένα σωρό καλούς λόγους να πει ακόμη και για τον Κορκονέα, το δολοφόνο του Γρηγορόπουλου, δημοσιεύοντας στο «Ριζοσπάστη» το γνωστό διήγημα «Το λάθος τηλεφώνημα ενός φονιά», και δεν βρίσκει τίποτα άξιο λόγου στον Χριστούλα, μιλά από μόνο του για το τι σόι άνθρωποι είναι αυτός και οι όμοιοί του και ποιους σκοπούς εξυπηρετούν.
Σε κάθε περίπτωση, ο Λεκάτης προσφέρει άθελά του μια υπηρεσία, γιατί λέει συνειδητά και ανοιχτά αυτό που έχουν μέσα τους τα υπόλοιπα μέλη της τωρινής ηγετικής ομάδας του ΚΚΕ, αλλά δεν τολμούν να το πουν.
Οι δηλώσεις της Α. Παπαρήγα
Στο θέμα του Χριστούλα αναφέρθηκε στις 6/4 και η Α. Παπαρήγα, σε συζήτησή της με δημοσιογράφους στη διάρκεια περιοδείας της στην Κοζάνη. Συγκεκριμένα, απαντώντας σε ερώτηση για το αν «υπάρχει προσπάθεια να γίνει σπέκουλα από κάποια κόμματα πάνω στο τραγικό αυτό γεγονός», η ΓΓ του ΚΚΕ καταφέρθηκε ενάντια στην «πολιτική εκμετάλλευση» του θέματος από μέρους παραγόντων του κατεστημένου. Όσον αφορά το ίδιο το γεγονός, υποστήριξε και αυτή κατά βάση ότι επρόκειτο για μια πράξη απελπισίας, καταλήγοντας μεγαλόψυχα με μια αφ’ υψηλού αποστροφή: «Εμείς, μάλιστα, καλούμε το λαό να «αυτοκτονήσει» πολιτικά τους υπεύθυνους και όχι να αυτοκτονήσει ο ίδιος. Ο άνθρωπος έκανε την επιλογή του, δεν τον επικρίνουμε».
Είναι βέβαια εξαιρετικά συγκινητικό και παρήγορο που η Α. Παπαρήγα κάνει αυτή την ευγενή παραχώρηση, να μην επικρίνει τον Χριστούλα. Το νόημα της παραχώρησης όμως θα γίνει σαφές μόνο αν λάβουμε υπόψη ποια είναι αυτή η Α. Παπαρήγα και τι έχουν πει στο παρελθόν η ίδια και το κόμμα της για το κίνημα των Αγανακτισμένων. Ένα κίνημα που σε δεκάδες άρθρα του «Ριζοσπάστη» και σε λόγους της ΓΓ του ΚΚΕ έχει καταδικαστεί ως «υποκινούμενο», «ύποπτο» και «υποχείριο του κατεστημένου».
Η ίδια η Α. Παπαρήγα είχε αποκηρύξει ρητά το κίνημα των Αγανακτισμένων, ως ένα κίνημα στο οποίο δεν επιτρεπόταν να συμμετάσχουν οι κομμουνιστές:
«Η πλατεία δεν ήτανε μία. Υπήρχε η πλατεία που έλεγε “οι 300 στο Γουδή”, “οι 300 έτσι” και “οι 300 αλλιώς”. “Να κάψουμε τη Βουλή” κ.λπ., “κάτω τα κόμματα”, “κάτω οι πολιτικοί”, μούντζες και αυτά. Αυτό το κίνημα μπορείς να το στηρίξεις; Δεν μπορείς καν να συμμετάσχεις… Υπήρχε και η άλλη που έλεγε: “Εξω τα κόμματα”, “έξω τα συνδικάτα”, “άμεση δημοκρατία”. Τι είναι αυτά;» (Α. Παπαρήγα, «Με οργανωμένη λαϊκή αντεπίθεση μπορούμε να παρεμποδίσουμε τα μέτρα», Ριζοσπάστης, 15/9/2011).
Στην καθημερινή αρθρογραφία του «Ριζοσπάστη» αυτά μεταφράζονται σε υπονοούμενα ή και ανοικτές διακηρύξεις ότι τα κινήματα των Αγανακτισμένων κατευθύνονται από την αστική τάξη και τους παρακρατικούς μηχανισμούς:
«Οταν ξεκίνησε το λεγόμενο “κίνημα των αγανακτισμένων” σε Ισπανία, Ιρλανδία, Ελλάδα, Βέλγιο κλπ, αστοί και οπορτουνιστές το παραλλήλιζαν με την “Αραβική Άνοιξη”, πάλι σε αντιπαράθεση με το οργανωμένο εργατικό, το κομμουνιστικό κίνημα, προβάλλοντάς το ως κίνημα ακηδεμόνευτο από κόμματα, χωρίς ηγεσία, επομένως ένα “γνήσιο” λαϊκό κίνημα... Τότε εκτιμούσαμε ότι υπάρχουν διάφορες δυνάμεις πίσω απ’ αυτά τα κινήματα, διάφορα λόμπι, αστικές δυνάμεις, που κρύβονται πίσω από την ανωνυμία και τα “μπλογκς”, που τάχα οργάνωναν τέτοια κινήματα. Ασε που αυτή η υπόθεση με τα “μπλογκς” και το ίντερνετ έγιναν φετίχ των λεγόμενων “εξεγέρσεων” τόσο στην “Αραβική Ανοιξη” όσο και στο “κίνημα των αγανακτισμένων”. Λες και χωρίς άλλη οργάνωση, άλλους μηχανισμούς, που κρύβονται πίσω τους, μπορούν να κινητοποιηθούν μάζες» («Ομολογίες αστών», Ριζοσπάστης, 15/10/2011).
Η πράξη του Χριστούλα – αυτό δεν έχουν άδικο να το επισημαίνουν στο ΚΚΕ – φανέρωσε την υποκρισία του πολιτικού προσωπικού του συστήματος, που ενώ έχουν φέρει το λαό στα όρια της απόγνωσης χύνουν κροκοδείλια δάκρυα και προφασίζονται το «σεβασμό» στο νεκρό για να βγάζουν λάδι τον εαυτό τους. Φανέρωσε επίσης την υποκρισία της δημοσιογραφικής ελίτ των ΜΜΕ, που ενώ δεν είχαν πει λέξη για εκατοντάδες άλλους πολίτες που οδηγήθηκαν στην αυτοκτονία, θυμήθηκαν το θέμα μόνο μετά από αυτό το περιστατικό.
Αλλά η αυτοκτονία του Χριστούλα έχει και μια άλλη κρίσιμη διάσταση, ότι εξέθεσε την αναλήθεια των εκτιμήσεων της ηγεσίας του ΚΚΕ για το κίνημα των Αγανακτισμένων. Ο Χριστούλας συνόψισε και εξέφρασε τα καλύτερα στοιχεία που κινητοποιούνται σε αυτό το κίνημα. Και κάνοντάς το αυτό έδειξε ότι το κίνημα των Αγανακτισμένων, παρά τις αδυναμίες του, παρά ορισμένα δεξιά ή και ύποπτα στοιχεία που μπορεί να συμμετέχουν σε αυτό, είναι στην ουσία του ένα ζωντανό, ένα γνήσια λαϊκό, ριζοσπαστικό κίνημα.
Σε αυτό το πλαίσιο, η φράση της Α. Παπαρήγα «Ο άνθρωπος έκανε την επιλογή του, δεν τον επικρίνουμε» έχει ένα σαφές νόημα: «Εντάξει, δεν θα τον φτύσουμε κιόλας τον άνθρωπο. Αλλά παρακαλούμε μην μιλάτε πολύ γι’ αυτό το θέμα, γιατί δεν μας συμφέρει. Αν καθίσουμε να το συζητήσουμε, θα μπουν ζητήματα, για το τι λέμε εμείς για τους Αγανακτισμένους και πώς συμβιβάζεται με τη δήθεν συμπάθειά μας για τον Χριστούλα, πώς από ένα κίνημα που εμείς βρίζουμε προέκυψε μια υψηλή αγωνιστική πράξη, και θα έχουμε πρόβλημα. Προσπεράστε το λοιπόν!» – να ποιο είναι το πραγματικό νόημα της δήλωσης της ΓΓ του ΚΚΕ. Και την ίδια ώρα, ενώ βεβαιώνει στις κάμερες πως «δεν τον επικρίνουμε», η ίδια αφήνει το ελεύθερο στους Λεκάτηδες όχι μόνο να επικρίνουν, αλλά να φτύνουν τον Χριστούλα στο «Ριζοσπάστη».
Στη συζήτηση στην Κοζάνη οι δημοσιογράφοι δεν προσπέρασαν το θέμα. Ένας από αυτούς επέμεινε θέτοντας το ερώτημα: «Δέχεστε το χαρακτηρισμό πολιτική αυτοκτονία;»
Η απάντηση της Α. Παπαρήγα, ένα αληθινό μνημείο υπεροψίας και αυθάδειας, ήταν: «Επειδή έτυχε να διαβάσω σήμερα κι αυτά που έγραψε, οπωσδήποτε η επιλογή του ήταν ένα πολιτικό μήνυμα. Αν είναι αυτά τα χαρτιά που βρήκανε που είχε αφήσει. Εδωσε ένα πολιτικό μήνυμα. Μόνο που εμείς δίνουμε ένα πολιτικό μήνυμα, ώστε αυτοί που πρέπει να τιμωρηθούν, να τιμωρηθούν».
Αληθινά, δεν είναι εκπληκτικό; «Επειδή έτυχε να διαβάσω»!!! Μα αν είναι έτσι, αύριο μπορεί επίσης η ΓΓ του ΚΚΕ να τύχει να διαβάσει και τη διαβεβαίωση του Λένιν ότι «ο τυπικός δημοκρατισμός πρέπει να υποτάσσεται στην επαναστατική σκοπιμότητα» και να αντιληφθεί ότι η άρνηση του Άρη Βελουχιώτη να υποταχτεί στη Βάρκιζα ήταν μια υπεράσπιση της επαναστατικής σκοπιμότητας και συνεπώς ήταν σύμφωνη προς τις κομμουνιστικές αρχές και δεν ήταν αντικομματική, όπως επιμένει το κόμμα της ως τώρα. Μεθαύριο, μπορεί να τύχει να διαβάσει τα Μαθήματα του Οκτώβρη του Τρότσκι, να αντιληφθεί ότι ο Τρότσκι δεν ήταν προβοκάτορας και να γίνει κορυφαία Μπολσεβίκα. Είναι εκπληκτικές οι επαναστατικές προοπτικές που ανοίγει αυτό το «έτυχε να διαβάσω». Λίγη τύχη ακόμα, και όλα θα πάνε κατ’ ευχή.
Η μεγαλύτερη αθλιότητα, όμως, βρίσκεται στην επόμενη φράση, «Αν είναι αυτά τα χαρτιά που βρήκανε που είχε αφήσει», με την οποία η Α. Παπαρήγα αμφισβητεί, έμμεσα αλλά σαφώς, τη γνησιότητα του σημειώματος του Χριστούλα. Στην αφετηρία και την αρχή της, έχουμε εδώ την ίδια ακριβώς λογική με την οποία η ηγεσία Ζαχαριάδη έσπευσε να αποκηρύξει την επιστολή του Πλουμπίδη ως πλαστογραφία της Ασφάλειας και να καταγγείλει τον ίδιο μετά σαν χαφιέ.
Είναι βέβαια αλήθεια πως, αφηρημένα, το κάθε τι έχει όντως μια πιθανότητα να είναι πλαστό ή και προβοκατόρικο. Το σημερινό φύλλο του «Ριζοσπάστη», π.χ., μπορεί να μην είναι ο πραγματικός «Ριζοσπάστης», αλλά ένας ψεύτικος, τον οποίο κυκλοφόρησε η Ασφάλεια, αφού κατέσχεσε τον πραγματικό. Ακόμη και η ίδια η ΓΓ του ΚΚΕ μπορεί να μην είναι η πραγματική Α. Παπαρήγα, η κορυφαία επαναστάτρια που υπερασπίζει τον Λένιν και τον κομμουνισμό. Αφηρημένα δεν μπορεί να αποκλειστεί ότι οι ιμπεριαλιστές, σε μια καλά σχεδιασμένη προβοκάτσια, δολοφόνησαν την πραγματική Α. Παπαρήγα και έβαλαν στη θέση της μια πράκτορά τους σωσία της, για να φέρουν σε δύσκολη θέση τους Μαΐληδες, που λόγω της αρχής του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού είναι υποχρεωμένοι να επαναλαμβάνουν τις βλακείες της, ενώ αν δεν υπήρχε ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός και ο ιμπεριαλισμός που τους προβοκάρει, θα στέκονταν αναμφίβολα σαν κορυφαίοι επαναστάτες.
Μόνο που υπάρχει μια λεπτομέρεια. Για να υποστηρίξει κανείς ότι συμβαίνει κάτι τέτοιο ή να υπονοήσει έστω ότι μπορεί να συμβαίνει, θα πρέπει να διαθέτει κάποια στοιχεία, έστω κάποια έμμεση ένδειξη. Τέτοια πράγματα, όπως η δήλωση της Α. Παπαρήγα «αν είναι αυτά τα χαρτιά», δεν μπορεί να πετιούνται στον αέρα έτσι αυθαίρετα. Το να το κάνει κανείς αυτό, για μια μορφή της οποίας η επιλογή την καθιστά άξια σεβασμού όπως ο Χριστούλας, είναι το λιγότερο υβριστικό και ανέντιμα απαξιωτικό.
Μα εσείς, αξιότιμη κα Παπαρήγα, έτυχε να διαβάσετε αυτά που έγραψε ο Χριστούλας, και δεν έτυχε να διαβάσετε αυτά που έγραψε ο «Ριζοσπάστης» για τον Χριστούλα; Δεν είδατε πώς παρέθεσε μόνο μια φράση από το μήνυμά του για να βγάλει το συμπέρασμα που σας βόλευε και έκοψε όλο το υπόλοιπο; Μα αν εσείς έχετε αμφιβολίες για τη γνησιότητα της επιστολής, τότε δεν θα έπρεπε να έχετε παραθέσει ούτε αυτή τη μια φράση, θα έπρεπε να είχατε διατυπώσει ανοιχτά τις αμφιβολίες σας. Και αν πάλι δεν έχετε καμιά ένδειξη που να σας κάνει να αμφιβάλετε, τότε προς τι η αποστροφή, «αν είναι αυτά τα χαρτιά»; Ακόμη και στην εντελώς-εντελώς απίθανη και υποθετική περίπτωση που θα αποδεικνυόταν κάποτε ότι η επιστολή του Χριστούλα είναι πλαστή, εσείς φίλτατη, με τον τρόπο που βάλατε το θέμα, είστε αποδεδειγμένα πλαστή ήδη.
Η Α. Παπαρήγα μπορεί βέβαια να κόβεται για την αποκλειστική πίστη και αφοσίωσή της στον κομμουνισμό, όμως αυτή η δήλωσή της την ξεσκεπάζει – όπως και όλη την τωρινή ηγετική ομάδα του ΚΚΕ – αυτό που πραγματικά είναι: μια αντιδραστική μικροαστή. «Εμείς είμαστε οι μόνοι πιστοί κομμουνιστές· το μόνο που ξέρουμε και μπορούμε να έχουμε εμπιστοσύνη είναι ο εαυτός μας· για τους άλλους δεν μπορεί να πάρουμε θέση. Αφού έτυχε να δω την επιστολή και αν υποθέσουμε ότι είναι αληθινή, τότε ναι, θα μπορούσε να περιέχει και ένα μήνυμα. Αλλά πού να τα ξέρουμε αυτά αν είναι αληθινή και πώς να είναι κανείς σίγουρος;» Αυτή ακριβώς, άσχετα αν προσφέρεται με κομμουνιστικά άμφια, είναι λογική του αντιδραστικού μικροαστού, είναι λογική ενός ατομικιστή που βάζει στο κέντρο του κόσμου τον εαυτό του και περιφρονεί όλους τους άλλους. Οι μαρξιστές και οι κομμουνιστές αντίθετα, όπως και όλοι όσοι μιλούν σοβαρά για συλλογικές αρχές και αξίες και τις εννοούν, οφείλουν να είναι σε θέση να διακρίνουν πού υπάρχει κάτι γνήσιο και άξιο εμπιστοσύνης και πού όχι.
Αξιοπρόσεκτη είναι και η κατάληξη της Α. Παπαρήγα, όπου προσπαθεί να τεκμηριώσει την ανωτερότητα της ίδιας και της ηγετικής ομάδας του ΚΚΕ: «Εδωσε ένα πολιτικό μήνυμα. Μόνο που εμείς δίνουμε ένα πολιτικό μήνυμα, ώστε αυτοί που πρέπει να τιμωρηθούν, να τιμωρηθούν».
Η Α. Παπαρήγα υπονοεί με αυτό ότι αν ο Χριστούλας έδωσε κάποιο μήνυμα, αυτό ήταν εντελώς ασαφές και απροσδιόριστο και ότι μόνο η ίδια και η ηγεσία του ΚΚΕ δίνουν όντως το μήνυμα να τιμωρηθούν οι υπαίτιοι για τις δυστυχίες του λαού. Αν όμως τύχαινε να διαβάσει με λίγη προσοχή το σημείωμα του Χριστούλα, θα έβλεπε ότι αυτό το μήνυμα δίνεται ρητά εκεί, με τη φράση ότι οι νέοι θα κρεμάσουν μια μέρα τους νέους Τσολάκογλου. Επομένως, άνθρακες ο θησαυρός.
Η Παπαρήγα θεωρεί πως με το να πει ότι «οι υπεύθυνοι πρέπει να τιμωρηθούν» αποδείχνει την πολιτική ανωτερότητά της. Ωστόσο, αυτό είναι κάτι που μπορεί να το πει ακόμη και ο τελευταίος αγωνιστής, ο τελευταίος «στρατιώτης» του κινήματος. Ο Χριστούλας το είπε με ένα τέτοιο τρόπο που απέδειξε ότι ήταν ο πρώτος στρατιώτης του κινήματος – δεν αξίωσε, άλλωστε, για τον εαυτό του κάτι παραπάνω, ούτε καν μάλιστα αυτή την αναγνώριση.
Ο ρόλος της ηγεσίας όμως δεν είναι να επαναλαμβάνει αυτό που μπορεί να πει και ο τελευταίος στρατιώτης. Ο ρόλος της ηγεσίας είναι να απαντά στο ερώτημα πώς θα τιμωρηθούν οι ένοχοι και πώς θα ανοίξει ο δρόμος για την κοινωνική αλλαγή. Με τον τρόπο που βάζει το ζήτημα, η Α. Παπαρήγα αποδείχνει ότι δεν πάει πάνω από την οπτική του τελευταίου στρατιώτη, ότι οι αξιώσεις της πως αυτή και οι όμοιοί της ξέρουν και φωτίζουν τον επαναστατικό δρόμο είναι λόγια του αέρα, χωρίς κανένα πραγματικό αντίκρισμα.
Να ποιο είναι το πραγματικό συμπέρασμα που βγαίνει αβίαστα από τις δηλώσεις της ΓΓ του ΚΚΕ.
Οι σχολιασμοί του Ν. Μπογιόπουλου και της Λ. Κανέλλη
Ενώ η τοποθέτηση του ΚΚΕ, όπως εκφράστηκε στην αρθρογραφία του «Ριζοσπάστη» και τη συνέντευξη της Α. Παπαρήγα ήταν απαξιωτική και έτεινε να περιορίσει την ενέργεια του Χριστούλα σε μια αδιέξοδη διαμαρτυρία, υπήρξαν δυο σχόλια που έδιναν μια διαφορετική, θετική εκτίμηση. Τα σχόλια αυτά διατυπώθηκαν στις 5/4 από τον Ν. Μπογιόπουλο και στις 8/4 από τη Λ. Κανέλλη. Είναι λοιπόν αναγκαίο να τους ρίξουμε μια ματιά, αν αλλάζουν τη γενική εικόνα.
Ο Μπογιόπουλος και η Κανέλλη εκπληρώνουν ένα συγκεκριμένο ρόλο στο ΚΚΕ, το ρόλο του μαϊντανού. Η υπηρεσία τους είναι να κρύβουν τη γύμνια και την ανεπάρκεια της ηγετικής ομάδας Παπαρήγα· να πετούν στάχτη στα μάτια του κόσμου, εμφανίζοντάς ως αυτονόητη την ανταπόκρισή της στο συμφέρον του λαού· να δοξολογούν και να εξυψώνουν φραστικά τη φαυλότητά της, πετώντας γενικές καταδίκες και κατάρες απέναντι σε κάθε τι φαύλο και εμφανίζοντας έτσι ως αυτονόητο ότι η ηγετική ομάδα είναι απαλλαγμένη από τέτοια ταπεινά κίνητρα και ελαττώματα. Εκπληρώνουν όμως αυτό ρόλο προς διαφορετική κατεύθυνση: ο Μπογιόπουλος, με τις κομμουνιστικές φράσεις και αερολογίες του, προς το εσωτερικό του κόμματος, και η Κανέλλη, με την εθνικιστική, μικροαστική ρητορική της, προς τα έξω, προς τον πολύ κόσμο.
Πριν προχωρήσουμε, να παρατηρήσουμε ότι τόσο το κείμενο του Μπογιόπουλου, όσο και εκείνο της Κανέλλη δεν αναφέρουν επίσης πουθενά ονομαστικά τον Χριστούλα. Αυτό σημαίνει ότι σε όλο το διάστημα 5-8/4 το όνομα Δημήτρης Χριστούλας εμφανίστηκε μόνο μια φορά στις σελίδες του «Ριζοσπάστη», και μάλιστα στο σχόλιο που τον αποδοκίμαζε ρητά.
Ο Μπογιόπουλος ουσιαστικά δίνει μια ταυτόσημη εικόνα με την τοποθέτηση του «Ριζοσπάστη», εμφανίζοντας και αυτός τον 77χρονο ως ένα απελπισμένο άτομο. Η μόνη διαφοροποίησή του είναι πως αποκαλεί το περιστατικό «συνταρακτικό». Το κάνει όμως αυτό μόνο για να στιγματίσει και αυτός την υποκρισία των εκτός ΚΚΕ κομμάτων:
«Για τη χτεσινή αυτοκτονία του απεγνωσμένου συνταξιούχου στο Σύνταγμα», γράφει», είχαν το «ανάστημα» και εξέδωσαν ανακοινώσεις ο Βενιζέλος, ο Σαμαράς, ο Καρατζαφέρης, η Μπακογιάννη... Αντί - τουλάχιστον - να σιωπούν, εξέδωσαν ανακοινώσεις. Ε, ναι, λοιπόν: Τούτη δω είναι από εκείνες τις στιγμές που ένα συγκλονιστικό γεγονός γίνεται καταλύτης για να πέσουν και οι τελευταίες μάσκες. Για να ξεφτίσει το μακιγιάζ. Για να φανεί όλη η «γύμνια του βασιλιά». Ε, ναι, λοιπόν: Οταν ως απάντηση σε μια τέτοια τραγωδία επιλέγεται η επίδειξη της άφατης υποκρισίας και του πιο εξαχρειωμένου φαρισαϊσμού, τότε μπροστά στην - τόση σε μέγεθος και τέτοια σε «ποιότητα» - χυδαιότητα, είναι ελάχιστη εκδήλωση ανθρωπιάς το «ντρεπόμαστε για λογαριασμό τους»! Ε, ναι, λοιπόν: «Ντρεπόμαστε για λογαριασμό τους». Ντρεπόμαστε για λογαριασμό όλης αυτής της αγέλης από τις χυδαίες ύαινες. Που δεν έχουν ούτε ίχνος ντροπής. Που δεν έχουν ίχνος τσίπας» (Ν. Μπογιόπουλος, «Ντρεπόμαστε για λογαριασμό τους», «Ριζοσπάστης», 5/4/2012).
Όλο αυτό το κατεβατό είναι μια συναισθηματική αερολογία που, ενώ στιγματίζει τους άλλους, στην πραγματικότητα στοχεύει να αφήσει στο απυρόβλητο την ηγεσία του ΚΚΕ.
Μπαίνει κανείς στον πειρασμό να ρωτήσει: Καλά, οι άλλοι υποκρίνονται, αξιότιμε κ. Μπογιόπουλε, όταν εκφράζουν την θλίψη τους, κ.λπ. Εσείς όμως, που είστε οι άσπιλοι και οι ακέραιοι, δεν θα έπρεπε να αναφέρετε, τουλάχιστον, στην αρθρογραφία σας το όνομα του νεκρού; Δεν θα έπρεπε να παραθέσετε όλο το κείμενο της επιστολής του; Δεν θα έπρεπε – εφόσον και εσείς ομολογείτε πως πρόκειται για ένα συγκλονιστικό γεγονός – να πείτε δυο θετικά και εύστοχα λόγια για το νόημα της πράξης του και τις εκδηλώσεις του κόσμου; Όταν όλα αυτά λάμπουν δια της απουσίας τους από την αρθρογραφία σας, τότε από πού προκύπτει ότι έχετε εσείς την τσίπα και την ντροπή, την έλλειψη της οποίας καταλογίζετε στους άλλους; Μήπως ανάμεσα στις τελευταίες μάσκες που έγινε καταλύτης για να πέσουν η θυσία του Χριστούλα περιλαμβάνεται και η δική σας μάσκα; Και καλά, για λογαριασμό των άλλων θα ντραπείτε εσείς. Για δικό σας λογαριασμό και για λογαριασμό της Α. Παπαρήγα ποιος θα ντραπεί;
Είναι άραγε αυτά τίποτα δυσνόητα πράγματα που θα έπρεπε να είναι κανείς ο Αϊνστάιν για να τα αντιληφθεί, έτσι που η υπεκφυγή του Μπογιόπουλου να οφείλεται σε έλλειψη κατανόησης;
Απεναντίας, πρόκειται για στοιχειώδεις αλήθειες, που τις αντιλαμβάνονται όλοι όσοι έχουν μια βασική κινηματική λογική και την ελάχιστη νοημοσύνη. Για να αρκεστούμε σε ένα μόνο ακόμη παράδειγμα, πέρα από όσα έχουμε ήδη παραθέσει, σε ένα λαϊκό, χιουμοριστικό μπλογκ που φέρει τον ευρηματικό τίτλο «ΤΙΠΟΤΑ», ο μπλόγκερ σημειώνει για την πράξη του Χριστούλα:
«Ο 77χρονος συνταξιούχος Δημήτριος Χριστούλας, “ο κύριος Μάκης” για τους γείτονες και φίλους του, από τα Κανάλια Καρδίτσας, υπερήφανος, αγωνιστής, πολιτικοποιημένος , κοινωνικά ενεργός πολίτης, ακτιβιστής, θέτοντας τέρμα στη ζωή του με μία σφαίρα απέναντι από τη Βουλή του πεθαμένου πολιτικού συστήματος, έστειλε ΜΗΝΥΜΑ στη νέα γενιά ν’ αλλάξει τρόπο ζωής και συμπεριφοράς για να μην χαθεί αυτή και εκείνη των παιδιών τους» (Χριστούλας Δημήτριος : Μάρτυρας των δολοφονικών ΜΝΗΜΟΝΙΩΝ», http://tipota3.blogspot.com/2012/04/blog-post_05.html).
Πού είναι οι αντίστοιχες εκτιμήσεις στην αρθρογραφία του «Ριζοσπάστη»;
Ο ίδιος μπλόγκερ σημειώνει την άθλια και επιλεκτική κάλυψη του θέματος στο ρεπορτάζ του «Ριζοσπάστη». Παραθέτοντας αποσπάσματα από το δημοσίευμα της 5/4, σημειώνει ότι πρόκειται για «Ενα ξερό κείμενο που θα το έγραφε καλύτερα ο Παπαδήμος...Υπάρχουν όμως και άλλα ΔΥΟ εντυπωσιακά σημεία της δημοσιογραφικής κάλυψης -και οφείλει η ΑΛΕΚΑ ΠΑΠΑΡΗΓΑ να δώσει εξηγήσεις στον ελληνικό λαό- είναι:
η ...ε ξ α φ ά ν ι σ η από το “ρεπορτάζ της 11ης σελίδας της ΦΡΑΣΗΣ του ΧΡΙΣΤΟΥΛΑ για την “κατοχική Κυβέρνηση Τσολάκογλου” ,
η ...εξαφάνιση της φράσης με την οποία απευθύνεται στους ΝΕΟΥΣ για να .. ΞΕΣΗΚΩΘΟΥΝ!!!!» (υπογραμμίσεις του αρθρογράφου).
Έχει άραγε άδικο ο συγγραφέας του κειμένου να συγκρίνει το πνεύμα της ανακοίνωσης του ΚΚΕ με την υποκρισία του Παπαδήμου; Έχει άδικο να θεωρεί απαράδεκτη την παράλειψη των πιο επίμαχων σημείων της επιστολής του Χριστούλα; Αν ο κ. Μπογιόπουλος εκτιμά ότι ισχύει κάτι τέτοιο, ας κοπιάσει να το ισχυριστεί. Αν όχι όμως, τότε όλα όσα λέει για την υποκρισία των άλλων, επιστρέφουν σαν μπούμερανγκ στον ίδιο και την ηγεσία του κόμματός του.
Εκεί που αστοχεί ο σχολιαστής του «ΤΙΠΟΤΑ» είναι όταν καλεί την Α. Παπαρήγα να δώσει εξηγήσεις για το θέμα. Τυπικά, το ότι οφείλει να δώσει εξηγήσεις η ΓΓ του ΚΚΕ είναι βέβαια σωστό. Μόνο που ο μπλόγκερ ξεχνά το οικείο ρητό ότι «δεν θα λάβεις παρά του μη έχοντος».
Το να περιμένει κανείς από ανθρώπους όπως η Α. Παπαρήγα να φιλοτιμηθούν να εξηγήσουν τέτοια θέματα συνιστά την πιο επικίνδυνη αυταπάτη. Αν επρόκειτο η ηγεσία του ΚΚΕ να δώσει εξηγήσεις, θα έπρεπε να δώσουν εξηγήσεις για όλα όσα λένε και κάνουν και να παραιτηθούν. Ακριβώς για να το αποφύγουν αυτό έχουν τους μαϊντανούς όπως ο κ. Μπογιόπουλος, που δημιουργούν συστηματικά την εντύπωση ότι δεν έχουν να απολογηθούν για τίποτα. Αν ο μπλόγκερ του «ΤΙΠΟΤΑ» δεν το υποψιάζεται αυτό, είναι γιατί δεν περνά από το μυαλό του ότι οι ηγήτορες του ΚΚΕ είναι χειρότεροι από το… τίποτα.
Η αόριστη αναφορά του Μπογιόπουλου στο θέμα, λοιπόν, είναι υποκριτική. Όχι γιατί αναγνωρίζει ψεύτικα ότι επρόκειτο για ένα συγκλονιστικό γεγονός – σε αυτό μπορεί ίσως να είναι ειλικρινής. Είναι υποκριτική, γιατί από μια τέτοια αναγνώριση απορρέουν ορισμένες υποχρεώσεις και ο Μπογιόπουλος, εκτός συνταρακτικού απροόπτου, δεν πρόκειται να ανταποκριθεί σε ούτε μια από αυτές, αφού αυτό θα σήμαινε αυτόματα τη διαγραφή του από το ΚΚΕ.
Το κείμενο της Κανέλλη, δημοσιευμένο στην τακτική κυριακάτικη στήλη της στο «Ριζοσπάστη» με τίτλο «Το θανατόσημον», διανθίζεται με ένα σωρό αμπελοφιλοσοφίες για το νόημα της ζωής και του θανάτου:
«Από καταβολής ανθρώπινης σκέψης, ο θάνατος παραμένει συνειδητά και καθαρά επιβιωτικά «μυστήριον» ή «παράλογον». Ολοι γνωρίζουμε ότι θα πεθάνουμε αλλά δεν ζούμε ανακαλώντας ανά πάσα στιγμή αυτή τη γνώση. Ακριβέστερα, διαχειριζόμαστε ως ζωή το χρόνο του ταξιδιού ως την οριστική Ιθάκη. Το... μετά, είναι εσχατολογική και θρησκειολογική, ενίοτε απολύτως υποκειμενική, ενασχόληση και αγωνία που έχει αναθρέψει γενεές επί γενεών και πολιτισμούς επί πολιτισμών με διαφοροποιήσεις και κοινωνικές προβολές του εκάστοτε ιστορικού χωρόχρονου».
Ωστόσο, το κείμενο περιέχει δυο-τρεις σημαντικές παραγράφους, τις οποίες αξίζει να παραθέσουμε (στα κύρια σημεία τους και παραλείποντας μερικές ακόμη αμπελοφιλοσοφίες):
«Νοηματοδοσία θανάτου υπάρχει τόση και εξίσου ισχυρή με της ζωής, όταν ο θάνατος γίνεται τίμημα, θυσία, προσφορά… Αυτός ο θάνατος είναι η υπέρ τρίτων υποκειμενική επιλογή, και δίνει αξία στη ζωή των άλλων γιατί δεν ενέχει τον εγωισμό του «επιβιώνω επί πτωμάτων». Υπάρχουν, λοιπόν, «αυτοκτονικές» επιλογές με, τουλάχιστον ερμηνευτικά, καθόλου υποκειμενικό χαρακτήρα που δεν αντέχουν σε ψυχανάλυση χωρίς αυτή να θεωρηθεί ύβρις… Το ιαπωνικό χαρακίρι. Το Ζάλογγο. Η Τιεναμέν. Η Καισαριανή. Οι Παλαιστίνιοι. Το Κούγκι... ο εκούσιος θάνατος, μαρτυρικός ή μη, ηρωικός ή μη, ατομικός ή συλλογικός, όταν είναι αντιμέτωπος με την εξουσία, παύει να είναι αυτοκτονικός και λογίζεται ως ιδανικός αφού εμπεριέχει την έννοια της ελευθερίας επιλογής… Απ’ τα λόγια του ώριμου σηματοδότη της πλατείας Συντάγματος, επιλέγω να κρατήσω τη λέξη αξιοπρέπεια ως ομολογημένο κίνητρό του. Η ύβρις της φαντασμαγορίας στήνει εύκολα καραούλι και βαραίνει το χώμα που τον σκεπάζει. Ο σοφός λαός περιφρονεί τις κηδείες που γίνονται με ξένα κόλλυβα...»
Η Λιάνα Κανέλλη ενσαρκώνει στο ΚΚΕ το πρότυπο όχι του λαϊκού αγωνιστή, που με όλες τις αδυναμίες του τείνει σταθερά προς το συλλογικό – αυτό το ενσάρκωσε έξω από το ΚΚΕ ο Χριστούλας – αλλά το πρότυπο του ατομικιστή μικροαστού που βολοδέρνει διαρκώς μέσα στις αντινομίες του και στην κρίσιμη στιγμή κοιτά πάντα τον εαυτό του. Αυτός ο μικροαστός, ενώ έχει την τάση να φαντάζεται τον εαυτό του απελευθερωμένο από εγωισμούς και προλήψεις, στην πραγματικότητα είναι ως το λαιμό βουτηγμένος μέσα σε αυτές και περιστρέφεται σαν ανεμοδείκτης κάτω από τις ωθήσεις και τις παρορμήσεις της συγκυρίας. Αλλά ακριβώς επειδή περιστρέφεται προς όλες τις κατευθύνσεις, συμβαίνει φευγαλέα, σε κάποια στιγμή, να δείχνει προς τη σωστή κατεύθυνση.
Αυτό συμβαίνει και εδώ, όπου, με το οικείο στομφώδικο στιλ της, η Κανέλλη εκτιμά οπωσδήποτε σωστά το νόημα της θυσίας του Χριστούλα. Αυτό όμως υπογραμμίζει ακόμη περισσότερο την πρακτική αναντιστοιχία που διαπιστώσαμε στον Μπογιόπουλο. Μα αν έτσι έχουν τα πράγματα, κα Κανέλλη μας, και η μείωση της πράξης με ψυχαναλυτικές ή άλλες ερμηνείες συνιστά ύβρη, τότε πώς συμβιβάζεται αυτό με τη σιωπή σας για τα φληναφήματα ενός Λεκάτη, ότι ο Χριστούλας έπαιξε το παιγνίδι των αστών; Αν η αξιοπρέπεια ήταν το κίνητρο του «ώριμου σηματοδότη» τότε πού είναι η δική σας αξιοπρέπεια;
Ο μικροαστικός ατομικισμός και η τάση προς την αυτοδικαίωση της Κανέλλη αποκαλύπτονται στην τελευταία φράση της, για τις κηδείες που γίνονται με ξένα κόλλυβα. Δεν χωρά αμφιβολία ότι στα δημοσιεύματα και τα αφιερώματα του αστικού Τύπου για τον Χριστούλα υπήρξαν όχι λίγες τέτοιες περιπτώσεις υποκριτικής εκτίμησης και εκθειασμού. Ταυτόχρονα, όμως, στις ομιλίες της κόρης του και των απλών ακτιβιστών του κινήματος, στα σημειώματα που αναρτήθηκαν στον τόπο της θυσίας του, στους σχολιασμούς σε ριζοσπαστικά μπλογκ, θα βρει κανείς πλήθος ειλικρινείς και ανιδιοτελείς αξιολογήσεις. Με τη γενικολογία για τα «ξένα κόλλυβα» ή Κανέλλη ανακατεύει φραστικά την τράπουλα, εξισώνοντας τις έντιμες και τις ανέντιμες προσεγγίσεις. Στην ουσία, επαναλαμβάνοντας την Παπαρήγα, αποδίδει στον εαυτό της το αποκλειστικό προνόμιο της εντιμότητας, για να κρύβει ότι η προσέγγιση του ΚΚΕ στο θέμα είναι ανέντιμη και ότι η ίδια δεν έχει το σθένος να έρθει έμπρακτα σε ρήξη με την ανεντιμότητα και να συνταχτεί με όσους κράτησαν μια έντιμη στάση. Η κα Κανέλλη εκτιμά βέβαια εν γένει βαθιά της σοφία του λαού, που περιφρονεί τις κηδείες με ξένα κόλλυβα, αλλά δυστυχώς δεν είναι ικανή να δει πως ακριβώς η ηγεσία του ΚΚΕ έθαψε τον Χριστούλα, χρησιμοποιώντας σαν ξένα κόλλυβα την κάλπικη πίστη της στον κομμουνισμό και τον Λένιν…
Και η ειλικρίνεια της Κανέλλη, λοιπόν, είναι λειψή και προσχηματική. Φτάνει ως εκεί που θα μπορούσε να απειληθεί η συνεργασία της με το ΚΚΕ και τα οφέλη που απορρέουν από αυτή: το βουλευτιλίκι, η δυνατότητα να περιφέρεται και να κομπάζει με τις αγριοφωνάρες της στα κανάλια6. Ακόμη κι έτσι, ενώ μια τέτοια «διαφοροποίηση» μπορεί να γίνεται ανεκτή στο ΚΚΕ για να δημιουργεί στους αφελείς την ψευδαίσθηση μια εποικοδομητικής στάσης, δεν παύει να εκθέτει ως ένα βαθμό άθελά της την κεντρική υποκρισία.
Ως συμπέρασμα
Ο Δημήτρης Χριστούλας θα έχει πάντα μια τιμητική θέση στο πάνθεο των αγωνιστών και των ηρώων του κινήματος. Η θυσία του μπορεί εύλογα να συγκριθεί με την επιλογή του Άρη Βελουχιώτη και του πρωτοπαλίκαρού του Τζαβέλα να αυτοκτονήσουν παρά να παραδοθούν όταν κυκλώθηκαν από τον εχθρό και με την ανιδιοτελή προσφορά του Πλουμπίδη να εκτελεστεί αντί του Μπελογιάννη. Ενώ όμως ο Άρης και ο Πλουμπίδης παρείχαν αυτό το πρότυπο ως ηγετικές φυσιογνωμίες του κομμουνιστικού κινήματος σε κομβικές στιγμές της ιστορίας του, ο Χριστούλας το παρέχει από τη μεριά της λαϊκής βάσης, σε μια μεταβατική στιγμή όπου κυοφορούνται οι ιστορικές εξελίξεις. Η θυσία του είναι μια προσπάθεια να δοθεί μια ώθηση στο κίνημα και να διασφαλιστεί ότι οι εξελίξεις θα είναι θετικές, όταν αυτό ακόμη δεν διαφαίνεται και δεν αντιπροσωπεύει την πιο ισχυρή τάση.
Σε αυτή τη συνάφεια, επιβάλλεται να τονίσουμε για άλλη μια φορά ότι το κίνητρο του Χριστούλα δεν ήταν η απόγνωση. Παραδείγματα αυτοκτονίας όπου το κύριο κίνητρο ήταν η απόγνωση είχαν δοθεί ασφαλώς στο παρελθόν, ιδιαίτερα στο Μεσοπόλεμο, από φιλελεύθερους και ριζοσπάστες καλλιτέχνες όπως ο Στέφαν Τσβάιχ ή ο Ερνστ Τόλερ, οι οποίοι είχαν εκφράσει έτσι την αδύναμη διαμαρτυρία τους απέναντι στο φασισμό. Και αυτά τα παραδείγματα δεν ήταν χωρίς ένα θετικό, αν και πιο σύνθετο και διφορούμενο, συμβολισμό. Ο 77χρονος, ωστόσο, αυτοκτόνησε χωρίς να βρίσκεται ο ίδιος σε μια θέση ή κατάσταση απελπισίας και έκανε έκκληση στη νέα γενιά για αποφασιστική δράση.
Αυτός είναι ο λόγος που για να τιμήσουμε το παράδειγμά του δεν αρκεί να εκφράσουμε το συγκλονισμό μας. Το συγκλονισμό αυτό τον έκφρασε πρακτικά όλος ο κόσμος, ακόμη και οι οπαδοί του Παναθηναϊκού, που σήκωσαν στον αγώνα με την Μακάμπι ένα πανό για να τον αποχαιρετίσουν7.
Η πράξη του Χριστούλα, μέσα από το συγκλονισμό που προκαλεί, μας θέτει κυρίως αντιμέτωπους με την ευθύνη μας και το ερώτημα πώς η δράση θα καταστεί αποτελεσματική. Αυτός είναι ο λόγος που δεν εκθέτει μόνο τους εκπροσώπους του συστήματος που απεργάζονται τα δεινά του λαού, αλλά και εκείνους, όπως η ηγεσία του ΚΚΕ, που παριστάνουν ότι έχουν έτοιμη την απάντηση και οδηγούν το κίνημα στον προορισμό του, ενώ στην πραγματικότητα το διαπομπεύουν και το γελοιοποιούν.
Έχει πολύ δίκιο λοιπόν ο Πέτρος Αργυρίου όταν, στηλιτεύοντας τους κάθε λογής υποκριτές, τονίζει τον επώνυμο χαρακτήρα του αυτόχειρα:
«Ξαφνικά τα μήντια ανακαλύπτουν για μια ακόμη φορά ως Indiana Jones του παρόντος ότι οι αυτοκτονίες στην Ελλάδα, μια χώρα που παραδοσιακά είχε από τους μικρότερους δείκτες αυτοκτονίες παγκοσμίως, εκτοξεύονται. 40% πάνω. Τα ελληνικά μήντια αναγκάστηκαν να «ανακαλύψουν» το θέμα των αυτοκτονιών γιατί ακριβώς όπως και με το θέμα των μεταναστών, δεν μπορούσαν άλλο να το συγκαλύψουν ή να το αποσιωπήσουν. Το πιστόλι της αυτοκτονίας τους ανάγκασε με το ζόρι να ανοίξουν το θέμα. Αλλά και πάλι κατέφυγαν στο τέχνασμα τους: Κρατήσαν το συνταξιούχο στην ανωνυμία με τη σταλινική λογική ότι «ο θάνατος ενός ανθρώπου είναι τραγωδία. Ο θάνατος χιλίων είναι στατιστική». Αφού δεν μπορούσαν να την κουκουλώσουν, φρόντισαν τουλάχιστον να υποβαθμίσουν το σαφές πολιτικό μήνυμα της δημόσιας αυτοκτονίας: Η πολιτική σας μας σκοτώνει. Μας σκοτώνει με σιγαστήρα και βασανιστικά αργά. Η δημόσια αυτοκτονία του Δημήτρη Χριστούλα έβγαλε το σιγαστήρα από την πολιτική δολοφονία χιλιάδων Ελλήνων»8.
Αυτές οι κρίσεις ισχύουν κατά γράμμα και για τη σταλινική ηγεσία του ΚΚΕ, που όπως το κατεστημένο έκανε ότι μπορούσε για να θάψει τον Χριστούλα στην ανωνυμία. Απέδειξε έτσι ότι και αυτή δεν είναι η λύση, αλλά μέρος του προβλήματος· ότι αντικειμενικά βρίσκεται στην απέναντι όχθη, στην όχθη της αντίδρασης, όντας μάλιστα πιο επικίνδυνη, καθώς μιλά στο όνομα του κινήματος.
Αν η προηγούμενη αρθρογραφία του «Ριζοσπάστη» άφηνε την παραμικρή αμφιβολία γι’ αυτό, φρόντισαν οι ίδιοι να τη διαλύσουν με το ρεπορτάζ που αφιέρωσαν στην κηδεία του Χριστούλα. Ένα άθλιο κειμενάκι 10 σειρών, τόσο άχρωμο, στεγνό και απολίτικο, που μιλά καλύτερα από μόνο του, χωρίς κανένα σχόλιο:
«Τον 77χρονο Δημήτρη Χριστούλα που αυτοκτόνησε την περασμένη Τετάρτη το πρωί στην πλατεία Συντάγματος, αποχαιρέτησε το Σάββατο το μεσημέρι πλήθος κόσμου που παραβρέθηκε στην πολιτική κηδεία του στο Α' Νεκροταφείο. Η σορός του, κατόπιν δικής του επιθυμίας, θα μεταφερθεί στην Βουλγαρία για να αποτεφρωθεί. Κατά τη διάρκεια της πολιτικής κηδείας, διαβάστηκε αρχικά ένα κείμενο του Μ. Θεοδωράκη στο οποίο ο μουσικοσυνθέτης εστίασε στους πολιτικούς λόγους της ενέργειάς του. Το λόγο πήρε στη συνέχεια η Σ. Σακοράφα (οικογενειακή φίλη) που ανέφερε πως ο Δ. Χριστούλας ήταν άνθρωπος πολιτικά δραστήριος και με άποψη. Η κόρη του Εμυ, από την πλευρά της, έκανε λόγο πως η πράξη του πατέρα της ήταν πολιτική και είχε στόχο να αφυπνίσει το λαό ενάντια στην αντιλαϊκή πολιτική. Μετά το τέλος της τελετής ένα τμήμα των παρευρισκομένων έκανε πορεία προς την πλατεία Συντάγματος» («Αποχαιρέτησαν τον Δ. Χριστούλα», «Ριζοσπάστης»,10/4/2012).
«Πρέπει να το θάψουμε το θέμα, λοιπόν, να το κλείσουμε και να το σβήσουμε όσο πιο γρήγορα μπορούμε από τη μνήμη. Γιατί εξαιτίας του Χριστούλα φάνηκε τι κάλπικοι παράδες είμαστε, και όσο γίνονται τέτοια γεγονότα θα μας εκθέτουν» – να ποια ήταν η τελευταία λέξη του «Ριζοσπάστη» για το θέμα. Μια λέξη που αν δείχνει κάτι, είναι ότι η τωρινή ηγεσία του ΚΚΕ έχει ήδη κλείσει, ότι είναι αυταπάτη να νομίζεται ότι μπορεί να τη λογικέψει η ιστορική επιταγή και ότι χρειάζεται μια νέα, πραγματική κομμουνιστική πρωτοπορία.
Ο Άρης Βελουχιώτης είχε πει κάποτε ότι «ακόμα και ο τελευταίος δεκανέας του ΕΛΑΣ θα έδινε τη μάχη του Δεκέμβρη καλύτερα από τον Σιάντο». Ο Χριστούλας βοήθησε να φανεί με το παράδειγμά του, ότι ακόμη και ο μπλόγκερ του «ΤΙΠΟΤΑ» θα έδινε τη μάχη ενάντια στα μνημόνια καλύτερα, με μεγαλύτερη ευσυνειδησία και διορατικότητα από ό,τι την δίνει η τωρινή ηγεσία του ΚΚΕ. Με τη στάση του δεν έριξε μόνο έτσι ένα ηχηρό χαστούκι στην ομάδα Παπαρήγα και τους κάθε λογής σκοροφαγωμένους γραφειοκράτες του Περισσού, που κοροϊδεύουν ότι θα πρόδιδαν το λαό αν αγωνίζονταν για την αριστερή κυβέρνηση και αυτό-ικανοποιούνται με τις γελοιότητές τους, αλλά έδειξε επίσης ότι οι δυνάμεις για τη μάχη θα βρεθούν στο έντιμο αγωνιστικό κομμάτι του λαού μας και έχοντας εμπιστοσύνη στο λαό. Αυτή, πέρα από την αυταπάρνηση και την ηρωική προτροπή για δράση, ήταν η θετική σημασία της επιλογής του.
Από την άλλη μεριά, βέβαια, όσο υψηλό και αν είναι το παράδειγμα του Χριστούλα, θα ήταν λάθος να αγιοποιηθεί και να μετατραπεί σε εικόνισμα, που προσφέρεται για περιφορά σε τελετές και παρελάσεις. Μια τέτοια αγιοποίηση, όπως την επιφύλαξε ο σταλινισμός στον Ρίτσο και άλλους και δεν αποκλείεται καθόλου να την επιφυλάξει μελλοντικά και στον Χριστούλα, θα ήταν μόνο η αντίστροφη όψη της σταλινικής περιφρόνησης. Ο Χριστούλας ήταν ένας απλός λαϊκός άνθρωπος, με θετικές πλευρές και αδυναμίες όπως όλοι, και τίποτα δεν θα του ήταν πιο ξένο.
Το σημείωμα που άφησε δείχνει μια ιδιαίτερη ταυτότητα, που ταιριάζει με το κίνημα των Αγανακτισμένων. Αποτυπώνει τα θετικά χαρακτηριστικά του, αλλά μας φέρνει ταυτόχρονα στο μυαλό τον πολύ εύστοχο τίτλο του πρόσφατου βιβλίου του Ινγκράο, «Η αγανάκτηση δεν αρκεί».
Ο Χριστούλας συγκρίνει στο σημείωμά του την κυβέρνηση Παπαδήμου με την κατοχική κυβέρνηση του Τσολάκογλου. Αυτή η σύγκριση και η αναλογία με την κατοχή, όπως και η άλλη σύγκριση με τη χούντα, στο λαϊκό σύνθημα «Ψωμί, παιδεία, ελευθερία, η χούντα δεν τελείωσε το ’73», είναι απολύτως θεμιτή όταν γίνεται από τους απλούς αγωνιστές. Εκφράζει την οργή και την αγανάκτησή τους για την επίθεση που δέχονται, καθώς και την αποφασιστικότητά τους να αντισταθούν. Ταυτόχρονα, όμως, εμπεριέχει μια ορισμένη απλοποίηση και μια αδυναμία προσανατολισμού και κατανόησης της κατάστασης, που διακρίνει την πηγαία λαϊκή συνείδηση.
Η αλήθεια είναι ότι η κυβέρνηση Παπαδήμου μπορεί να αποκαλείται «κατοχική» ή «χούντα» μόνο μεταφορικά, και όχι σε μια ακριβή προσέγγιση. Αυτή η κυβέρνηση μοιάζει στην πραγματικότητα με τις πρώτες κυβερνήσεις της προφασιστικής περιόδου, όπως του Τζιολίτι στην Ιταλία και του Μπρίνινγκ στη Γερμανία, που προηγήθηκαν της ανόδου των Μουσολίνι και Χίτλερ στην εξουσία. Και οι δυο τους ήταν αδύναμες βοναπαρτιστικές-κοινοβουλευτικές κυβερνήσεις και όχι δικτατορίες, παρά την έντονη ροπή τους στον αυταρχισμό.
Έτσι και η κυβέρνηση Παπαδήμου αντιπροσωπεύει ένα πρώτο βήμα προς την ανοικτή δικτατορία της αντίδρασης και όχι την ίδια τη δικτατορία. Αν δημιουργούνταν μια κυβέρνηση όπου ο αρχηγός του στρατού θα γινόταν και υπουργός άμυνας, όπως προτείνει στο πρόγραμμά του ο Καμμένος, αυτό θα ήταν ένα παραπέρα βήμα προς τη δικτατορία, αντιγράφοντας χοντρικά την κυβέρνηση του στρατηγού Σλάιχερ που προηγήθηκε άμεσα του Χίτλερ στη Γερμανία. Και μόνο μετά από αυτό ή κάποιο άλλο παρεμφερές βήμα, και την ανάλογη προετοιμασία της αντίδρασης, μια πραγματική δικτατορία ή φασισμός θα μπορούσε πλέον να επιβληθεί. Γι’ αυτό, η μετατροπή της πηγαίας λαϊκής αντίληψης σε θεωρητικά σχήματα περί «κατοχής» από ορισμένες αριστερές οργανώσεις (ΚΟΕ, μερίδα του ΝΑΡ, κοκ) συνιστά επικίνδυνο λάθος, καθώς εμφανίζοντας ως ήδη εκπληρωμένους τους μελλοντικούς κινδύνους, αποπροσανατολίζει από τη συγκεκριμένη κατανόηση της κατάστασης, όπου υπάρχουν όχι μόνο οι κίνδυνοι αλλά και οι όροι για να αντιμετωπιστούν.
Η θυσία του Χριστούλα σφραγίζει μια δύσκολη περίοδο για το κίνημα της χώρας μας στα τελευταία χρόνια. Αυτή δεν ήταν και δεν είναι ακόμη μια εποχή αξίας και συλλογικότητας, αλλά μια εποχή στην οποία ο καθένας προσπαθεί μάλλον να διατηρήσει το «έχειν» του και την κοντόφθαλμή του θεώρηση, συχνά στο όνομα της συλλογικότητας.
Αν η πράξη του Χριστούλα διαθέτει αξία δεν είναι λοιπόν γιατί έγινε από απόγνωση, ούτε ακόμη από μια ιδεαλιστική και ονειροπαρμένη ανιδιοτέλεια. Αν επρόκειτο μόνο γι’ αυτό θα ήταν μια αδύναμη και περιορισμένη πράξη. Διαθέτει αξία και μεγαλείο ακριβώς γιατί αντανακλά το πνεύμα της εποχής με όλες τις αντιφάσεις του, γιατί αποτυπώνει τα θετικά γνωρίσματα και τις αδυναμίες της λαϊκής ψυχής, αλλά και την τάση της να υπερβεί αυτές τις αδυναμίες στις κρίσιμες στιγμές της ιστορίας. Αποτελεί καθήκον των μαρξιστών και των κομμουνιστών, ένα χρέος απέναντι στον ίδιο τον Χριστούλα και τη νέα γενιά στην οποία προσέβλεπε, να βοηθήσουν στην υλοποίηση αυτής της ανοδικής τάσης.
Σημειώσεις
1.Χρήστου Κεφαλή, «Για την αυτοκτονία του Δημήτρη Χριστούλα», http://www.politikokafeneio.com/neo/modules.php?name=News&file=article&sid=2267
2.Έμυ Χριστούλα, «Κραυγή αφύπνισης», http://filologos10.wordpress.com/2012/04/06
3. Ενδεικτικές είναι οι δηλώσεις που περιέχονται σε ρεπορτάζ του madata.gr:
«Δεν κατανοούσε την αδράνεια και ειδικά της νεολαίας», λέει ο Αντώνης Σκαρμούτσος και προσθέτει: «Μου το είχε πει πολλές φορές. Τα δύο τελευταία χρόνια ήταν έντονα προβληματισμένος από την κατάσταση. Μιλούσαμε για τα πολιτικά. Ηταν οργισμένος. Κατέβαινε στις διαμαρτυρίες στο Σύνταγμα και είχε κολλήσει για συμβολικούς λόγους την αφίσα με το “Δεν πληρώνω” στο μπαλκόνι του. Είχε προοδευτικές απόψεις».
Οι γνωστοί του μιλούν κυρίως για το γεγονός ότι ήταν έντονα πολιτικοποιημένος και μετείχε σε δράσεις όπως οι συνελεύσεις της γειτονιάς. «Ηταν πολύ κοινωνικός, ευγενέστατος άνθρωπος. Στο μπαλκόνι του το καλοκαίρι είχε κολλήσει μια αφίσα με το σύνθημα του "Δεν πληρώνω". Πήγαινε και στις αντιμνημονιακές συγκεντρώσεις», περιγράφει γείτονας.
«Δεν είχα ακούσει ποτέ κάτι για χρέη. Ηξερα ότι είχε τη σύνταξή του ως φαρμακοποιός. Δεν περνούσε και πλουσιοπάροχα, δυσκολευόταν όπως όλοι μας», λέει ο Στέφανος Χαράτσογλου. «Συμμετείχε στον σύλλογο της γειτονιάς, στις συνελεύσεις της πλατείας. Είχε άποψη. Ηταν και πολύ διαβασμένος. Ανθρωπος με μόρφωση. Δεν μπορώ να καταλάβω. Δεν ήταν αυτή η διάθεση και η οπτική του στα πράγματα. Δεν ήταν στην ιδιοσυγκρασία του τέτοια ενέργεια. Είχε άλλη άποψη για την κοινωνία. Ηταν εξαιρετικός συζητητής», προσθέτει. («Δημήτρης Χριστούλας: Η σφαίρα, το μήνυμα, η διαμαρτυρία», http://www.madata.gr/epikairotita/social/185074.html ).
4. “Δεν αυτοκτονώ, με σκοτώνουν”: Δημήτρης Χριστούλας http://www.madata.gr/epikairotita/social/185190.html .
5. «Δημήτρης Χριστούλας: Η σφαίρα, το μήνυμα, η διαμαρτυρία», ό.π. http://www.madata.gr/epikairotita/social/185074.html
6. Ως ένα δείγμα αυτού του εγωκεντρισμού μπορεί να παραθέσουμε την απάντηση που είχε δώσει η Κανέλλη σε συνέντευξή της στο περιοδικό της «Ελευθεροτυπίας» τον Ιούνιο του 2010 όταν την είχαν ρωτήσει για την απόλυση ενός εργαζόμενου με πρόβλημα υγείας από το «Ριζοσπάστη»:
«ΕΡ. “Αν και δεν σας αφορά προσωπικά το παρακάτω, θα ήθελα τη γνώμη σας. Πριν από κάναν χρόνο απολύθηκε από τον ¨Ριζοσπάστη” συνάδελφος ονόματι Γιάννης Κωστάκης, που έπασχε από στεφανιαία νόσο, 4 χρόνια πριν βγει στη σύνταξη! Δεν ακούγεται πολύ φιλεργατικό…
Κανέλλη: “Μπερδέψατε τους Ινδιάνους με την Ποκαχόντας. Προβοκατόρικη ερώτηση για προβοκατόρικη καριέρα”.
ΕΡ. Δεν απαντάτε στην ερώτηση κατά πόσο κάτι τέτοιο είναι φιλεργατικό.
Κανέλλη: “Δεν θα απαντήσω τίποτε άλλο. Άλλωστε στην ερώτησή σου μου λες ότι δεν με αφορά προσωπικά. Ε, δεν θέλω να μπω σε προσωπική υπόθεση συναδέλφου”» («Η “κόκκινη” βουλευτής Λιάνα Κανέλλη και η “προσωπική υπόθεση” απολυμένου από τον “Ριζοσπάστη”», http://syspeirosi.wordpress.com/2010/07/01.
Αυτό το «δεν με αφορά προσωπικά», που είχε πει τότε, επαναλαμβάνει με την τελευταία φράση της για τον Χριστούλα η Κανέλλη.
«Καλός ο Χριστούλας, αλλά δεν με αφορά προσωπικά η τύχη του. Με αφορά όμως προσωπικά η καριέρα μου, που δεν είναι καθόλου προβοκατόρικη, όπως ήταν η καριέρα του Κωστάκη. Και για την καριέρα μου πρέπει κάτι να πω για το θέμα, αφού αν σιωπήσω ή μείνω στις τρίχες της Αλέκας, μπορεί να το βρω αύριο μπροστά μου» – να τι είπε ουσιαστικά η Κανέλλη στο «θανατόσημόν» της.
Ο αναγνώστης που ενδιαφέρεται για μια γενικότερη κριτική των αντιδραστικών απόψεων και δραστηριοτήτων της μπορεί να δει το Χρ. Κεφαλή, «Ο εθνικισμός στο ΚΚΕ: οι απόψεις της Λιάνας Κανέλλη», Σπάρτακος, τεύχη 90-92, Ιούλιος 2007-Ιανουάριος 2008.
7. «Αγύριστο κεφάλι και αλύγιστος χαρακτήρας», http://nonews-news.blogspot.com/2012/04/blog-post_1285.html
8. Πέτρος Αργυρίου, «Έχει όνομα: το όνομά του είναι Δημήτρης Χριστούλας», http://agriazwa.blogspot.com/
*O Χρήστος Κεφαλής είναι χημικός, μέλος της ΣΕ της Μαρξιστικής Σκέψης.
1 σχόλιο:
και πολύ ασχολήθηκες....
Δημοσίευση σχολίου