ΕΙΣ ΜΝΗΜΗ Ε.Β.Ζ.

Του Ν. Λιολιοπουλου.
Πρόεδρου συγκομιστών τεύτλων Εργοστασίου Πλατέος.

Οι πλατφόρμες φορτωμένες με τεύτλα –παντζάρια όπως τα λέμε εμείς- είναι από τις πρώτες εικόνες της ζωής μου που θυμάμαι -στην αυλή του σπιτιού μας οπού τις άφηναν από βραδύς για να ξεκινήσουν νωρίς για το εργοστάσιο ζάχαρης και η γλυκιά μυρωδιά που τα φρεσκοκομμένα τεύτλα ανέδυαν, μου φαίνεται ακόμη η ομορφότερη μυρωδιά στον κόσμο. Θυμάμαι τη γιαγιά μου να κλέβει ένα δυο παντζάρια για τα γουρούνια μας, θυμάμαι τον πάππου μου να ανησυχεί αν δεν γέμιζε η αυλή και ο δρόμος με πλατφόρμες, τον πατέρα μου με μαεστρία να φέρνει την τελευταία καρότσα μέσα στην αυλή, τον θείο μου να έρχεται τα βράδια σκονισμένος με τη παντζαρομηχανη.

Για της οικογένεια μας, για του Λιολιέους, τα τεύτλα ήταν κάτι σαν την ιδία την ζωή. Γεννήθηκα, μεγάλωσα, έζησα περιτριγυρισμένος από Unimog πλατφόρμες, και παντζαρομηχανές. Δεν μπορούσε λοιπόν παρά να είμαι και κομμάτι της δικής μου ζωής.

Όλα μου τα παιχνίδια που έπαιζα σαν παιδί ήταν όλα σχετικά με παντζάρια Τα κουβαδάκια μου και τα φορτηγάκια μου τα φόρτωνα πάντα με μικρές πέτρες και ποτέ με χώμα , γιατί ήμουν ήδη ένας παντζάράς! Με το ποδήλατο μου έκανα βόλτες στην αυλή ακολουθώντας γραμμές και να φαντάζομαι ότι οδηγώ παντζαρομηχανη.

Όταν άρχισα να μεγαλώνω και με έπαιρνε ο μπαμπάς μου του στα δρομολόγια στο Πλατύ, όπου ήταν το εργοστάσιο της ΕΒΖ , ήμουν ο πιο ευτυχισμένος άνθρωπος στον κόσμο. Όταν αρνούταν να με πάρει ακούγοντας τις προτροπές άλλων, ήμουν ο πιο δυστυχισμένος. Τα θυμάμαι τώρα σαν όνειρο.
Όταν πρωτομάθαινα να οδηγώ πολύ μικρός ακόμη οδηγούσα την μηχανή και οι δικοί μου την τάιζαν με τα σκόρπια παζάρια που με κόπο είχαν μαζέψει σε μικρές κόππες μέσα στο χωράφι.. Θυμάμαι τον λεβιέ του κομπλαρίσματος που ήταν πολύ σκληρός για τα μαλακά μου χεράκια . Λίγο αργότερα θυμάμαι να πηγαίνω τη μηχανή στο χωράφι όταν γυρνούσα από το σχολειό αν και ακόμη πολύ μικρός . Όταν είχε περιορισμό την Φορντ την βγάζαμε ως δεύτερη και την πήγαινα εγώ στο χωράφι. Ακόμη δεν μπόρεσα να καταλάβω πως ήταν οι ταχύτητες, ανάποδοι άγγλοι! Οι δε λεβιέδες για ξεφόρτωμα στα αριστερά, σκέτα θηρία.
Θυμάμαι τα δρομολόγια στο εργοστάσιο με τα Ουνιμογκ και τη στενόχωρη για δυο ενήλικες καμπίνα τους, που έμοιαζε όμως με το δικό μου παιδιάστικο βασίλειο. Μου άρεσε πολύ θυμάμαι, να μένω μέσα όταν το φόρτωναν οι μηχανές.
Στο εργοστάσιο οι ώρες αναμονής ήταν πολύ διασκεδαστικές Έβλεπα πολλές πλατφόρμες πολλά παντζάρια, τρακτέρ ουνιμογκ ανθρώπους από κάθε σχεδόν χωριό του κάμπου. Αναμονή στην αλάνα, ζύγισμα, ξανά αναμονή μέσα, η στροφή. Το ανέβασμα στις ράμπες, το ξεφόρτωμα, τα χώματα που παίρναμε πίσω πριν το απόβαρο, όλα μια ιεροτελεστία.

Δεν θα ξεχάσω ποτέ την ημέρα που φέραμε την καινούρια μας μηχανή- σχεδόν κοιμήθηκα μέσα στην καμπίνα της το προηγούμενο βραδύ, μη τυχόν και φύγουν χωρίς εμένα! Το πρώτο καλάθι που φόρτωσε , την πρώτη πλατφόρμα με όλο σχεδόν το χωριό να βλέπει.
Ούτε επίσης θα ξεχάσω ποτέ το με πόσο ανυπομονησία περίμενα να κλείσω τα 17 να βγάλω το δίπλωμα για τρακτέρ και πόσο χαρούμενες ήμουν όταν έκανα τα πρώτα μου δρομολόγια ως οδηγός πλέον ή την ημέρα που γύρισα από την Ιταλία και ανέβηκα γεμάτος λαχταρά στην παντζαρομηχανη.
Δεν σπούδασα , δεν έφυγα ποτέ από το χωριό, μονό και μονό γιατί η ζωή μου ήταν τόσο δεμένη με τα παζάρια που τίποτα και κάνεις δεν θα μπορούσε να μας χωρίσει. Γνώρισα τη γυναίκα μου στα παντζάρια, στο Unimog την ανέβασα σε πολλά από τα πρώτα μας ραντεβού, γυρνώντας από το εργοστάσιο! Όλη μου η ζωή ήταν πάντα δεμένη σφιχτά με αυτή την καλλιέργεια. Τόσο πολύ που αργότερα οι πατζαράδες με τίμησαν κάνοντας με πρόεδρο τους.
Μια ζωή όμως που δεν ήταν και τόσο γλυκιά όπως η ζάχαρη, ή τόσο όμορφη όπως φαινόταν στα παιδικά μου μάτια.

Όπως βεβαία γίνεται συνήθως δεν άργησα να μεγαλώσω και να συνειδητοποιήσω ότι η ζωή δεν είναι όπως δείχνει. Τα μηχανήματα εκτός από απόλαυση είχαν και αβαρίες, τα Unimog είχαν ατυχήματα στο δρόμο, ένα δυστύχημα, μια παρ’ ολίγον τραγωδία. Και το κυριότερο δεν είχα ιδέα τότε, τι είναι γραμμάτια, αγροτική τράπεζα, χρέη.

Ύστερα από μια σειρά άθλιων κυβερνήσεων, ανόητης αγροτικής πολίτικης και εγκληματικών διοικήσεων στην ΕΒΖ, το όλο οικοδόμημα της παραγωγής ζάχαρης άρχισε να καταρρέει με αποτέλεσμα οι τιμές να πέφτουν συνεχώς για τους αγρότες τα εύκολα θύματα, ενώ αντίθετα οι εργαζόμενοι πρόσθεταν συνεχώς μπόνους και επιδόματα στους ήδη υψηλούς μισθούς τους , και οι προσλήψεις ατέλειωτες όπως ήταν φυσικό.

Σήμερα, έπειτα από όλα αυτά, η καλλιέργεια έχει απαξιωθεί τελείως τα χρέη πνίγουν τους εναπομείναντες τευτλοκαλλιεργητές, ιδιαίτερα εμάς τους τευτλοπαραγωγούς αλλά και την ιδία τη βιομηχανία. Είναι μάλλον αναπόφευκτο να κλείσει και αυτό θα είναι ένα ακόμη τεράστιο πλήγμα για την ελληνική ύπαιθρο.
Η κακή πορεία μας τα τελευταία χρόνια, μας έφτασε στο σημείο σχεδόν να βλέπουμε την προοπτική αυτή ως λύτρωση. Σαν μια ευκαιρία να απαλλαγούμε από την «ασθένεια», αυτή που ένας καλός μου φίλος και «συνασθενής» την ονόμασε εύστοχα Πατζαρομανία, μια ασθένεια που αποκτήσαμε όσοι ασχοληθήκαμε με αυτή την δουλεία την οποία όμως εγώ την απέκτησα εκ γενετής.

Ένα σημαντικό κομμάτι, της δικής μου ζωής, σβήνει αυτές τις μέρες και εγώ είμαι πια πολύ αδύναμος για να μπορώ να το ξεπεράσω.