 |
| του Σίμου Ανδρονίδη* |
«Εγώ μαζεύω απ’ το τραπέζι τις
καμένες πεταλούδες της προηγούμενης νύχτας, ξέροντας μόνο πως όλο τους το βάρος
είναι η ελαφρότητα τους».
( Γιάννης, Ρίτσος, Τα Αρνητικά της
Σιωπής, Από τη Συλλογή Αργά, Πολύ Αργά Μέσα στη Νύχτα, 1991).
Η απαρχή της
νέας πολιτικής περιόδου βρίσκει το άλλοτε κραταιό Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό
Κίνημα (ΠΑΣΟΚ) σε μία πολύ δύσκολη θέση. Μετά από το χαμηλό ποσοστό που
απέσπασε το κόμμα στις Ευρωεκλογές (8%), τίθεται σε κίνδυνο η όλη πολιτική του
παρουσία και ύπαρξη. Πλέον, ως ο μικρότερος κυβερνητικός εταίρος στην κυβέρνηση
συνασπισμού με το κόμμα της Ν.Δ θα επιχειρήσει να...
διασφαλίσει και να
«θωρακίσει» την προσίδια πλέον πολιτική του «λειτουργία» ως εν δυνάμει
κυβερνητικού εταίρου σε κυβερνήσεις συνεργασίας. Και αυτός ο «νέος» ρόλος
άπτεται ενός, τρόπον τινά, «εκλογικού» μετασχηματισμού του κόμματος. Σε αυτό το
πλαίσιο, από πλειοψηφικό κόμμα-επίκεντρο της «κλασικής» μεταπολιτευτικής
κομματικής θέσμισης «μετασχηματίστηκε» και μετασχηματίζεται σε οργανικό
πολιτικό «υποσύνολο» κυβερνήσεων συνεργασίας, έχοντας τον ρόλο του ελάσσονος
κυβερνητικού εταίρου. Ο «εκλογικός» του μετασχηματισμός ακολουθεί τον προσίδιο
πολιτικό και ιδεολογικό μετασχηματισμό του κόμματος.
Η περαιτέρω κοινωνική, πολιτική και εκλογική
απίσχνανση του ΠΑΣΟΚ ενεργοποιεί τα ανακλαστικά πολιτικής «επιβίωσης» της
ηγετικής ομάδας. Διακηρυγμένος στόχος του Ευάγγελου Βενιζέλου και της περί
αυτόν ηγετικής ομάδας του κόμματος είναι η συγκρότηση της «μεγάλης»
Δημοκρατικής Παράταξης, της οποίας βασική «συνιστώσα» θα αποτελεί το ΠΑΣΟΚ. Το
ευρύτερο κομματικό και πολιτικό σχήμα της Δημοκρατικής Παράταξης θα ακολουθεί
το κομματικό «μοντέλο» της περιώνυμης παράταξης της «Ελιάς». Το ΠΑΣΟΚ κατήλθε
στις τελευταίες Ευρωεκλογές (Μάιος 2014) ως οργανικό συστατικό «τμήμα» της
«Ελιάς» αποτελώντας ουσιαστικά τον κύριο πολιτική εκφραστή της.
Οι διαδικασίες συγκρότησης της «μεγάλης»
Δημοκρατικής Παράταξης «επικυρώνουν» έτι περαιτέρω την πολιτική «κυριαρχία» της
ηγετικής ομάδας του κόμματος. Έτσι, το ΠΑΣΟΚ αφίσταται των βασικών και κύριων
πολιτικών του λειτουργιών, λειτουργώντας ως «χώρος» περαιτέρω απομόνωσης της
οργανωμένης βάσης. Η όλη διαδικασία συγκρότησης της Δημοκρατικής Παράταξης έχει
ευρύτερες πολιτικές και ιδεολογικές προεκτάσεις που σχετίζονται με τον δομικό
μετασχηματισμό του κόμματος. Το πέρασμα σε μία «νέα» κομματική «μορφή»
αναδιαμορφώνει εκ νέου την κοινωνική απεύθυνση του κόμματος, το οποίο και θα
επιδιώξει να απευθυνθεί αφενός μεν σε μεσαία αστικά στρώματα αφετέρου δε σε
μερίδες της κυρίαρχης αστικής τάξης, «διεκδικώντας» την πολιτική τους
εκπροσώπηση.
Ήδη, με βάση
τα αποτελέσματα των τελευταίων εκλογικών αναμετρήσεων, (Βουλευτικές Εκλογές
2012 & Ευρωεκλογές 2014), το «κοινωνικό» ΠΑΣΟΚ, το ΠΑΣΟΚ της πολιτικής
εκπροσώπησης του μεγαλύτερου «τμήματος» των λαϊκών-καταπιεσμένων τάξεων έχει
πάψει να υφίσταται, με αποτέλεσμα την σταδιακή αποκρυστάλλωση ενός κομματικού
«τύπου» που κινείται πάνω στους εξής άξονες: 1. Στην δομική και οργανική του
λειτουργία ως «κόμμα του κράτους», το οποίο «νοηματοδοτεί» το κοινωνικό και
πολιτικό γίγνεσθαι εντασσόμενο στο πλαίσιο της κυβερνητικής-κρατικής
διαχείρισης. Ο άξονας του «κράτος» επικαλύπτει και επικαθορίζει τον πολιτικό
«οργανισμό» του ΠΑΣΟΚ. Η «νέα» Δημοκρατική Παράταξη στοιχίζεται με τις ανάγκες
και τα συμφέροντα των μεσαίων αστικών στρωμάτων, διεκδικώντας την πολιτική τους
εκπροσώπηση στο όνομα της διατήρησης της κοινωνικής και πολιτικής σταθερότητας.
2. Δομική
μεταβολή της σχέσης κόμματος-εργατικών συνδικάτων. Πλέον, η σχέση και η
διείσδυση του κόμματος στο χώρο του κοινωνικού, «φιλτράρεται» και
διαμεσολαβείται όχι από την οργανική συμμετοχή των συνδικάτων (ΠΑΣΚΕ) στην
κοινωνική συμμαχία που είχε συγκροτήσει το «παλαιό» ΠΑΣΟΚ, αλλά νοείται υπό το
πρίσμα μίας ανισοβαρούς (υπέρ του κόμματος) σύνδεσης που ανασυγκροτείται πάνω
στο στρατηγικό πλαίσιο της «θωράκισης» της ελληνικής οικονομίας, καθώς και της
αύξησης της ανταγωνιστικότητας της.
Είναι
χαρακτηριστικό το γεγονός ότι η κοινωνική και εκλογική απίσχνανση του ΠΑΣΟΚ
ταυτίζεται με την αντίστοιχη μείωση της επιρροής της ΠΑΣΚΕ στο χώρο των
συνδικάτων. Εξάλλου, είναι χαρακτηριστική η προϊούσα άρση της κοινωνικής
λειτουργίας του κόμματος. Το ΠΑΣΟΚ ως κόμμα έχει αποδεσμευθεί «στρατηγικά» από
το χώρο του κοινωνικού μετατοπίζοντας τον άξονα δραστηριότητας του στο πολιτικό-κοινοβουλευτικό
πεδίο. Και αυτό συμβαίνει εδώ και αρκετά χρόνια. Η αναπαραγωγή της λειτουργίας
του μέσω του πολιτικού-κοινοβουλευτικού επιπέδου, είχε ως συνέπεια την
«αποκοπή» από τον χώρο του κοινωνικού, και σε ένα δεύτερο επίπεδο, την
«αποκοπή» του από το πεδίο της πλήρους πολιτικής εκπροσώπησης συμφερόντων του
λαϊκού-εργατικού μπλοκ.
3. Αλλαγή
της κομματικής οργάνωσης και ρύθμισης με περαιτέρω ενίσχυση της ηγετικής ομάδας
που συσπειρώνεται γύρω από τον πρόεδρο του κόμματος. «Η νέα μορφή
κρατικοποίησης τείνει να αποκόπτει πλήρως τις κομματικές ελίτ από τις
κομματικές βάσεις και φαίνεται πως διαμορφώνει με αυτόν τον τρόπο ένα σημαντικό
έλλειμμα δημοκρατικής νομιμοποίησης, ανοίγοντας τον δρόμο για νέες
διευθετήσεις».[1]
Η «νέα» και «μεγάλη» Δημοκρατική Παράταξη,
εφόσον συγκροτηθεί, θα θυμίζει περισσότερο μόρφωμα του αποπολιτικοποιημένου και
αποϊδεολογικοποιημένου «κέντρου». Το μέλλον του ΠΑΣΟΚ, είτε διατηρήσει την
υπάρχουσα κομματική «μορφή», είτε συμβάλλει στη συγκρότηση της Δημοκρατικής
Παράταξης, είναι άδηλο. Πλέον, πρόκειται
για ένα κόμμα που ταυτίζεται στρατηγικά και δομικά με τις προτεραιότητες και τα
διακυβεύματα του άρχοντος συγκροτήματος εξουσίας, λειτουργώντας με τους
προσίδιους όρους της συμμετοχής στην άσκηση και την νομή της κρατικής εξουσίας.
Η
Δημοκρατική Παράταξη, λειτουργώντας ως συνασπισμός διάφορων πολιτικών κινήσεων
και ομάδων που αναφέρονται στον ευρύτερο χώρο της Κεντροαριστεράς θα
ενσωματώνει τους φορτισμένους πολιτικούς και ιδεολογικούς όρους της διάκρισης
Αριστερά-Δεξιά, παράγοντας τις προϋποθέσεις για μία εξόχως «περίκλειστη» πολιτική
και ιδεολογική δράση, παραπέμποντας σε κομματικές μορφές άσκησης «εθνικής»
πολιτικής, μίας πολιτικής που ορίζεται πέρα και πάνω από ταξικά συμφέροντα.
[1] Βλ. σχετικά, Ελευθερίου Κ., & Τάσσης Χ., ‘ΠΑΣΟΚ. Η
άνοδος και η πτώση (;) ενός ηγεμονικού κόμματος’, Πρόλογος: Σπουρδαλάκης
Μιχάλης, Εκδόσεις Σαββάλας, Αθήνα, 2013, σελ. 185.
*πολιτικός επιστήμονας, υποψήφιος διδάκτωρ ΑΠΘ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου