Δευτέρα 8 Αυγούστου 2011

ΗΠΑ: Μεταξύ ύφεσης και χρέους, λιτότητα “αλά ελληνικά”

Στο παρά πέντε, 1η Αυγούστου, τα βρήκαν Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι, αυξάνοντας το όριο του ομοσπονδιακού χρέους με αντάλλαγμα άγριο χαράτσι στις δημόσιες δαπάνες, ώστε να αποφευχθεί στάση πληρωμών των ΗΠΑ.

Ωστόσο, ακόμα και ο Ομπάμα ομολογεί πως δεν αισθάνεται περήφανος για το deal, εν μέσω επικρίσεων από τον «κεντροαριστερό» τύπο. Οι New York Times αποκάλεσαν το συμβιβασμό «αποκρουστική...συμφωνία» που θα πλήξει τους φτωχούς και θα φρενάρει την ανάκαμψη.

Η αμερικανική κυβέρνηση υπολόγιζε πως εάν δεν αυξάνονταν το όριο δανεισμού των 14,3 τρισ. δολ. έως τις 2 Αυγούστου η Ουάσινγκτον θα χρεοκοπούσε. Το χρέος των ΗΠΑ χτύπησε τα 14,294 τρισ. δολ., ενώ το έλλειμμα προσεγγίζει τα 1,6 τρισ. δολ. Σχεδόν το 1/3 του χρέους βρίσκεται σε αμερικανικά χέρια. Όπως έλεγε ο Π.Ρόμπερτς, πρώην γ.γ. στο υπ. Οικονομικών: «Εάν η Goldman Sachs είναι πολύ μεγάλη για να αφεθεί να πέσει, το ίδιο ισχύει για το αμερικανικό κράτος».

Απ’ την αρχή οι Ρεπουμπλικάνοι μαζί με τους ακροδεξιούς του «Τσάι Πάρτι» αρνούνταν να συνομολογήσουν στην αύξησή του ορίου, χωρίς σκληρές μειώσεις των δημοσίων δαπανών.

Οι Δημοκρατικοί πρότειναν κι αυτοί περικοπές, αλλά… με «ανθρώπινο πρόσωπο», καθώς το επιτελείο του Ομπάμα δεν ήθελε αυτή την «καυτή πατάτα» στην προεκλογική περίοδο του 2012. Αρχικά έλεγαν ότι «περίπου το ήμισυ των περικοπών», θα αφορά πόρους των πολέμων σε Ιράκ και Αφγανιστάν, κάτω κι από την πίεση της πτώσης της δημοτικότητας του Ομπάμα στο 40%. Αλλά στη συμφωνία αυτό το μέτωπο παραμένει σκοτεινό.

Οι Ρεπουμπλικάνοι επέμεναν στην σκληρή περικοπή των προγραμμάτων υγειονομικής περίθαλψης και κοινωνικής ασφάλισης (Medicaid και Medicare). Με τους Δημοκρατικούς να υποστηρίζουν ότι οι μειώσεις πρέπει να συνδυαστούν με αύξηση της φορολογίας των πλουσίων. Κάτι το οποίο αρνούνταν κατηγορηματικά οι Ρεπουμπλικάνοι και πέτυχαν τελικά στη συμφωνία.

Οι περικοπές στα Medicaid και Medicare θα είναι σφαγείο για εκατομμύρια αμερικανούς που θα βρεθούν στην απόλυτη φτώχεια, στην αδυναμία αντιμετώπισης ασθενειών, σπρώχνοντας στο χείλος του γκρεμού όσους ήδη πασχίζουν να επιβιώσουν. Την ίδια ώρα που οι ΗΠΑ στεγάζουν τους περισσότερους εκατομμυριούχους στην γη, σχεδόν 30%, (World Wealth Report), οι οποίοι γίνονται πλουσιότεροι. Το 2010 αύξησαν κατά 9,1% την περιουσία τους, κοντά στα 11,6 τρισ. δολ.

Πρόκειται για ξεγύμνωμα στους Ρεπουμπλικάνους. Η συμφωνία προβλέπει ότι το όριο δανεισμού ενισχύεται κατά 2,1 τρισ. δολ., με αντάλλαγμα δραστικά κύματα περικοπής δημόσιων δαπανών, ύψους 2,5 τρισ. δολ., σε δύο στάδια.

Αρχικά δρομολογούνται περικοπές 1 τρισ. δολ. περίπου, σε βάθος δεκαετίας, ενώ προβλέπεται ότι ειδική διακομματική επιτροπή του Κογκρέσου θα κληθεί να αποφασίσει έως τις 23 Νοεμβρίου με ποιο τρόπο θα εξοικονομηθούν επιπλέον 1,5 τρισ. δολ. -ακόμη και με ρήτρες αυτόματων περικοπών.

Με απλά λόγια, διαρκής λιτότητα «αλά ελληνικά» για να καλυφθούν τα σπασμένα της κρίσης, που ξεκίνησε από τη «Μέκκα των αγορών» τον Αύγουστο του 2007. Όταν έσκασε η φούσκα των subprime και απλώθηκε παγκόσμια, με την κατάρρευση της Lehman Brothers το φθινόπωρο του 2008.

Τέσσερα χρόνια μετά η κατάσταση δεν είναι ρόδινη, μπροστά στο ενδεχόμενο νέας βουτιάς αντί για έξοδο από το πηγάδι διεθνώς. Την ημέρα του deal ανακοινώθηκε ότι η βιομηχανική παραγωγή στις ΗΠΑ τον Ιούλιο έκανε νέα βουτιά, ασυνήθιστα μεγάλη ακόμα και για οικονομίες που επιβραδύνονται, προκαλώντας ρίγη στις αγορές.

Απογοήτευση

Το β’ τρίμηνο ήταν γεμάτο με νέα απογοητευτικά στοιχεία. Η ανάπτυξη «φρενάρει» περαιτέρω, η κατανάλωση υποχωρεί, η ανεργία ενισχύεται αντί να αναχαιτίζεται, οι νέες παραγγελίες συρρικνώνονται με όλο και ισχυρότερους ρυθμούς και κατ’ επέκταση οι επενδυτικές διαθέσεις.

Το αποτέλεσμα είναι να δημιουργείται ένα εκρηκτικό μείγμα, κοινό για όλο το οικοδόμημα του καπιταλισμού διεθνώς:

Από τη μια μεριά, δεν γίνονται επενδύσεις αφού δεν προβλέπονται ικανοποιητικές κερδοφορίες και το χρήμα που συσσωρεύεται θρέφει φούσκες (π.χ. πρώτες ύλες, πολύτιμα μέταλλα) οι οποίες, όμως, βρίσκονται όλο και πιο κοντά στο σπάσιμο, αναζωπυρώνοντας παράλληλα τον πληθωρισμό κι απειλώντας με νέα βουτιά τις οικονομίες.

Από την άλλη, τα κράτη που έχουν βουλιάξει στα χρέη για να ξελασπώσουν τις τράπεζες και να αποφύγουν τη διαρκή ύφεση, τώρα έχουν πολύ λιγότερες δυνατότητες για νέα «σωσίβια» που χάνονται άσκοπα στη «μαύρη τρύπα». Αλλά, χωρίς νέα «μαξιλάρια», πώς θα αποφευχθεί μια διαφαινόμενη νέα οικονομική κατρακύλα, σε περιβάλλον γενικευμένου περιορισμού της ζήτησης;

Μέχρι και οι «ειδικοί» των αγορών σπεκουλάρουν πως ακόμα και μετά το deal, οι ΗΠΑ δεν θα γλιτώσουν εύκολα την υποβάθμιση από την ανώτερη βαθμολόγηση (ΑΑΑ). SOS εξέπεμψε και η επικεφαλής του ΔΝΤ, Κ. Λαγκάρντ, ενώ ακόμη και το κινεζικό πρακτορείο Xinhua επιτέθηκε στους «επικίνδυνα ανεύθυνους» πολιτικούς που «απήγαγαν» τη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, απειλώντας τη σταθερότητα του δολαρίου, αλλά και της Κίνας, η οποία διαθέτει αποθέματα 3,2 τρισ. δολ.

Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Τ.Γκάιτνερ μαζί με τον Ομπάμα, δεν κοιμούνται πια τα βράδια. Όχι μόνο για τους καυγάδες και τα αδιέξοδα, που δεν διαφέρουν από αυτά στην ευρωζώνη. Αλλά διότι μπορεί να βρεθούν γρήγορα μπροστά σε 1, 2, 3… πολλά «μαχητικά Ουισκόνσιν», που αντιστέκονται με κάθε μέσο στις περικοπές.

Κ. Σαρρής
ΠΗΓΗ

Δεν υπάρχουν σχόλια: