Marx Factor Για μιά απόσταση 107 χιλιομέτρων κάναμε 3 ώρες. Ο οδηγός μας είπε οτι καμμιά φορά παίρνει και 3.5 και 4 ώρες. Στο δρόμο εκτός απο την κίνηση είχε καθε 5 -8 χιλιομετρα καποιο στρατιωτικο η παραστρατιωτικό μπλόκο. Στον εμφύλιο τα 7 θρησκευτικά δόγματα ,το ΚΚ Λιβάνου, οι Παλαιστίνιοι ,οι Σύριοι και οι Ισραηλίτες ειχαν πολεμήσει ο ένας τον άλλον με ολους τους δυνατούς τρόπους και συμμαχίες. Μάλιστα σε ένα δόγμα στους μαρωνίτες ειχε ξεσπάσει και πολεμος ανάμεσα σε δυο αδέλφια τους γνωστούς Τζεμαγέλ για...
το ποιος θα εχει την ηγεσία των μαρωνιτών. Καθε σέκτα, εκτος απο τους κομμουνιστές ειχε κρατήσει τον ελεγχο μιας η περισσοτέρων περιοχών και οταν λεμε τον ελεγχο εννοούμε ΚΑΙ των οικονομικών τους δραστηριοτήτων.
Αυτο εξασφάλιζε την χρηματοδότησή της συνήθεια που συνεχίστηκε και μετά τη ληξη του εμφυλιου. Ο,τι εμποριο γινόταν μεσα στη περιοχή η πέρναγε απο αυτή επρεπε να καταβάλλει ενα ποσοστό στην σέκτα. Η παρουσία του ΟΗΕ ηταν ιδιαίτερα έντονη. Στον νότο δεν υπήρχε ειρήνη, ενω ο εμφυλιος ειχε σταματήσει, εκει το Ισραηλ κατειχε μια μεγάλη ζώνη χωριών σε βαθος 30 χιλιομετρων και κατα μηκος ολης της συνοριογραμμης που ειναι περιπου 135 χιλιόμετρα. Αυτή η ζώνη ειναι υπερυψωμένη και επιβλέπει την Τυρο και την κοιλάδα του ποταμού Λιτάνι. Τοσο οι Σύριοι οσο και οι Ισραηλίτες ειχαν εισβάλλει στον Λίβανο με διάφορες προφάσεις και δικαιολογίες , την μονη που ποτέ δεν παραδέχτηκαν ηταν το νερο. Οι Σύριοι ειχαν παρει την ευφορη κοιλάδα της Μπεκάα και οι Ισραηλιτες για ενα διαστημα εκμεταλλευοταν και «στεγνωσαν» τον ποταμό Λιτάνι πριν εκδιωχτούν τελικα απο την συνδυασμένη δράση της Αμάλ της Χεζμπολά και του ΚΚ Λιβάνου. Η Αμάλ ειναι ενα μετριοπαθες πολιτικο κόμμα σιιτών με μεγάλη απηχηση στους ψηφοφόρους ,ειναι κάτι σαν το ΠΑΣΟΚ της δεκαετίας του 80 με ζωντανο συμβολο τον αρχηγο τους Ναμπιμπ Μπέρι που ειναι ευρειας αποδοχής. Η Χεζμπολά ειναι φονταμενταλιστικο θεοκρατικο ενοπλο που εχει απαρνηθει τα τελευταία 12 χρονια τον στοχο να κάνει τον Λιβανο σαν το Ιραν και εχει βάλει τοσο νερο στο κρασί της ωστε ειναι σε συμμαχία με τους χριστιανους του Μισελ Αούν και την Αμάλ του Ναμπιμπ Μπέρι. Ειναι πολυ μυστικοπαθείς, κανεις δεν ξερει ποιοι ειναι μέλη της καθως τους απαγορεύεται στη καθημερινη ζωη να το διατυμπανίζουν ιδιαιτερα αν ανηκουν στο ενοπλο. Απλά εχουν καποιες συμβάσεις στην εμφάνισή τους και μπορείς να υποψιαστείς οτι καποιος ανηκει εκει.
Οι γυναίκες ολες εχουν μαυρο παραδοσιακο χιτζαμπ και αποφεύγουν την ελκυστικη μοδα του Κουβέιτ με το πολυχρωμο και ανασηκωμένο σαν κοτσο στο πισω μερος του κεφαλιου χιτζαμπ που κανει τα κοριτσια και τις νεες γυναίκες να φαινονται πολυ χαριτωμενες. Το προσωπο δεν καλυπτεται ποτε σε αντιθεση με τους σουνιτες που αφηνουν μονο τα ματια με το θλιβερο νικαμπ.
