Ανακύκλωση ο ανασχηματισμός στο υπουργείο οικονομικών / Αλεξ. Πολιτάκη

της Αλ.  Πολιτάκη

Οι τσάροι δεν υπάρχουν πια ούτε καν αυτοί της οικονομίας. Ανώτερα στελέχη τραπεζών εναλλάσσονται από τη διοίκηση των χρηματοπιστωτικών “ιδρυμάτων”στην ηγεσία του Υπουργείου Οικονομικών. Και μπορεί οι τσάροι να μην υπάρχουν πια, αλλά υπάρχουν οι καλές παρέες. Αυτές που...

αντέχουν στον χρόνο. Άλλοι τις λένε “κλίκα”, άλλοι “ομάδες εξουσίας”,  άλλοι “σύστημα”. Αλλά όπως και να το πει κανείς, το βαθύτερο νόημα δεν αλλάζει. Έτσι δεν αλλάζει και δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα ο φρεσκότατος – μυρίζει δάκρυα και αίμα – ανασχηματισμός. Και κυρίως δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα στο επίμαχο υπουργείο οικονομικών.

Ο νέος υπουργός Οικονομικών είναι άνθρωπος της παρέας. Καταρχήν, έχει το κατάλληλο βιογραφικό που σε μπάζει στην παρέα. Από τα γραφικά και τουριστικά Πούλιθρα της Αρκαδίας στο Κολέγιο Ανατόλια της Θεσσαλονίκης και μετά για οικονομικά στο Χάρβαρντ. Επιστημονικές δημοσιεύσεις, έρευνα, βιβλία (όχι πολλά) και μία σειρά από υψηλές θέσεις σε τράπεζες, τράπεζες και ... τράπεζες. Ύστερα, ήρθαν οι κατάλληλες γνωριμίες. Την τετραετία 2000–2004 διετέλεσε Διευθυντής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού Σημίτη, στον οποίο τον σύστησαν οι Γιαννίτσης και Καρατζάς. Με τον Λουκά Παπαδήμο είχαν γνωριστεί το 1986 στο πανεπιστήμιο Κολούμπια. Το ένα Κολλέγιο (Αθηνών του Παπαδήμου Ανατόλια του Χαρδούβελη) συνάντησε το άλλο και οι δύο άνθρωποι των τραπεζών (με πανομοιότυπη επαγγελματική πορεία) συνεννοήθηκαν με τη μία.  Όταν ο Παπαδήμος έγινε πρωθυπουργός ο Γκίκας Χαρδούβελης (ξανα)έγινε Διευθυντής του Οικονομικού Γραφείου του νέου αυτή τη φορά πρωθυπουργού. Και τώρα, που ο Στουρνάρας φεύγει, ο Χαρδούβελης επανέρχεται για τρίτη φορά σε κυβερνητικό σχήμα, ως πρόταση του κύκλου Σαμαρά, των κύκλων του ΠΑΣΟΚ και του τραπεζικού τομέα. Τελικά ναι, οι καλές παρέες έχουν την αξία τους.

Σε επίπεδο οικονομικών εκτιμήσεων ο νέος υπουργός δεν φαίνεται να έχει και μεγάλη τύχη. Το 2010 προέβλεψε συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά περίπου 2,8%, αλλά τελικά η συρρίκνωση ξεπέρασε το 5%. Θεωρούσε εφικτό το σενάριο ολοκλήρωσης της ύφεσης πριν από το τέλος του 2011 και έκανε λόγο για αργή ανάκαμψη την ακόλουθη περίοδο. Αλλά είναι 2014 και είμαστε εδώ που είμαστε. Την ίδια χρονιά  σε συνέντευξή του στο «Reuters» υποστήριζε  πως το “κούρεμα“ είναι το λιγότερο πιθανό σενάριο. Η επιχειρηματολογία του ήταν, ότι αφού τα τρία τέταρτα των ομολόγων του ελληνικού Δημοσίου βρίσκονταν στα χέρια ευρωπαϊκών τραπεζών, ασφαλιστικών εταιριών, της ΕΚΤ και ευρωπαϊκών κυβερνητικών οργανισμών,το “κούρεμα” θα ήταν σοβαρός αποσταθεροποιητικός παράγοντας. Αλλά μετά ήρθε η θέση του οικονομικού συμβούλου του πρωθυπουργού (Παπαδήμος) και ο  κ. Χαρδούβελης άλλαξε απόψεις για “το κούρεμα” το οποίο και υπερασπίστηκε.

Το ρεπορτάζ λέει ότι ο Γιάννης Στουρνάρας θα συνεχίσει να διοικεί στο υπουργείο οικονομικών μέσω του Χαρδούβελη Γκίκα, στο πρόσωπο του οποίο αναγνωρίζει έναν πειθήνιο συνεργάτη. Με την επιλογή Χαρδούβαλη στην ηγεσία του υπουργείου, επιβεβαιώνεται ότι δεν πρόκειται να γίνει καμία αλλαγή

οικονομικής πολιτικής ούτε στο επίπεδο εφαρμογής ούτε στο επίπεδο των διαπραγματεύσεων.

Τι θα κάνει λοιπόν ο νέος υπουργός οικονομικών?

Το δόγμα του νέου υπουργού οικονομικών είναι ένα και λέγεται: Μεταρρυθμίσεις.

Το πιο χαρακτηριστικό πεδίο όπου θα μπορούσε κανείς να διακρίνει πολλά για την οικονομική αντίληψη του νέου υπουργού οικονομικών, είναι η φύση της κρίσης.

Σύμφωνα με τον νέο υπουργό οικονομικών η κρίση είναι απόρροια των μεγάλων μακροοικονομικών ανισορροπιών και διαρθρωτικών αδυναμιών της ελληνικής οικονομίας, με δύο λέξεις η κρίση είναι: έλλειμμα ανταγωνιστικότητας και οργανωτική ανεπάρκεια του κράτους. Ανισορροπίες και αδυναμίες θα διορθωθούν με μεταρρυθμίσεις.

Πάνω σε αυτήν του την αντίληψη, στις οικονομικές του μελέτες παρουσιάζει το έλλειμμα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και το δημοσιονομικό έλλειμμα ως αποτελέσματα των δύο αυτών ανισορροπιών. “Η Ελλάδα σπάζει τα ρεκόρ σε ανισορροπίες, δεν έχει δημοσιονομική πειθαρχεία και δεν είναι ανταγωνιστική”, θα πει τον Απρίλιο του 2013.

Το ότι ο νέος υπουργός αντιλαμβάνεται την κρίση με όρους ανταγωνιστικότητας και εμφανίζεται ως υπέρμαχος και υποστηρικτής των μεταρρυθμίσεων μέσα από τις οποίες θα διορθωθούν όλα, δεν προοιωνίζει τίποτα καλό, παρά περαιτέρω μειώσεις και καταργήσεις μισθών, συντάξεων, επιδομάτων. Η μείωση του κατώτατου μισθού, τα διαρθρωτικά μέτρα για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις, η μείωση της διάρκειας των συλλογικών συμβάσεων, το πάγωμα των μισθολογικών ωριμάνσεων, η κατάργηση της δυνατότητας μονομερούς προσφυγής στη διαιτησία και τελικά  όλες τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που έχουν γίνει στην αγορά εργασίας, τις αντιλαμβάνεται ως βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και μάλιστα τις αξιολογεί πολύ υψηλά μαζί με τις διαρθρωτικές αλλαγές στον χρηματοπιστωτικό τομέα.

Και βέβαια, αυτό θα δώσει στον ίδιο και στην κυβέρνηση τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν όλες εκείνες τις λέξεις που η ελληνική κοινωνία έχει ανάγκη αυτή τη στιγμή να ακούσει: ανάκαμψη, βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, όχι άλλη φορολογία. Αλλά η εφαρμογή των μνημονίων θα συνεχιστεί απαρέγκλιτα.

Σε σχέση με τις επιχειρήσεις ο κ. Χαρδούβελης εξαρτά και τη δική τους πορεία από την πορεία των μεταρρυθμίσεων που αφορούν το επιχειρηματικό περιβάλλον. Και φαίνεται να προκρίνει ένα προβάδισμα σε σχέση με τη φορολογική ελάφρυνση σε αυτές και όχι στα νοικοκυριά. Πριν την κρίση, είχε υποστηρίξει ότι η καλύτερη ακολουθία των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων θα ήταν πρώτα η απελευθέρωση των αγορών στα προϊόντα και τις υπηρεσίες και κατόπιν η απελευθέρωση της αγοράς εργασίας. Περιμένουμε να δούμε τι θα πει τώρα και κυρίως τι θα κάνει.

Όσο για την ανακοπή της ύφεσης? Ως άνθρωπος των τραπεζών δεν εκπλήσσει κανέναν και κυρίως δεν πρόκειται να εκπλήξει ή να δυσκολέψει τις τράπεζες, αντιθέτως είναι υπέρμαχος της συνεχούς αναδιάρθρωσής τους, φυσικά με χρήματα του ελληνικού λαού.

Αν η επιλογή Χαρδούβελη “βγει” στην κυβέρνηση, τότε θα πάει με αυτήν έως τις εθνικές εκλογές. Χαμηλών τόνων, δεν ενοχλεί κανέναν, σε άριστη συνεργασία με κυβέρνηση, Στουρνάρα και τρόικα, θα μιλήσει για νέα πορεία ανάκαμψης και θα τον βοηθήσουν και οι αναμενόμενες βελτιώσεις στην  οικονομία.  Μόλις ένα χρόνο πριν (10.06.2013) σε ομιλία του στο Γκάζι  ζητούσε “τον ακαριαίο θάνατο της λιτότητας”, καθώς δεν επέτρεπε να αποδώσουν οι αναπτυξιακές πρωτοβουλίες και πολιτικές. Δεν μένει παρά να τον δούμε να τη σκοτώνει. Αν και πιθανότερο παραμένει να φαγωθεί από αυτήν.