Παλλαϊκό κίνημα για την υγεία / Συνέντευξη Όλγα Κοσμοπούλου στο ΠΡΙΝ

Η Όλγα Κοσμοπούλου μιλά στο Πριν για την εικόνα πλήρους διαλυσης της δημόσιας υγείας, τους αγώνες αλλά και τις αδυναμίες που αναδείχτηκαν στις πρόσφατες κινητοποιήσεις του υγειονομικού κινήματος. Όπως τονίζει, για να αποκτήσει το κίνημα νικηφόρα προοπτική πρέπει να ξεφύγει από τα στενά κλαδικά όρια και να αποκτήσει συνολικότερα πολιτικά χαρακτηριστικά.

Συνέντευξη στον Κυριάκο Νασόπουλο  

 - Η ∆ηµόσια Υγεία παρουσιάζει ...

εικόνα πλήρους διάλυσης, έχοντας πέσει θύµα τα τελευταία χρόνια και των µνηµονιακών πολιτικών. Σε ποιο επίπεδο βρίσκονται οι παρεχόµενες υπηρεσίες υγείας προς τους πολίτες;

- Έχουν τελείως καταργηθεί ολόκληροι ζωτικοί τοµείς υπηρεσιών, όπως είναι η δηµόσια, δωρεάν για τον πολίτη πρόληψη, έστω στον µικρό αλλά άκρως αναγκαίο βαθµό στον οποίο υπήρχε. Έχει υποβαθµιστεί σοβαρά η πρόσβαση σε υπηρεσίες πρόληψης εξαιρετικά ευαίσθητων κοινωνικών οµάδων, όπως είναι οι έγκυες γυναίκες και τα παιδιά, ή σε υπηρεσίες όπως οι αναγκαίες πριν από τον τοκετό εξετάσεις και οι εµβολιασµοί. Απαιτείται πλέον άµεση πληρωµή από τον χειµαζόµενο πολίτη για την πλειονότητα τέτοιου τύπου υπηρεσιών, στην οποία κατά κανόνα δεν µπορεί να αντεπεξέλθει. Η τραγική υποβάθµιση των προληπτικών προγραµµάτων ενηµέρωσης έχει οδηγήσει σε επιδηµικές εξάρσεις νοσηµάτων όπως το AIDS σε άλλου τύπου ευαίσθητες οµάδες, π.χ. τους ουσιοεξαρτηµένους. Η πρόσβαση στην απλή ιατρική εξέταση και στο φάρµακο έχει γίνει απαγορευτική για τους περισσότερους χρονίως και οξέως πάσχοντες, κυρίως λόγω των απαιτούµενων άµεσων πληρωµών αλλά και µέσω της κατάργησης των πολυϊατρείων του ΕΟΠΥΥ και των πολυποίκιλων περιορισµών στη συνταγογράφηση. Η επείγουσα περίθαλψη την ώρα της ύψιστης ανάγκης, όταν δηλαδή πρόκειται για χρεία εισαγωγής σε δηµόσιο νοσοκοµείο, είναι επίσης απαγορευτική για µεγάλες οµάδες ανασφάλιστων συµπολιτών µας, διότι όλοι πλέον γνωρίζουν πως θα επακολουθήσει η αποστολή τού (ακριβότερου µετά την εισαγωγή των Κλειστών Ενοποιηµένων Νοσηλείων) λογαριασµού στο σπίτι και ακολούθως στην Εφορία.  Οι φραγµοί αυτοί δεν ορρωδούν ούτε µπροστά σε κραυγαλέες περιπτώσεις παραβίασης ανθρώπινων δικαιωµάτων, όπως είναι η νοσηλεία παιδιών, επιτόκων γυναικών, καρκινοπαθών, κ.λπ. Ο λογιστής παραµένει στη θέση του και τσεκουρώνει, άµα τη εξόδω από το «δηµόσιο» νοσοκοµείο.

- Τα δηµόσια νοσοκοµεία µπορούν να ανταποκριθούν στοιχειωδώς στις λαϊκές ανάγκες για ιατροφαρµακευτική περίθαλψη;

- Οι συνολικές ανάγκες που περιλαµβάνουν πρόσβαση σε πρωτοβάθµια φροντίδα υγείας-πρόληψη και εξωνοσοκοµειακή αποκατάσταση υπερβαίνουν κατά πολύ το νοσοκοµειοκεντρικό σύστηµα. Ακόµα κι έτσι, ο συνδυασµός της αυξηµένης κατά πάνω από 40% προσέλευσης ασθενών µε τις µειώσεις κλινών που επέφερε το κλείσιµο οκτώ νοσοκοµείων, τις τραγικές ελλείψεις προσωπικού, φαρµάκων και υλικών κάθε είδους δηµιουργούν ένα εκρηκτικό µείγµα που µόνον επαρκές δεν µπορεί να χαρακτηριστεί. Το κλείσιµο του ΕΟΠΥΥ έχει το τελευταίο διάστηµα µετακυλήσει στα δηµόσια νοσοκοµεία µεγάλη ζήτηση υπηρεσιών (συνταγογράφηση, ιατρική εκτίµηση απλών περιστατικών), στην οποία δεν µπορούν ανταποκριθούν.

- Οι σαρωτικές ανατροπές σε εργατικά και κοινωνικά δικαιώµατα έχουν αποκλείσει εκατοµµύρια πολίτες από το δικαίωµα της πρόσβασης στη ∆ηµόσια Υγεία. Πού οδηγεί αυτή η κατάσταση;

- Ευθέως σε αυξηµένη νοσηρότητα, στην οποία συντελούν και άλλες, πλέον σηµαντικές παράµετροι, όπως είναι η πρόσβαση στη στέγαση, τη θέρµανση, το φαγητό, την άσκηση, κ.λπ. Ο διπλασιασµός των περιστατικών µείζονος κατάθλιψης, η εκρηκτική αύξηση των αυτοκτονιών, η αύξηση της ουσιοεξάρτησης, αποτελούν ένα άµεσο αποτέλεσµα της στέρησης κάθε ελπίδας αξιοπρεπούς επιβίωσης από µεγάλες µερίδες πληθυσµού.

- Στο στόχαστρο του υπουργείου Υγείας µπήκε η Πρωτοβάθµια Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ), µε τη µετατροπή του ΕΟΠΥΥ σε αποκλειστικά αγοραστή υπηρεσιών υγείας και τη δηµιουργία του ΠΕ∆Υ. Τι σηµαίνουν οι ανατροπές αυτές για ασφαλισµένους και γιατρούς;

- Πρακτικά σηµατοδοτούν την πλήρη εκχώρηση του θνησιγενούς –λόγω της προηγούµενης καταλήστευσης των ασφαλιστικών ταµείων– ΕΟΠΥΥ στον ιδιωτικό τοµέα. Αυτό για τους ασφαλισµένους µεταφράζεται σε ανάγκη άµεσων πληρωµών σε όλα τα επίπεδα. Ήδη σηµειώνεται αύξηση των προσερχόµενων σε κοινωνικά ιατρεία µε το αίτηµα της συνταγογράφησης φαρµάκων για χρόνιες ασθένειες, εφόσον δεν µπορούν να ανταποκριθούν στην πληρωµή ιατρικής επίσκεψης για το σκοπό αυτό. Για τους γιατρούς και το λοιπό προσωπικό του ΕΟΠΥΥ, σηµαίνει απολύσεις που ήδη συντελούνται, για τους µικροεπαγγελµατίες γιατρούς στις γειτονιές οικονοµικό βούλιαγµα και κλείσιµο των ιατρείων τους.

- Ο Άδωνις Γεωργιάδης χαρακτήρισε το 5εύρω που θέλει να επιβάλει για κάθε επίσκεψη στα πολυϊατρεία του ΠΕ∆Υ ευτελές ποσό. Τι θα του απαντούσατε;

- Είναι προφανές ότι το πολιτικό προσωπικό που στηρίζει την επιβολή των µέτρων της ΕΕ στη χώρα και ο ίδιος ο κ. Γεωργιάδης ζουν σε ένα παράλληλο οικονοµικό σύµπαν, όπου η αξία ή η ευτέλεια των χρηµατικών ποσών, αλλά και της ίδιας της ανθρώπινης ζωής καθορίζονται από τελείως διαφορετικά από τα δικά µας κριτήρια. Έχουµε απόλυτη κατανόηση και επίγνωση της βαθιάς ταξικής διαφοράς µας µε τους υπουργούς αυτής της κυβέρνησης. Επιστηµονική µελέτη που διεξήχθη στην Αχαΐα και αναφέρεται σε τελευταίο άρθρο του περιοδικού Λάνσετ καταλήγει στο συµπέρασµα ότι το 70% των ερωτηθέντων δεν είχαν (πριν από πολλούς µήνες και πριν από τα νέα χαράτσια) χρήµατα για να πληρώσουν τη συµµετοχή στα φάρµακά τους. Οι ίδιοι άνθρωποι καλούνται σήµερα να πληρώσουν και ιατρική επίσκεψη σε κάθε περίπτωση. Στην πραγµατικότητα, για τον κ. Γεωργιάδη και τους οµοίους του ευτελής είναι η ίδια η ανθρώπινη ζωή και αξιοπρέπεια.

- Βγήκαν πρόσφατα στοιχεία για την τραγική κατάσταση στο νοσοκοµείο των φυλακών Κορυδαλλού, ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται και ο αγώνας των κρατουµένων για ανθρώπινες συνθήκες κράτησης. Έχετε προσωπική εικόνα της κατάστασης που επικρατεί ακριβώς;  

Η προσωπική εικόνα που έχω αναφέρεται σε παλαιότερες και πολύ καλύτερες εποχές και είναι η εικόνα ενός τραγικού χώρου. Τα τελευταία χρόνια η δραµατική αύξηση του αριθµού των κρατουµένων, ανάµεσα στους οποίους βρίσκονται πάρα πολλοί ασθενείς µε HIV λοίµωξη και ουσιοεξάρτηση, καθώς επίσης κι αρκετοί µε φυµατίωση και άλλα µεταδοτικά νοσήµατα, σε συνδυασµό µε τον περιορισµό των κονδυλίων για τρόφιµα, φάρµακα κ.λπ, έχουν δηµιουργήσει συνθήκες κόλασης…

- Οι πρόσφατες κινητοποιήσεις του υγειονομικού κινήματος, με αφορμή τον ΕΟΠΥΥ, ανέδειξαν για άλλη μια φορά την αδυναμία νικηφόρας προοπτικής. Ποιους βαραίνουν οι ευθύνες γι’ αυτό;

- Όσο περνάει ο καιρός οι αγώνες που δεν συνοδεύονται από την πλήρη κατανόηση τι ακριβώς συμβαίνει στην ελληνική και διεθνή πολιτική και οικονομική σκηνή και δεν εμπεριέχουν το σπέρμα της πολιτικής ανατροπής αυτού του σκηνικού, όσο ηρωικοί κι αν είναι, είναι καταδικασμένοι να αυτοπεριορίζονται σε κλαδικά όρια και να αποτυγχάνουν. Στην συγκεκριμένη απεργία έχουν σαφή ευθύνη οι συνδικαλιστικές ηγεσίες (ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ) που όχι μόνον δεν ανέδειξαν τις επιπτώσεις του κλεισίματος του ΕΟΠΥΥ στη λαϊκή υγεία, ώστε να συνδεθεί η απεργία με τις λαϊκές ανάγκες, αλλά καλλιέργησαν κλίμα ιατροκεντρικού συμβιβασμού που εντέλει τελεσφόρησε. Η ηρωική προσπάθεια της ολιγομελούς ομάδας των συντρόφων μας ανάμεσα στους γιατρούς του ΕΟΠΥΥ να συνδεθούν με τον κόσμο της εργασίας και της ανεργίας ήταν η μόνη όαση σε μια έρημο ταξικών αυταπατών. Οι ολιγοήμερες λαϊκές κινητοποιήσεις στα πολυϊατρεία μετά το κλείσιμό τους ανέδειξαν την αμήχανη απροθυμία της συστημικής Αριστεράς να οργανώσει πραγματικούς και νικηφόρους αγώνες, αλλά και την οργανωτική ανεπάρκεια της ανατρεπτικής επαναστατικής Αριστεράς, που θα έπρεπε να έχει επιδείξει μεγαλύτερη ευελιξία και τόλμη στην προσέγγιση των ασφαλισμένων και στην οργάνωση των κινητοποιήσεων. Έχω την προσωπική εντύπωση ότι το σοβαρό αυτό θέμα συνολικά υποτιμήθηκε, και το σημειώνω όχι σαν γκρίνια αλλά ως παρακαταθήκη εμπειρίας για το μέλλον.

- Πολλοί εστιάζουν το πρόβλημα στο χώρο της υγείας στο πρόσωπο του Άδωνι Γεωργιάδη. Τελικά αυτός είναι μόνο το πρόβλημα ή μήπως είναι λάθος η αντίληψη αυτή;

- Είναι σαφώς λάθος θέση. Ο κ. Γεωργιάδης, όπως και οι προκάτοχοί του, είναι επιτυχημένος, και λόγω των προσωπικών του πεποιθήσεων, που συνιστούν ένα μείγμα φασιστικών ιδεολογημάτων και κοινωνικού αμοραλισμού, υπουργός μιας κυβέρνησης που ασκεί συγκεκριμένη ανθρωποκτόνο πολιτική, υπαγορευμένη από την ΕΕ, το ΔΝΤ, τους κύκλους εξουσίας του κεφαλαίου. Προφανώς και φέρει προσωπική πολιτική ευθύνη, όμως είναι η συνολική πολιτική που πρέπει να ανατραπεί, δεν είναι ένα πρόσωπο το οποίο απλά μας αρκεί να αλλάξει.

- Το κίνημα στο χώρο της υγείας συνολικά πώς πρέπει να απαντήσει στην υγειονομική γενοκτονία που ήδη συντελείται; Τι θεωρείτε ότι πρέπει να αλλάξει;

- Το κίνημα στο χώρο της υγείας θα πρέπει να ξεφύγει από τα όρια των υγειονομικών. Θα πρέπει να μετασχηματιστεί άμεσα σε παλλαϊκό κίνημα για την υγεία και για τα δικαιώματα των ασθενών. Η εμπλοκή των φορέων ασθενών, των πρωτοβάθμιων σωματείων, των επιτροπών ανέργων, των εργατικών λεσχών, των κινήσεων στις γειτονιές, κ.λπ, είναι απαραίτητη ώστε να ξεφύγουμε από εν πολλοίς στείρες λογικές και να δημιουργήσουμε ένα νέο κίνημα το οποίο θα εκφράζει και θα υπηρετεί τις λαϊκές ανάγκες. Οι αυτοοργανωμένοι χώροι αλληλεγγύης θα μπορούσαν να αποκτήσουν μια δυναμική που να συνδυάζει την άμεση αλληλοβοήθεια με την ανάδειξη των υγειονομικών αναγκών, την παρέμβαση διεκδίκησης στις εναπομείνασες δημόσιες δομές (π.χ. δωρεάν νοσηλεία ανέργων), αλλά και την αναγκαία συζήτηση και αλληλεπίδραση των υγειονομικών με τους πολίτες, που θα οδηγήσει στη δυνατότητα θεωρητικής ψηλάφησης και πρακτικής διεκδίκησης ενός νέου μοντέλου δημόσιας υγείας, ενδεχομένως λιγότερο ιατροκεντρικού και νοσοκομειοκεντρικού και περισσότερο ανθρωποκεντρικού

Δημοσιεύθηκε στο Πριν, 9/3/2014