Κυριακή 4 Ιανουαρίου 2015

Tο κόμμα του Γιώργου Παπανδρέου / Σ. Ανδρονίδης

«Είμαστε οι κούφιοι άνθρωποι Είμαστε οι βαλσαμωμένοι άνθρωποι Σκύβοντας μαζί Κεφαλοκαύκι γεμισμένο άχυρο. Αλίμονο! Οι στεγνές φωνές μας, όταν Ψιθυρίζουμε μαζί Είναι ήσυχες κι ανόητες Σαν άνεμος σε ξερό χορτάρι Ή πόδια ποντικών σε σπασμένο γυαλί Στο ξερό μας κελάρι. Σχήμα χωρίς μορφή, σκιά χωρίς χρώμα Παραλυμένη δύναμη, χειρονομία χωρίς κίνηση· (Τόμας Έλιοτ, ‘Οι Κούφιοι Άνθρωποι’).

Σήμερα το απόγευμα, ο πρώην πρωθυπουργός και πρόεδρος του Πανελληνίου Σοσιαλιστικού κινήματος (ΠΑΣΟΚ), Γιώργος Παπανδρέου ανακοινώνει την ίδρυση νέου πολιτικού φορέα που θα τοποθετείται στον χώρο της ευρύτερης Κεντροαριστεράς. Σε προηγούμενο άρθρο μας έχουμε υποστηρίξει πως «η κομματική κίνηση του Γιώργου Παπανδρέου εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της....
Κεντροαριστερής «ανακατάταξης». Η παραγωγή μίας νέας Κεντροαριστερής κομματικής δομής εγκιβωτίζεται στο πλαίσιο της λειτουργίας κομμάτων και πολιτικών κινήσεων «παραγοντικού αθροίσματος», εκεί όπου τα συγκεκριμένα πολιτικά κόμματα αποτελούν «παραγοντικά αθροίσματα» και όχι αυτοτελείς μονάδες παραγωγής πολιτικής και ιδεολογίας».[1]

Ήδη διάφορα στελέχη και βουλευτές του ΠΑΣΟΚ έχουν εκφραστεί θετικά υπέρ του νέου κόμματος, κάτι που πιθανότητα ισοδυναμεί με την ένταξη τους στα ψηφοδέλτια του κόμματος. Όμως, το ουσιαστικό και θεμελιώδες ερώτημα παραμένει: τι πραγματικά «νέο» κομίζει στο πολιτικό γίγνεσθαι το πολιτικό κόμμα του πρώην πρωθυπουργού της χώρας, από την στιγμή που στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ (την προηγούμενη «πυκνή» πολιτική περίοδο), δεν παρατηρήθηκαν σημαντικά φαινόμενα πολιτικής, προγραμματικής και ιδεολογικής απόκλισης; Σε αυτό το θεμελιώδες, για την ύπαρξη και την λειτουργία του νέου κόμματος ερώτημα, θα κληθεί να απαντήσει ο Γιώργος Παπανδρέου.

Στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ δεν παρήχθησαν οι όροι για την ανάδυση και την αποκρυστάλλωση ενός ιδιάζοντος δομικού δυϊσμού, ένας δομικός δυϊσμός που θα επηρέαζε και θα υπερέβαινε την συντεταγμένη πολιτική στρατηγική του κόμματος. Μία αναδρομή στην πολιτική συμπεριφορά του Γιώργου Παπανδρέου, όλο το προηγούμενο διάστημα, θα ήταν ιδιαίτερα διαφωτιστική. Όντας βουλευτής του κόμματος, δεν διαφοροποιήθηκε από την πολιτική στρατηγική της δικομματικής συγκυβέρνησης (Ν.Δ & ΠΑΣΟΚ), ενώ, την ίδια στιγμή, στήριξε με την ψήφο του τα σημαντικά νομοσχέδια που έφερε προς ψήφιση η δικομματική συγκυβέρνηση. ‘Με αυτόν τον τρόπο, η πολιτική του στάση δεν έφερε τα χαρακτηριστικά της ρήξης και της εγκάρσιας τομής.

Η απόφαση για την ίδρυση του νέου κόμματος εδράζεται πάνω στο πλαίσιο της  διαφωνίας του για την μετεξέλιξη του ΠΑΣΟΚ, καθότι, όπως είναι παγκοίνως γνωστό, ο Γιώργος Παπανδρέου διαφωνεί με το προωθούμενο εγχείρημα της Δημοκρατικής Παράταξης. Σε αυτό το πλαίσιο, ο πρώην πρόεδρος του κόμματος επιθυμούσε την πραγματοποίηση συνεδρίου του ΠΑΣΟΚ καθώς και την εκλογή προέδρου από την «παροπλισμένη» οργανωμένη βάση του άλλοτε κραταιού και ισχυρού κινήματος.

Κι εδώ, προκύπτει μία πολιτική-δομική αντίφαση εν τοις όροις: ο πρώην πρόεδρος του κινήματος, κατά την  διάρκεια της θητείας του οποίου η κομματική ηγεσία «αυτονομήθηκε» έτι περαιτέρω από την οργανωμένη βάση, αποκλείοντας την ταυτόχρονα από την διαδικασία της λήψης αποφάσεων, ουσιαστικά εγκαλεί τον νυν πρόεδρο του κόμματος για «ελλειμματική» και αδύναμη δημοκρατική λειτουργία, ζητώντας την ενεργοποίηση της, «παροπλισμένης» από τον ίδιο, οργανωμένης βάσης. Κι αυτή η πολιτική-δομική αντίφαση δύναται να επηρεάσει τις εξελίξεις στο νέο πολιτικό κόμμα.
Ο Γιώργος Παπανδρέου «εργαλειοποιεί» την διαδικασία ίδρυσης νέας πολιτικής δομής, επιδιώκοντας με αυτόν τον τρόπο να επανέλθει δυναμικά στα κρίσιμα και «κρισιακά» πολιτικά τεκταινόμενα της χώρας. Όμως, τα πολιτικά κόμματα δεν αποτελούν χώρους σταδιακής εκδίπλωσης των ικανοτήτων διάφορων πολιτικών παραγόντων. Αντιθέτως, αποτελούν το αποτέλεσμα της ενεργής κίνησης και της ανοιχτής δράσης κοινωνικών τάξεων και μερίδων τάξεων.

Τα συλλογικά υποκείμενα προκύπτουν από τις ρήξεις και τις εγκάρσιες τομές που προκαλούνται στο πεδίο του κοινωνικού, συγκροτούν σχέσεις και δεσμούς κοινωνικής και πολιτικής εκπροσώπησης με τις διάφορες κοινωνικές τάξεις, εγκιβωτίζουν την δική τους ιδεολογία στο εσωτερικό των κοινωνικών τάξεων. Η άρθρωση και η συνάρθρωση κοινωνικών συμφερόντων εμπλέκει τις πολιτικές συσσωματώσεις στον καταμερισμό εργασίας μεταξύ κεφαλαίου-εργασίας.
Το πολιτικό κόμμα του πρώην πρωθυπουργού αποτελεί ένα «εσώκλειστο» και «εσωστρεφές» εγχείρημα «εμβάπτισης» του πολιτικού πράττειν του. Με αυτόν  τον τρόπο, αντλεί κύρια την νομιμοποίηση του «από τα πάνω». Σε κάθε περίπτωση, το πολιτικό του εγχείρημα θα κριθεί συνολικά και από το μπλοκ των λαϊκών-κυριαρχούμενων τάξεων.





[1] Βλ. σχετικά, Ανδρονίδης Σίμος, ‘Οι εξελίξεις στο ΠΑΣΟΚ’, 26/12/2014.

Δεν υπάρχουν σχόλια: