Επικεφαλής της ήταν ο επίκουρος καθηγητής Ψυχιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κ.Π. Σκαπινάκης, καθώς και ο καθηγητής Ψυχιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κ. Β. Μαυρέας. Με ευθύνη και οργάνωση της MRB Ελλάς πραγματοποιήθηκαν συνεντεύξεις στα σπίτια των συμμετεχόντων από τον Ιούλιο του 2009 ως τον Ιανουάριο του 2010 (στο διάστημα αυτό άρχισαν και τα γνωστά προβλήματα με την οικονομική κρίση και η σημείωση αυτή δεν είναι διόλου τυχαία).
Οι Έλληνες είναι αγχωμένοι (αν και λιγότερο καταθλιπτικοί από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους). Τα συμπτώματα ψυχικών διαταραχών που παρουσίαζαν συχνότερα ήταν η κόπωση, η κούραση και η ατονία (ποσοστό 24,2%), ο συχνός εκνευρισμός και η ευερεθιστότητα (19,4%), οι ανήσυχες ιδέες (αυτό που ονομάζουμε «γενικευμένο άγχος» – 18,7%), το καταθλιπτικό συναίσθημα (13,2%), καθώς και οι διαταραχές του ύπνου (11,9%). Ακολουθούσαν τα ψυχοσωματικά συμπτώματα (11,6%), οι καταθλιπτικές ιδέες (11,2%), το άγχος (10,1%), η ανησυχία για τη σωματική υγεία (6,7%), οι καταναγκασμοί (5,3%), τα προβλήματα συγκέντρωσης και μνήμης (5%), οι φοβίες (4,4%), οι ιδεοληψίες (3,9%) και ο πανικός (2,4%). Συνολικά, όπως εξηγεί ο κ. Σκαπινάκης στο «Βήμα», «περίπου το 11% των ανδρών και το 17% των γυναικών εμφάνισαν συμπτωματολογία τουλάχιστον ήπιας κλινικής βαρύτητας, ενώ περίπου οι μισοί από αυτούς είχαν βαρύτερη συμπτωματολογία η οποία μπορεί να απαιτεί εξέταση από γιατρό».
Στη μελέτη των ειδικών από τα Ιωάννινα η παρουσία κατάθλιψης κυμάνθηκε περίπου στο 3% για όλους τους συμμετέχοντες (3,9% για τις γυναίκες και 2,2% για τους άνδρες) τη στιγμή που τα ευρωπαϊκά στοιχεία κάνουν λόγο για ποσοστό κατάθλιψης που αγγίζει το 7%. «Πού οφείλεται αυτή η διαφορά;» ρωτήσαμε τον κ. Σκαπινάκη. Εκείνος απάντησε ότι πρέπει να ευχαριστούμε το καλό, μεσογειακό κλίμα με τον ηλιόλουστο καιρό, τους φίλους και την οικογένειά μας. «Οι Ελληνες εμφανίζουν τάση για περισσότερες αγχώδεις διαταραχές, αλλά την ίδια στιγμή παρουσιάζουν χαμηλότερα ποσοστά κατάθλιψης σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσον όρο. Εκτιμούμε ότι αυτό οφείλεται στο ότι το κλίμα δημιουργεί μια εξωστρέφεια στους κατοίκους της χώρας μας. Ο καλός καιρός τούς κάνει να βγαίνουν έξω, να συναντούν φίλους, να σχετίζονται με άλλους ανθρώπους. Συγχρόνως υπάρχουν ακόμη ισχυρά υποστηρικτικά δίκτυα για το κάθε άτομο, που έχουν κατά κύριο λόγο τη βάση τους στο δέσιμο της οικογένειας. Βέβαια, από την άλλη πλευρά, η οικονομική αστάθεια που βιώνουν οι Ελληνες δημιουργεί συνεχές άγχος, αβεβαιότητα για το μέλλον και δεν αποκλείουμε στα χρόνια που έρχονται αυτή η συνεχιζόμενη, εντεινόμενη ανασφάλεια και το καθεστώς μεγάλης οικονομικής αβεβαιότητας να οδηγήσουν σε εμφάνιση περισσότερων περιπτώσεων κατάθλιψης. Αυτό μένει να το διερευνήσουμε στο μέλλον».
Οι άνεργοι
Τα στοιχεία της ελληνικής μελέτης έδειξαν ότι οι άνεργοι είχαν σχεδόν διπλάσιες πιθανότητες εμφάνισης σοβαρής ψυχοπαθολογίας. Η ανεργία φάνηκε μάλιστα να οδηγεί ευκολότερα το άτομο ακόμη και στο να «φλερτάρει» με τον θάνατο. Σύμφωνα με τα δεδομένα, οι άνεργοι ήταν 2,5 φορές πιο πιθανό να εκφράζουν «ευχές θανάτου» (να προτιμούν δηλαδή να μη ζουν, ιδέα που θεωρείται πρόδρομη της αυτοκτονικής συμπεριφοράς). Και οι οικονομικές δυσκολίες ανέβαζαν κατά 1,5 φορές τις πιθανότητες να εκφράζει το άτομο αυτοκτονικότητα.
Σχολιάζοντας αυτά τα ευρήματα, ο επίκουρος καθηγητής Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κ. Π. Σκαπινάκης τονίζει ότι «πρέπει να επισημάνουμε πως η έρευνα διεξήχθη σε μια περίοδο κατά την οποία οι Ελληνες “διεπίστωσαν” ξαφνικά την τραγική κατάσταση της οικονομίας. Η πλειονότητα των συνεντεύξεων έγινε μετά τη γνωστή αναβάθμιση του ελλείμματος τον Οκτώβριο του 2009. Ταυτόχρονα αναζωπυρώθηκαν οι φήμες για πιθανή χρεοκοπία ή καταφυγή στο ΔΝΤ, όπως άλλωστε και συνέβη λίγους μήνες μετά».
Σχεδόν ένας στους πέντε
Σύμφωνα με τον ερευνητή: «Σχεδόν ένας στους πέντε Ελληνες με πολλές οικονομικές δυσκολίες αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας. Με δεδομένο ότι σχεδόν το 10% των Ελλήνων 18-74 ετών – περισσότεροι από 600.000 Ελληνες – αναφέρει αυτό το επίπεδο των δυσκολιών, εκτιμούμε ότι ο απόλυτος αριθμός αυτών που αντιμετωπίζουν ταυτόχρονα και πρόβλημα σοβαρής ψυχοπαθολογίας είναι τουλάχιστον 120.000,δηλαδή μια πόλη όσο τα Ιωάννινα. Η μελέτη μας φυσικά δεν είναι διαχρονική και δεν μπορεί να αποδείξει ότι οι οικονομικές δυσκολίες προκάλεσαν την ψυχοπαθολογία. Η σχέση ωστόσο είναι τόσο μεγάλη που η πιθανότητά της να είναι αιτιολογική αυξάνεται».
Το παράδειγμα της Ρωσίας
Ο κ. Σκαπινάκης σημειώνει ότι η επιδείνωση της ψυχικής υγείας μπορεί να επιφέρει ακόμη μεγαλύτερη πτώση στην κοινωνικο-οικονομική θέση ενός ατόμου, καθώς είναι πιθανόν να οδηγήσει σε μερική ή πλήρη ανικανότητα για εργασία: «Το παράδειγμα της Ρωσίας που αντιμετώπισε μεγάλη κοινωνική και οικονομική κρίση στη δεκαετία του 1990 είναι χαρακτηριστικό και απευκταίο. Στη συγκεκριμένη χώρα η κρίση οδήγησε σε μια δραματική πτώση του προσδόκιμου ζωής κατά σχεδόν δέκα χρόνια μέσα σε λίγα μόλις έτη. Στη χώρα μας δεν αναμένουμε τέτοιες δραματικές συνέπειες αλλά, όπως φαίνεται στη μελέτη μας, η σχετιζόμενη με την υγεία ποιότητα ζωής είναι σίγουρο ότι θα κατρακυλήσει τα επόμενα χρόνια αν δεν λάβουμε γρήγορα μέτρα».
Τα αποσπάσματα είναι από το Βήμα , ρεπορτάζ Θεοδώρα Τσώλη.
eranistis.net
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου