Κάποιοι εκτιμούν ότι αποποινικοποιεί το μισαλλόδοξο λόγο και ποινικοποιεί την άρνηση γενοκτονιών. Άλλοι θεωρούν πως πλήττει το δημόσιο λόγο. Μια σειρά από ενστάσεις διατυπώνονται με αφορμή το νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης: «Καταπολέμηση ορισμένων μορφών και εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας μέσω του Ποινικού Δικαίου». Εξέχουσα θέση στα σχόλια ειδικών και μη κατέχει ο όρος «εχθροπάθεια», που τίθεται ως συνθήκη απαγόρευσης εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας...ΥΔΔΑΔ: Ανάγκη ενόψει των σοβαρών προκλήσεωνΠεριγράφοντας το σκεπτικό της νέας νομοθετικής πρωτοβουλίας (τις προάλλες ολοκληρώθηκε η δημόσια διαβούλευση), το υπουργείο Δικαιοσύνης διαπιστώνει ότι ο υφιστάμενος νόμος, ο οποίος σε ένα βαθμό ποινικοποιεί συμπεριφορές που αποβλέπουν σε φυλετικές διακρίσεις, «έχει εφαρμοστεί ελάχιστα και ήδη κρίνεται ανεπαρκής», άρα «ενόψει των σοβαρών προκλήσεων που αντιμετωπίζει σήμερα η χώρα μας κατά τη μετάβασή της σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία, η ισότιμη προστασία όλων των ατόμων, ανεξάρτητα από τα ιδιαίτερα φυσικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά τους ή τον γενετήσιο-σεξουαλικό προσανατολισμό τους, προβάλλει ως πρωταρχική υποχρέωση του κράτους».
Ειδικότερα αναφέρεται πως με τον προωθούμενο νόμο:
α. - Εξασφαλίζεται ότι η διερεύνηση και ποινική δίωξη των εγκλημάτων ρατσισμού και ξενοφοβίας γίνεται αυτεπάγγελτα και δεν εξαρτάται από αναφορές ή καταγγελίες των θυμάτων, τα οποία είναι συχνά ιδιαιτέρως ευάλωτα και διστάζουν να κινήσουν δικαστικές διαδικασίες.
β. – Θεσπίζεται η διοικητική ευθύνη των νομικών προσώπων που εμπλέκονται με οποιοδήποτε τρόπο σε εκδηλώσεις ρατσισμού και ξενοφοβίας ή στη διάπραξη εγκλημάτων με τέτοια κίνητρα.
γ. – Επεκτείνεται η προστασία και σε ομάδες ή πρόσωπα που δεν προσδιορίζονται μόνο με βάση τη φυλή, το χρώμα, τη θρησκεία, την εθνική ή εθνοτική καταγωγή τους αλλά και τον γενετήσιο-σεξουαλικό τους προσανατολισμό. Επίσης, εκτός από τις προσβολές εναντίον ομάδων ή προσώπων αξιόποινες θεωρούνται και οι ρατσιστικές και ξενοφοβικές εκδηλώσεις που στρέφονται κατά πραγμάτων (κινητών ή ακινήτων), τα οποία χρησιμοποιούνται κυρίως ή κατ’ αποκλειστικότητα από τις παραπάνω ομάδες ή πρόσωπα (όπως π.χ. θρησκευτικά αντικείμενα, εθνικά σύμβολα, οίκοι λατρείας, χώροι διαμονής, εκπαίδευσης, ψυχαγωγίας, κλπ.).
«Αποποινικοποιείται ο μισαλλόδοξος λόγος»
Κάποιοι εκτιμούν ότι οι ρυθμίσεις του υπουργείου Δικαιοσύνης αποποινικοποιούν το μισαλλόδοξο λόγο και ποινικοποιούν την άρνηση γενοκτονιών. Στο πλαίσιο της δημόσιας συζήτησης - διαβούλευσης με αντικείμενο την πρωτοβουλία του υπουργείου Δικαιοσύνης, ο δικηγόρος Βασίλης Σωτηρόπουλος (e-lawyer) καταρχάς αναγνωρίζει ότι «το ισχύον πλαίσιο είναι προβληματικό και θα πρέπει να εκσυγχρονιστεί», ωστόσο, διατυπώνει επιφυλάξεις αναφορικά με τις προωθούμενες αλλαγές. Λέξη – κλειδί στο συλλογισμό του είναι ο όρος «εχθροπάθεια» τον οποίο χρησιμοποιεί το υπουργείο Δικαιοσύνης. Αυτή αποδίδεται ως «καλλιέργεια ή εξωτερίκευση αισθημάτων μίσους ή αντιπαλότητας», μία έννοια η οποία «έχει τύχει ιδιαίτερης θεωρητικής επεξεργασίας και νομολογιακής ερμηνείας». Αφού επισημαίνει πως «το κείμενο του ευρωπαϊκού δικαίου που πρέπει να ενσωματωθεί στο εθνικό μιλάει καθαρά και ξάστερα για ‘μίσος’», εξηγεί:
«Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, ποινικό αδίκημα είναι μόνον η πρόκληση ή διέγερση σε βιαιοπραγίες ή εχθροπάθεια, όχι η απλή διάδοση ισχυρισμών που προσβάλλουν ομάδες. Ενώ δηλαδή με τον 927/1979 είναι ποινικοποιημένος ο ίδιος ο μισαλλόδοξος λόγος, με αυτό το νομοσχέδιο ποινικοποιείται μόνο η πρόκληση βιαιοπραγιών ή η πρόκληση εξωτερίκευσης μίσους/αντιπαλότητας ("εχθροπάθεια"). Και πάλι όμως, κατά το νομοσχέδιο δεν αρκεί αυτή η πρόκληση για να έχουμε το αδίκημα: πρέπει να υπάρχει και η επιπρόσθετη προϋπόθεση ότι αυτή η πράξη "μπορεί να εκθέσει σε κίνδυνο την δημόσια τάξη". (Άρθρο 4) Δηλαδή αυτό που απαγορεύει το νομοσχέδιο ως αδίκημα είναι: πρόκληση/διέγερση + βιαιοπραγίες/εχθροπάθεια + ενδεχόμενη διακινδύνεση της δημόσιας τάξης. Με αυτό το σχήμα, ο ομοφοβικός δημόσιος λόγος ενός ιεράρχη λ.χ. δεν θα είναι ποτέ ποινικά κολάσιμος.»
Ο ίδιος προσθέτει: «Η διεθνής Σύμβαση για την κατάργηση των διακρίσεων επιβάλλει ρητώς στην χώρα να καταστήσει ποινικό αδίκημα "κάθε διάδοση ιδεών που βασίζονται στην φυλετική ανωτερότητα και μίσους, παρότρυνση σε φυλετική διάκριση καθώς και πράξεις βίας ή παρότρυνση σε διάπραξη τέτοιων πράξεων εναντίον οποιασδήποτε φυλής". Αυτό περιλαμβάνεται στον σημερινό Ν.927/1979, τον οποίο καταργεί το νομοσχέδιο για να περιορίσει το hate speech αδίκημα μόνο σε όσους αρνούνται ή εγκωμιάζουν τα εγκλήματα της γενοκτονίας. (Άρθρο 4). Με μια τέτοια τροποποίηση όμως, η εθνική νομοθεσία θα παραβιάζει πια την διεθνή υποχρέωσή της για ποινικοποίηση το hate speech τουλάχιστον για τις φυλετικές διακρίσεις, όπως προβλέπεται απο την διεθνή Σύμβαση».
«Ανοίγει ο ασκός του Αιόλου της λογοκρισίας»
Άλλοι θεωρούν ότι ο προωθούμενος νόμος σημαίνει «ποινικοποίηση του δημόσιου λόγου». Με σχετική ανακοίνωση, η Δράση επικαλείται χαρακτηριστικά το Βολταίρο: «Διαφωνώ με αυτό που λες, αλλά θα υπερασπιστώ μέχρι θανάτου το δικαίωμά σου να το λες».
Σε αυτό το πλαίσιο, το κόμμα του Στέφανου Μάνου αναφέρει πως ο προωθούμενος νόμος «ποινικοποιεί πολλές μορφές δημοσίου λόγου και συνιστά μια επικίνδυνη διολίσθηση προς μια κοινωνία αυταρχισμού, μια κοινωνία στην οποία η συγκυριακή πλειοψηφία θα επιβάλλει στη μειοψηφία ακόμη και το τι θα λέει» και προσθέτει:
«Το νομοσχέδιο εισάγει την φαιδρή και συγχρόνως επικίνδυνη έννοια της εχθροπάθειας, σύμφωνα με την οποία ποινικοποιείται η έκφραση γνώμης ανάλογα με τα συναισθήματα που προκαλεί σε αυτούς που την ακούν! Επίσης, εισάγει τη λογική μιας «επίσημης ιστορίας» με παράλληλη ποινικοποίηση της απόκλισης από αυτήν ή ακόμη και της μερικής «άρνησης» ορισμένων γεγονότων».
«Δεν τιμωρείται η απλή έκφραση γνώμης»
Σε ενημερωτικό σημείωμα, πάντως, το υπουργείο Δικαιοσύνης διευκρινίζει πως θέτει στο στόχαστρο τις «επικίνδυνες εκδηλώσεις ρατσισμού και ξενοφοβίας, όχι εκείνων που καλύπτονται από το αναφαίρετο δικαίωμα στην ελευθερία του λόγου, αλλά εκείνων που ωθούν σε μίσος ή βιαιοπραγίες κατά τρόπο που μπορεί να θέσει πράγματι σε κίνδυνο τη δημόσια τάξη».
«Δεν τιμωρείται η απλή έκφραση γνώμης – ούτε καν απόψεις που είναι απροκάλυπτα ρατσιστικές ή ξενοφοβικές. Δεν τιμωρείται κανείς όταν λέει «Έξω οι λαθρομετανάστες»! Ο καθένας μπορεί να λέει ό,τι θέλει, στο μέτρο που του επιτρέπει το Σύνταγμα και η ΕΣΔΑ. Θα τιμωρηθούν, αντίθετα, όπως γίνεται και στο ισχύον ποινικό μας δίκαιο, αλλά και σε όλον τον πολιτισμένο κόσμο, όσοι παροτρύνουν με δημόσιο λόγο έναν όχλο να εξοπλισθεί λ.χ. με ρόπαλα και αλυσίδες και να αναζητήσει θύματα μεταξύ εκείνων που δεν ανταποκρίνονται στα φυλετικά, θρησκευτικά ή πολιτισμικά του πρότυπα. Τιμωρούνται, με άλλα λόγια, συμπεριφορές που προκαλούν σε βιαιοπραγίες, μίσος και αντιπαλότητα, ώστε να μπορεί να διασαλευθεί άμεσα η ομαλή κοινωνική συμβίωση», αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Στο ίδιο σημείωμα, και σε σχέση με την «ποινικοποίηση του εγκωμιασμού ή της κακόβουλης άρνησης της σημασίας αποδεδειγμένων ιστορικών γεγονότων (εγκλημάτων γενοκτονίας, εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας και εγκλημάτων πολέμου)», αναφέρεται: «Αν μια μουσουλμανική οργάνωση π.χ. πιστεύει ότι ποτέ δεν τελέστηκε το έγκλημα της γενοκτονίας σε βάρος των χριστιανικών πληθυσμών της Μ. Ασίας, έχει δικαίωμα να το πιστεύει και να το διακηρύσσει. Αν όμως τα μέλη της ίδιας μουσουλμανικής οργάνωσης κακόβουλα αρνούνται τη γενοκτονία και με δραστηριότητες μίσους διεγείρουν άλλους να καταστρέψουν π.χ. τα μνημεία της γενοκτονίας ή να βιαιοπραγήσουν σε βάρος ανθρώπων, τότε ναι, πρέπει να τιμωρούνται».
Σε ένα μέρος τους ωστόσο οι διευκρινίσεις του υπουργείου εγείρουν ερωτήματα όπως αυτά του συγγραφέα - αρθρογράφου Νίκου Σαραντάκου: «Βρίσκω προσβλητικό το παράδειγμα της… μουσουλμανικής οργάνωσης που δεν πιστεύει ότι έγινε γενοκτονία στη Μικρασία (δηλαδή, μόνο μουσουλμάνοι μπορεί να το πιστεύουν; ) και ανησυχητική τη διατύπωση ότι κάποιοι που «κακόβουλα αρνούνται τη γενοκτονία και…» πρέπει να τιμωρούνται. Δηλαδή αν κάποιος αρνείται απλώς ότι έγινε γενοκτονία στη Μικρασία και το διακηρύσσει, χωρίς να διεγείρει άλλους να καταστρέψουν τα μνημεία, υπάρχει περίπτωση να συρθεί στα δικαστήρια και πολύ περισσότερο να τιμωρηθεί; Ποιος θα κρίνει αν η άρνηση είναι κακόβουλη ή όχι; Το δικαστήριο; Και πώς θα το κρίνει; Επικίνδυνα μονοπάτια τα βρίσκω αυτά για την ελευθερία της έκφρασης».
Το νομοσχέδιο βρίσκεται στο στάδιο της τελικής επεξεργασίας του προτού κατατεθεί προς ψήφιση στη Βουλή.
http://tvxs.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου