Το «Ποτάμι» του Σταύρου Θεοδωράκη / Σίμος Ανδρονίδης

του Σίμου Ανδρονίδη*

Η αναγγελία ίδρυσης «νέου» πολιτικού κόμματος από τον γνωστό δημοσιογράφο Σταύρο Θεοδωράκη, προκάλεσε έκπληξη, δεδομένου ότι ο γνωστός δημοσιογράφος δεν είχε γνωστοποιήσει τις προθέσεις του. 

Προφανώς, και ο «νέος» πολιτικός οργανισμός θα...

σπεύσει να καλύψει το «κενό» που υπάρχει στον πολιτικό χώρο μεταξύ Ν.Δ και ΣΥΡΙΖΑ, ιδιαίτερα μετά την ανακοίνωση της ομάδας των «58» ότι δεν πρόκειται να συμμετάσχουν στην συγκρότηση κοινού ψηφοδελτίου της Κεντροαριστεράς στις επερχόμενες Ευρωεκλογές. Ο «νέος» πολιτικός οργανισμός που θα κατέλθει στις επερχόμενες Ευρωεκλογές διεκδικώντας την ψήφο των πολιτών, στηρίζεται και βασίζεται στην εξόχως «τηλεοπτική» προσωπικότητα του Σταύρου Θεοδωράκη. Είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστικό το ότι ο ιδρυτής της νέας πολιτικής κίνησης ανακοίνωσε ότι αντί για την κατάθεση πολιτικού προγράμματος, αντί θα για την κατάθεση ενός ιδεολογικού και προγραμματικού μανιφέστου, θα ανακοινώσεις τις πολιτικές θέσεις του κόμματος με την μορφή αποκρίσεων στις ερωτήσεις που θα δεχθεί από τους δημοσιογράφους.

Από την αρχή ακόμη της πορείας της «νέας» πολιτικής συσσωμάτωσης φαίνεται να εκλείπει η βασική καταστατική αρχή που ορίζει και προσδιορίζει ταυτόχρονα ένα πολιτικό κόμμα: Το καταστατικό πρόγραμμα. Το πρόγραμμα με το οποίο αφενός μεν κοινοποιεί τις ιδεολογικές και προγραμματικές του αναφορές, αφετέρου δε απευθύνεται στο εσωτερικό της κοινωνίας.  Το πολιτικό πρόγραμμα αποτελεί τον αναγκαίο συνδετικό ιστό, εκείνο τον αναγκαίο συνδετικό κρίκο ώσμωσης του κόμματος με την κοινωνία, και συγκεκριμένα με τις κοινωνικές τάξεις ή μερίδες τάξεων τα συμφέροντα των οποίων θέλει να εκφράσει και να εκπροσωπήσει πολιτικά.

Χωρίς συγκεκριμένο καταστατικό πρόγραμμα το πολιτικό κόμμα προσιδιάζει στον τύπο και την μορφή  ενός κόμματος  που στερείται συγκεκριμένων κοινωνικών, ιδεολογικών, πολιτικών και προγραμματικών αναφορών. Έτσι διαμορφώνεται ένας άμορφος, εσωστρεφής και γραφειοκρατικός πολιτικός οργανισμός. Είναι ένα κόμμα, «στηριγμένο στον αέρα», κατά την έκφραση του Αντόνιο Γκράμσι.

Η πολιτική κίνηση το «ποτάμι» του Σταύρου Θεοδωράκη, βασίζεται ή θα βασιστεί: Στην «τηλεοπτική» προσωπικότητα του ιδρυτή του, ο οποίος και επιθυμεί να εξαργυρώσει στον «στίβο» της πολιτικής πολλά χρόνια επιτυχημένης τηλεοπτικής καριέρας και 2. Θα βασιστεί στην χρησιμοποίηση των νέων μέσων κοινωνικής δικτύωσης (Facebook, Twitter), και κυρίως στο Facebook, επιδιώκοντας στην άμεση και αδιαμεσολάβητη επαφή του με τους πολίτες. Επίσης, η χρήση των νέων μέσων κοινωνικής δικτύωσης γίνεται και με στόχο την οικονομική ενίσχυση της πολιτικής κίνησης.

Το δεύτερο κρισιακό χαρακτηριστικό, αλλά και το πρώτο, παραπέμπουν άμεσα στην περίπτωση του Ιταλού Μπέπε Γκρίλο. Ο Γκρίλο, γνωστός κωμικός ηθοποιός στη χώρα του, χρησιμοποίησε το Διαδίκτυο και τις νέα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με στόχο τη διεύρυνση της κοινωνικής και εκλογικής επιρροής του κόμματος του. Το κόμμα του Γκρίλο, (κίνημα 5 αστέρων) κατάφερε να εκμεταλλευθεί εκλογικά την βαθιά απογοήτευση των Ιταλών για τον πρότερο κυβερνητικό «βίο» των κομμάτων εξουσίας. 

Τα συγκεκριμένα πολιτικά κόμματα που στρέφονται στην χρήση των νέων μέσων κοινωνικής δικτύωσης, έχουν τα εξής συστατικά χαρακτηριστικά: 

1. Εγκαινιάζουν μία νέα μορφή κόμματος, την μορφή του κόμματος δικτύου, το οποίο και αντικαθιστά τα κομματικά μέλη και την ιδεολογική διαπάλη στο εσωτερικό του, με τις χαλαρές διαδικτυακές συζητήσεις οπαδών του κόμματος. Θα μπορούσαμε να κάνουμε λόγο για ένα ιδιότυπο διαδικτυακό πολιτικό «καφενείο». 

2. Είναι κόμματα προσωποπαγή, αρχηγοκεντρικά, κόμματα στα οποία ο αρχηγός και ιδρυτής του κόμματος αποτελεί το συσπειρωτικό «σύμβολο» γύρω από το οποίο στοιχίζονται οι οπαδοί-ψηφοφόροι του κόμματος. Ο αρχηγός θα πει την πρώτη και την τελευταία λέξη, μη διστάζοντας να προχωρήσει στην αλλαγή του πολιτικού προσανατολισμού του κόμματος δίχως να διαβουλευθεί με τα μέλη του κόμματος. 

3. Το συγκεκριμένο και συνεκτικό πολιτικό πρόγραμμα παραχωρεί την θέση του σε μία «συρραφή» διάφορων αποσπασματικών πολιτικών και προγραμματικών θέσεων, που εκκινούν από την παραδοχή ότι τα προβλήματα είναι αξιολογικά «ουδέτερα», δηλαδή δεν έχουν συγκεκριμένο αξιακό,   ιδεολογικό και ταξικό πρόσημο. 

4. Επιδιώκουν την υπέρβαση της διαιρετικής τομής Δεξιάς-Αριστεράς. Σε αυτό το πλαίσιο, η προσπάθεια υπέρβασης της διαίρεσης Δεξιά-Αριστερά, συντείνει σε μία προϊούσα αποπολιτικοποίηση και αποϊδεολογικοποίηση, η οποία τείνει να τείνει να «αποχρωματίσει» τα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα.  Αυτή η επιδίωξη μένει στο επίπεδο του «φαίνεσθαι», διότι αντικειμενικά τείνει προς την υιοθέτηση πολιτικών θέσεων υπεράσπισης του πυρήνα του καπιταλιστικού συστήματος και του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής.

Το «Ποτάμι» του Σταύρου Θεοδωράκη θα επιδιώξει την πρώτη του εκλογική αποτύπωση στις επερχόμενες Ευρωεκλογές. Χωρίς κοινωνικές, πολιτικές και ιδεολογικές ορίζουσες θα επιδιώξει ένα καλό εκλογικό αποτέλεσμα, το οποίο και θα αποτελέσει έναυσμα για την πολιτική εδραίωση του «νέου» κόμματος. Δεν έχει να κομίσει κάτι «νέο», ενώ αγνοεί τα προβλήματα και τις ανάγκες των εργαζομένων.

*πολιτικός επιστήμονας, υποψήφιος διδάκτωρ ΑΠΘ