Το χιτζαμπ μοιαζει σαν τις μαντηλες που ειχαν πολλες δυτικες στις δεκαετιες 40 50 και 60. Οι αντρες κουμπωνουν ολα τα κουμπια και εχουν μακρυμανικα πουκαμισα κι ας σκάει ο τζιτζικας. Επισης εχουν γενειάδα αλλα οχι απαραιτητα ξυρισμένο κεφάλι , μαλιστα μετα την κατάχρηση αυτου του εμφανισιακου κώδικα απο τους μισητους τους εχθρους τους σουνιτες της Αλ Κάιντα της Φατάχ Αλ Ισλαμ της «αδελφοτητας των μουσουλμάνων» και των «σαλαφι» αποφεύγουν να ξυριζονται και απλά φροντιζουν η γενειάδα ναναι ελαφρα μεγαλυτερη απο το τριχωτο της κεφαλης.Επισης κατι που δεν το ξερουν οι εκτος Λιβάνου ειναι οτι η Χεζμπολά ειναι η μονη ομάδα που εχει και οδηγά τζιπ με μαυρα τζάμια κατι που απαγορεύεται ρητά απο τη νομοθεσία του Λιβάνου. Κανεις δεν τολμα να εφαρμοσει αυτο το νομο στην Χεζμπολά. Σαν οργάνωση πλέον ειναι άριστα εξοπλισμένη, εξισου καλά με το Ισραηλ με εξαιρεση την ελλειψη αεροπορίας.
Οταν φτάσαμε στη Τυρο ανακουφιστηκα. Ηταν ιδιαιτερα εκνευριστικο το 3ωρο ταξιδι. Στη πολη δεν υπηρχαν τοσες καταστροφες οσες στην Βηρυττο. Εκει γνωρισα τον ανθρωπο που θα ηταν ο μεταφραστης μου και θα με συντροφευε για 3 χρόνια στη δουλιά μου τον Α.Μ. που ηταν γεωπονος σπουδαγμένος στην Τσεχοσλοβακία με 3 υπεροχα κοριτσακια και ενας απο τους λιγους σουνιτες στην καρδιά του σιιτικου Λιβάνου. Αυτος μου εξηγησε οτι και εδω ειχε μεγάλες καταστροφες αλλα η πλουσια σιιτικη διασπορά που ελεγχε τον χρυσο και τους πολυτιμους λιθους καθως και ολο το χονδρεμποριο τροφιμων και οικιακων ειδων σε Αφρικη και Ν. Αμερικη εστελνε συνεχεια χρηματα για γρηγορη ανοικοδόμηση. Αναλογιστηκα με πικρα τη δικη μας την διασπορα και ειδικά των ΗΠΑ τους ανεκδιηγητους ΑΧΕΠΑΝΣ που οσα χρόνια ειχαμε περάσει σαν χωρα αναλογες καταστροφες το μονο που εστειλε ηταν μια χουντα. Ο Λιβανος εχει γκρεμιστει και ξανακτιστει σε 30 χρονια 3 φορες και τις τρεις απο χρηματα της διασποράς.
Η καλλιεργεια των καπνων ηταν μοιρασμένη σε 4 «καζες» (επαρχιες) του Νοτου την Σουρ (Τυρος), το Μπεντζεμπελ(η Μπεντιζμπέλ οπως το προφέρουν οι χωρικοι), την Μαρτζαγιούν και την Ναμπατιγια. Η καλυτερη ποιότητα εβγαινε στις casa Μπεντζεμπελ και Μαρτζαγιούν τα καλυτερα χωριά των οποίων ηταν δυστυχώς στα χερια των ισραηλιτών. Ο Α.Μ μου εξηγησε οτι ειχαν μια συμφωνια με τους ισραηλιτες αφου χρησιμοποιούσε το Ισραηλ ο,τι χρειαζοταν για τα εργοστάσιά του εστελνε τα υπολοιπα στο Μονοπώλιο του Λιβάνου για να υποστηριχτει το εισοδημα των υπο κατοχη καπνοπαραγωγων.
Το Ισραηλ αν και στα χαρτιά πιο πλουσιο απο τον Λιβανο πληρωνε αθλιες τιμες στα λιβανεζικα καπνά, στην ουσία τα εκλεβε αλλα για να μην εχει εξεγερση ενω ηταν σε εμπολεμη κατασταση στο νοτο φροντιζε να αφηνει ενα ποσο να πουλιεται στον Λιβανο.
Τα πρωινα ταξιδευαμε στα χωρια και δουλευαμε με τους αγροτες κατω απο τα αγρυπνα μυδραλλια και κανονια των ισραηλιτων η του ΟΗΕ και το βράδυ βλεπαμε τα ελικοπτερα και αεροπλάνα του Ισραηλ να πετάν πανω απο τα κεφάλια μας και αρκετες φορες να βομβαρδιζουν στοχους μεσα στη πολη η στα γυρω χωρια.
Δουλευες το πρωι με εναν αγροτη και την επομενη μερα εβλεπες την κηδεια του, μαθαινες οτι ειχε γινει κομματια αυτος και η οικογένεια του καθως μαζευε καπνα, ειτε απο βομβα ειτε απο ναρκη του ισραηλ. Αυτή η χώρα εχει μια ιδιαιτερη ευστοχια στους αμάχους η μονη που την συναγωνιζεται ειναι οι ΗΠΑ.
Η μπουρδα οτι οι «αραβες» χρησιμοποιουν αμάχους για ασπίδα ειναι τοσο γκροτεσκα που δεν αντέχει κριτικη, η αληθεια ειναι οτι ειναι πυκνοκατοικημενες οι περιοχες των αράβων που δεν μπορεις να κτυπησεις στρατιωτικο στοχο χωρις να σκοτώσεις αμάχους αλλα επισης οτι ΕΠΙΛΕΓΕΙ να σκοτώνει αμάχους γιατι αυτο καταβάλλει το ηθικο του «εχθρου» δια της τρομοκρατιας και της φρικης που γεννάει.
Η καλλιεργεια ηταν σε απελπιστικο σημείο. Εκει καλλιεργουν μια ποικιλια που λεγεται Σάαντι και την ειχε φτιαξει ενας καθηγητής μου στο Πανεπιστημιο ο μακαριτης ο Φαρδης που ειχε ενα συμβολαιο με το Μονοπωλιο τελη 60 αρχες 70. Ειχε χρησιμοποιησει δυο ελληνικες ποικιλιες μια βουλγαρικη και μια ντοπια. Με τη παροδο των 17 ετων πολεμου η ποικιλια ειχε διασχιστει στα συστατικα της και το προιον δεν ειχε καμμια ομοιομορφια ουτε εμφανισιακα ουτε καπνιστικα. Επισης δεν ειχε καμμια ομοιομορφια αποδοσης για τον αγροτη. Σε παρομοια γειτονικα χωραφια ενας επαιρνε 270 κιλα το στρέμμα αλλος 140.
Ολη η καλλιεργεια τοτε και τωρα ειναι ξηρικη και γινεται με ζωα και με το χερι. Με τοσο πλουσια μεγαλοαστικη τάξη τραπεζιτων και εμπορων αυτη η χωρα και δεν κατάφερε να εκμηχανισει την γεωργια και να κανει γεωτρησεις και αρδευτικα εργα. Αυτη ειναι η ηθικη του καπιταλισμου, αν ο πλουτος δεν βασιζεται στη γη αλλα αλλου κατα εκει κοιτάμε. Την γη την παρατάμε. Διπλα στις Πορσε των πολεων τα γαιδουράκια των φελλαχων. Αυτο που λεει η σαλονατη τρεντυ διαλεκτος «γραφικες εικονες του βουνου και του καμπου».
Απομονωσα τα φυτά που θεωρουσα οτι θα εβγαζαν προιον οπως τοθελε ο τοτε πελάτης. Πηρα δειγματα κομμενου καπνου απο 32 χωριά και κλειστηκα 3 μερες στο ξενοδοχειο της παραλιας και τα καπνιζα εναλασσομενα κρατωντας σημειωσεις. Τις τρεις αυτες μερες δεν επινα καφε μονο τσαι χωρις ζαχαρη ή λεμονι ή γαλα και μονο νερο, ετρωγα πιλάφι χωρις αλατι και κανενα μπαχαρικο. Απεφευγα κρεας τοματες πιπεριες σαλτσες. Λιγο γιαουρτι πριν κοιμηθω αλλα κανένα γαλακτοκομικο την διαρκεια της μερα. Ολα αυτά επηρεαζουν τους γευστικους αποδέκτες της γλώσσας οταν καπνιζεις «επαγγελματικα». Ελάχιστοι καπνιστες αυτου του ειδους ειναι καπνιστες, οπως συμβαινει και με τους δοκιμαστες κρασιων. Εγω δεν ημουν επαγγελματιας «καπνιστης» απλα ρωτησα και εμαθα την διαδικασια μιας και ο προυπολογισμός της δουλιας δεν προεβλεπε αλλη ειδικοτητα εκτος του γεωπονου και ενος μεταφραστη οδηγου.
Παροτι ειχα διπλωμα δεν με αφηναν να οδηγω για να περνάμε τα μπλοκα πιο ελευθερα. Μετα απο 10 μερες δουλια ειχα καταληξει σε ποιο τυπο καπνου θα συγκεντρωναμε την προσπάθειά μας και το ανακοινωσα στους πελάτες και στο Μονοπωλιο. Ο διευθυντης αγορών μολις καπνισε το δειγμα που ειχα διαλέξει μου ειπε «καλως εχοντων των πραγμάτων εσυ δεν θα μεινεις ποτέ χωρις δουλιά, 4 χρονια πολεμάμε να λυσουμε αυτο το γριφο και τοκανες σε 10 μερες»
Οπως αποδείχθηκε, ειχε άδικο στα επόμενα χρόνια εχασα 4 φορές την δουλιά μου, πείνασα πολύ αλλά απο την άλλη 4 φορές ξαναβρήκα δουλιά και δουλεύω ακόμα. Δεν μετρά καμμιά επαγγελματική επιτυχία όταν ερθει η ωρα να κτυπήσει η καμπάνα. Ειναι ενας που κοιτάει νουμερα πορείας μετοχων στο χρηματιστήριο και απο την αλλη νουμερα κοστους υπαλληλων, ουτε καν το ονομα, και διώχνει τα ψηλά νούμερα μέχρι να ανέβει η μετοχή. Τότε ενημερώνει τον η τους ιδιοκτήτες ότι ειχαν κέρδη. Αυτό λεγεται ανωτερο μανατζμεντ εταιρειών στην υστερη περιοδο της καπιταλιστικης κρισης , την περίοδο της εικονικης οικονομίας. Οι επαγγελματικές επιτυχίες μετράν μονο οταν ειναι να βρείς δουλιά, αλλα καθόλου για να την κρατήσεις.
Ικανοποιημενος με τον εαυτο μου ζητησα ενα Σαββατοκυριακο στην Τζουνιε την χριστιανικη πολη θερετρο διακοπων βορεια της Βηρυττου φημισμένη για τα καζινο τις παραλιες και την νυκτερινη της διασκεδαση. Εκει πηγα σε τσιφτετελάδικο και διαπιστωσα οτι οι Λιβανέζες ηταν οι δευτερες γυναικες μετα τις Ελληνιδες που χορευαν ξυπολητες στα τραπεζια αλλα πολυ πιο τσαχπινες και ομορφες. Επισης δεν ειχαν αυτην την συνηθεια να βαφονται ξανθιες στο βαθμο που το εκαναν οι δικες μας, το μαυρο μαλλι ειναι ωραιο και αυτες τοξεραν, ιδιαιτερα αν συνδυαζεται με φυσικα πρασινογαλαζα ματια. Ειναι ωραιο να ξερεις τι σε κάνει ωραία.
Στις παραλιες ολες καπνιζαν ναργιλε, ακομα και μπροστα στους γονεις τους απο την ηλικια των 15-16 ετων. Ο ναργιλες δεν θεωρειται καπνισμα θεωρειτα εθνικη παράδοση και η οικογένεια καμαρώνει μολις τα παιδιά την ξεκινήσουν. Γελαγα με τον καθωσπρεπισμό των δυτικων και με το ξενέρωτο μυαλό τους. Ο αγγλος ειπε «φαινεται μεγάλη αγορά ισως θαπρεπε να μπουμε» και ο σκωτσεζος του απάντησε «η καλυτερη ποιοτητα καπνου για ναργιλε βγαινει στο ιραν , αν ξεπερνουσαμε τις προκαταληψεις μας για το καθεστώς εκει ισως μας αφηναν να καναμε εμποριο».
Σιγά-σιγά σχηματιζοταν μπροστά μου το πλαισιο του επιχειρειν των δυτικων και του καπιταλισμου γενικοτερα, εμποριο ληστρικο αλλα και αλλαγη του τροπου ζωης του υποκειμενου της εκμετάλλευσης ωστε να μη θιγει τις προκαταληψεις και ευαισθησίες μας αν και οπου ειναι αυτο δυνατον. Αλλαγη που δεν θα γινεται σχεδον ποτε ειρηνικα η με τη πειθω. Αλλα που θα πρέπει να γινεται για να μην συγκλονιζεται ο αστικος μας εαυτος. Οπου η τοπικη πραγματικοτητα ηταν πολυ αντιθετη με τον αξιακο τους κοσμο εκει θα εκτελουσαν το εμποριο με «αλλες» κατώτερες φυλες και την αστικη τους ταξη.
Στον Λιβανο θα ξαναγυρνουσα πολλες φορες μεσα στη δεκαετια του 90, φευγοντας απο την Βηρυττο για να ξεκουραστώ λιγες μερες Ελλάδα , ειχα ηδη προσβληθει απο γαστρεντεριτιδα. Ειχαμε Πασχα ολοι ετρωγαν αρνι και τα σχετικα και γω λαπα κοκα –κολα και μπανάνες. Η επομενη αποστολή θα ηταν Ουκρανία.
(Συνεχιζεται)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου