Σαλβατόρ Αλιέντε, λίγες βδομάδες πριν ανατραπεί και δολοφονηθεί από τον στρατό
Στις 11 Σεπτέμβρη του 1973 η Χιλή βυθίστηκε στον σκοτεινό μεσαίωνα της χούντας του...
στρατηγού Πινοσέτ. Ο στρατός, ο εγγυητής, υποτίθεται, των θεσμών του πολιτεύματος, κήρυξε εκείνη την μέρα κυριολεκτικά τον πόλεμο στην ίδια του την χώρα. Το Προεδρικό Μέγαρο πολιορκήθηκε από οπλισμένους στρατιώτες. Υστερα ήρθαν τα βομβαρδιστικά της αεροπορίας -που το μετέτρεψαν σε ένα σωρό από ερείπια. Ανάμεσα στα θύματα της επίθεσης ήταν και ο Σαλβατόρ Αλιέντε, ο πρόεδρος της κυβέρνησης της "Λαϊκής Ενότητας".
Η διακυβέρνηση πέρασε στα χέρια μιας στρατιωτικής Χούντας και ο Πινοσέτ αυτοανακηρύχθηκε πρόεδρος της χώρας. Ο τρόμος και η βαρβαρότητα που ακολούθησαν ξεπερνάνε κάθε φαντασία. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι συνελήφθηκαν, βασανίστηκαν, ακρωτηριάστηκαν και εκτελέστηκαν. Το "Εθνικό Στάδιο" στο κέντρο του Σαντιάγκο, της πρωτεύουσας της Χιλής, μετατράπηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης "αντιφρονούντων". Πολλοί από αυτούς δολοφονήθηκαν άγρια. Ο δρόμοι του Σαντιάγκο ήταν γεμάτοι από νεκρούς, με τα κόκαλά τους σπασμένα και τα δάχτυλά τους κομμένα. Τα ποτάμια ξέβραζαν για μήνες πτώματα -ανθρώπους που οι "αρχές" είχαν πετάξει, με τα χέρια δεμένα στην πλάτη, στο νερό.
Ο Πινοσέτ κυβέρνησε σχεδόν για δυο δεκαετίες την Χιλή. Μέσα σε αυτά τα χρόνια πάνω από 10.000 άνθρωποι δολοφονήθηκαν από τους εκτελεστές του. Δεκάδες χιλιάδες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους για να γλιτώσουν την ζωή τους.
Δεν υπέφεραν, όμως, όλοι οι Χιλιανοί από την χούντα του Πινοσέτ. Για τους πλούσιους και τους ισχυρούς το πραξικόπημα εγκαινίασε μια περίοδο κυριολεκτικά χρυσή. Με την βοήθεια οικονομολόγων από τις ΗΠΑ, από την διαβόητη Σχολή του Σικάγου, ο Πινοσέτ επέβαλε ένα ακραίο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων και απελευθέρωσης της αγοράς που τίναξε την ανεργία σε πρωτοφανή ύψη και βύθισε την χώρα σε μια πρωτόγνωρη φτώχια.
Το 1990 ο Πινοσέτ αναγκάστηκε, αντιμέτωπος με ένα εκτεταμένο κύμα δυσαρέσκειας, να αποσυρθεί από την προεδρία. Πέθανε σε βαθιά γεράματα τον Δεκέμβρη του 2006. Τα εγκλήματά του έμειναν για πάντα ατιμώρητα: οι φίλοι του -οι βιομήχανοι, οι τραπεζίτες, οι μεγαλέμποροι, οι δικαστές, οι στρατηγοί- δεν επέτρεψαν ποτέ να προσαχθεί στα δικαστήρια. Ούτε οι φίλοι του από το εξωτερικό τον ξέχασαν ποτέ. "Δεν βλέπω γιατί θα πρέπει να καθόμαστε στην άκρη και να παρακολουθούμε μια χώρα να γίνεται, χάρη στην ανευθυνότητα του λαού της, κομμουνιστική" έλεγε ο Χένρι Κίσινγκερ, ο διαβόητος σύμβουλος ασφαλείας και μετέπειτα υπουργός Εξωτερικών του προέδρου Νίξον, λίγες βδομάδες πριν το πραξικόπημα. Και δεν κάθισαν στην άκρη: η CIA και η αμερικανική κυβέρνηση συνεργάστηκαν στενά με τους "υπεύθυνους" στρατηγούς και στο πραξικόπημα και στα χρόνια που ακολούθησαν. Ο Πινοσέτ ήταν "δικός τους άνθρωπος". Και τον φρόντισαν μέχρι τον θάνατό του.
Η είδηση της ανατροπής του Αλιέντε βύθισε, τον Σεπτέμβρη του 1973, τον πλανήτη ολόκληρο στην θλίψη. Δεν ήταν μόνο ο τρόμος, η βία και ο θάνατος που κυριαρχούσαν τώρα στους δρόμους της Χιλής: μαζί με τον Αλιέντε είχε πεθάνει και η ελπίδα.
Ο Αλιέντε είχε κερδίσει τις εκλογές του 1970 με ένα πρόγραμμα ριζικών "φιλολαϊκών" μεταρρυθμίσεων. Σήμερα, μετά τις εμπειρίες των "σοσιαλιστικών" και "κεντροαριστερών" κυβερνήσεων -του Παπανδρέου και του Σημίτη εδώ στην Ελλάδα, του Μιτεράν και του Ζοσπέν στην Γαλλία, του Σρέντερ στην Γερμανία ή του Πρόντι στην Ιταλία- μοιάζει λίγο δύσκολο να καταλάβει κανείς τον ενθουσιασμό που είχε γεννήσει ο σχηματισμός κυβέρνησης Σοσιαλιστών - Κομμουνιστών (τα κόμματα που αποτελούσαν την ραχοκοκαλιά της Λαϊκής Ενότητας του Αλιέντε) στην Χιλή. Το 1970, όμως, δεν ήταν 2007. Ούτε ο Αλιέντε είχε καμιά σχέση με τον Παπανδρέου ή τον Πρόντι.
Θεσμοί
Ο Αλιέντε δεν μοίραζε ψεύτικες υποσχέσεις για να εκλεγεί και να τις ξεχάσει αμέσως μετά. Οι περισσότεροι ιστορικοί συμφωνούν ότι ο Αλιέντε ήταν τίμιος: πίστευε αληθινά ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την εξουσία για να βελτιώσει την θέση των εργατών, των αγροτών, των ανέργων, των φτωχών. Πίστευε ειλικρινά στους "θεσμούς της δημοκρατίας" -ότι η εξουσία βρίσκεται πραγματικά στα χέρια του κοινοβουλίου και της εκλεγμένης κυβέρνησης. Οταν ξέσπασε το πραξικόπημα αρνήθηκε να εγκαταλείψει το Προεδρικό Μέγαρο παρόλο που ήξερε ότι η παραμονή του θα σήμαινε και τον θάνατό του: το καθήκον του, σαν πρόεδρος, ήταν να παραμείνει εκεί και να το υπερασπιστεί.
Τα τρία χρόνια, όμως, που έμεινε στην εξουσία ήταν μια μόνιμη διάψευση αυτής της αυταπάτης. Κάθε βήμα που έκανε η κυβέρνηση για την αύξηση των μισθών, για την καταπολέμηση της παιδικής θνησιμότητας, για την βελτίωση της παιδείας ή τον περιορισμό της ασυδοσίας των πολυεθνικών επιχειρήσεων που λυμαίνονταν τον φυσικό πλούτο της χώρας, όσο μικρό, προσεχτικό και περιορισμένο και να ήταν, συναντούσε την λυσσασμένη αντίδραση των καπιταλιστών της Χιλής και των ισχυρών τους συμμάχων στην Ουάσιγκτον και τις άλλες πρωτεύουσες της Δύσης.
Το 1972 οι "φορτηγατζήδες" -οι βαρόνοι των συγκοινωνιών, δηλαδή- κατέβηκαν σε "απεργία": ακινητοποίησαν τα φορτηγά τους με στόχο να αφήσουν τις πόλεις χωρίς τρόφιμα, να προκαλέσουν χάος στην χώρα και να αναγκάσουν τον Αλιέντε να παραιτηθεί. Αμέσως τους ακολούθησαν τα αφεντικά των εργοστασίων, οι γαιοκτήμονες, οι ελεύθεροι επαγγελματίες.
Η κυβέρνηση παράλυσε. Ο Αλιέντε δεν είχε καμιά στρατηγική για να αντιμετωπίσει μια τέτοια επίθεση. Ο Μάριο Ναϊν, ένας νεαρός τότε σοσιαλιστής από την Χιλή που βρέθηκε το 1973, μαζί με χιλιάδες ακόμα συντρόφους του στη φυλακή, περιγράφει με αυτά τα λόγια το τι ακολούθησε:
"Η αντίδραση, όμως, των μαζών από τα κάτω είναι ένα εξαιρετικό μάθημα για κάθε σοσιαλιστή. Ηταν ζήτημα ζωής και θανάτου, δεν υπήρχαν τρόφιμα. Και υπήρχε και ένας ακόμα κίνδυνος -να ανατραπεί ο Αλιέντε... Θυμάμαι τον Οκτώβρη του 1972 μια σημαντική συγκέντρωση στην παραγκογειτονιά που μεγάλωσα. Μας είπαν ότι τα αφεντικά είχε κηρύξει απεργία και ότι τα τρόφιμα ήταν η προτεραιότητα. Εγινε μια συνέλευση στην γειτονιά και αρχίσαμε να συζητάμε τι θα έπρεπε να κάνουμε... Σχηματίσαμε μια επιτροπή που ανέλαβε να απαλλοτριώσει τα αποθέματα τροφίμων από τα σούπερ-μάρκετ. Σχηματίσαμε επίσης μια επιτροπή αυτοάμυνας και μια επιτροπή εκπαίδευσης γιατί το επίπεδο της εκπαίδευσης στην παραγκογειτονιά ήταν πολύ φτωχό. Αυτές οι μορφές οργάνωσης ονομάστηκαν comandos comunales... Στα εργοστάσια οι εργάτες δημιούργησαν οργανώσεις που ονομάστηκαν cordones industriales. Ηταν οργανώσεις παρόμοιες με τα σοβιέτ της Ρωσίας του 1917 ή του 1905... Ηταν μια φανταστική εμπειρία. Ο κόσμος συνειδητοποιούσε ότι έπαιρνε τον έλεγχο της μοίρας του στα χέρια του..."
Η κινητοποίηση του κόσμου ακύρωσε τα σχέδια των αφεντικών. Αντί να στηριχτούν σε αυτή τη δύναμη της οργάνωσης του κόσμου από τα κάτω ο Αλιέντε και οι υπουργοί του στράφηκαν στην αντίθετη ακριβώς κατεύθυνση: στην υποχώρηση. Η κυβέρνηση έπρεπε να προχωρήσει ακόμα πιο προσεκτικά -για να μην προκαλεί τις αντιδράσεις των πλούσιων και των ισχυρών. Η λύση ήταν ο "διάλογος" με την άλλη πλευρά, η οικοδόμηση κλίματος εμπιστοσύνης. Ο Αλιέντε ψήφισε έναν νόμο που αύξανε τις δικαιοδοσίες του στρατού. Και ύστερα κάλεσε τους στρατηγούς να μπούνε στην κυβέρνηση.
Σφαγή
Η ίδια η άρχουσα τάξη, όμως, έβγαλε τελείως διαφορετικά συμπεράσματα. Το πραγματικό τους πρόβλημα δεν ήταν τώρα ο Αλιέντε αλλά ο κόσμος που οργανωνόταν και σήκωνε κεφάλι. Μόνο ένας τρόπος υπήρχε για να σταματήσουν αυτόν τον "ανεύθυνο" λαό: η σφαγή.
Δυο φορές προσπάθησαν οι καπιταλιστές να ανατρέψουν τον Αλιέντε το καλοκαίρι του 1973. Και τις δυο απέτυχαν χάρη στην μαζική κινητοποίηση του κόσμου από τα κάτω. Και στις δυο φορές ο Αλιέντε απάντησε με ακόμα μεγαλύτερες παραχωρήσεις στους καπιταλιστές. Τον Αύγουστο του 1973 οι αρχηγοί των τριών σωμάτων του στρατού μπήκαν στην κυβέρνηση. Ανάμεσά τους και ο Αουγκούστο Πινοσέτ. Ενα μήνα αργότερα ο Πινοσέτ έπνιξε την χώρα στο αίμα.
Το κράτος δεν είναι ένας ουδέτερος μηχανισμός, όπως υποστηρίζουν οι οπαδοί του "δημοκρατικού δρόμου" προς τον σοσιαλισμό. Είναι ένας μηχανισμός ταξικής επιβολής, ένας μηχανισμός που έχει σαν αποστολή να "εγγυάται" την κυριαρχία των συμφερόντων της αστικής τάξης ενάντια ακόμα και στην "νόμιμα εκλεγμένη" κυβέρνηση αν αυτό χρειαστεί.
Ο Αλιέντε πήρε πραγματικά την κυβερνητική εξουσία στα χέρια του. Αλλά στα ορυχεία, τα εργοστάσια, τα εργοτάξια, τις τράπεζες και τα γραφεία η εξουσία παρέμεινε στα χέρια των αφεντικών -και των γιων τους και των εγγονών τους που κληρονομούν όπως οι παλιοί βασιλιάδες του Μεσαίωνα, με τη βούλα του νόμου, αυτές τις θέσεις. Αυτός ο συρφετός χρησιμοποίησε την δύναμη του, το λοκ άουτ, τον οικονομικό στραγγαλισμό, τον έλεγχό του πάνω στα μέσα ενημέρωσης, για να υπονομεύσει την κυβέρνηση της "Λαϊκής Ενότητας". Και όταν αυτό άρχισε να γυρίζει μπούμερανγκ, τράβηξε το πιο ισχυρό του χαρτί: τις σχέσεις με τους στρατηγούς και την CIA.
Οι "θεσμοί της δημοκρατίας" δεν πρόκειται να σταματήσουν καμιά επίθεση. Η απάντηση στις επιθέσεις των καπιταλιστών είναι η οργάνωση από τα κάτω. Η ελπίδα βρίσκεται στην αντικαπιταλιστική αριστερά και όχι στις "προοδευτικές κυβερνήσεις". Το μόνο που έχουν να προσφέρουν, όσες καλές προθέσεις και να έχουν, είναι ο συμβιβασμός, η ήττα και η καταστροφή.
http://www.sek-ist.gr/EA/Papers/783/15.htm
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου