άρθρο για τον ΣΥΡΙΖΑ- ΕΛΠΙΔΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΑΠΟ ΜΙΑ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ

του
Άρη Τόλιου

Για ένα πράγμα δε μπορεί παρά να είναι κανείς βέβαιος: οι εξελίξεις και οι διαδικασίες στον ΣΥΡΙΖΑ κινούνται με ιλιγγιώδη ταχύτητα, ανάλογη των πολιτικών εξελίξεων του τελευταίου διαστήματος! Σε μια επίκαιρη αναλογία, τα δομικά στοιχεία του ΣΥΡΙΖΑ μοιάζουν με τα σωματίδια που έχουν μπει στον επιταχυντή του CERN, για να ανακαλύψουν το μποζόνιο Χιγκς (ή αλλιώς, «σωματίδιο του Θεού»).

Βεβαίως, ο στόχος των ταχύτατων διεργασιών εντός του...
 ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι η ερμηνεία του σύμπαντος, αλλά η χαρτογράφηση της πορείας προς την ενοποίηση του συμμαχικού σχήματος της Ριζοσπαστικής Αριστεράς. Αξίζει, λοιπόν, να δούμε ποιες είναι αυτές ακριβώς οι συνθήκες που θα έκαναν ένα τέτοιο σενάριο επιθυμητό και προωθητικό για την αριστερή – σοσιαλιστική απάντηση στην κρίση.


ΝΕΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ, ΝΕΑ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΑ


Τα αποτελέσματα των δύο εκλογικών διαδικασιών έφεραν τον ΣΥΡΙΖΑ σε μια ασυνήθιστη θέση: της δύναμης που θα καλείται - νομοτελειακά πλέον, βάσει δημοκρατικών λειτουργιών και προγραμματικού πλαισίου – να ασκεί αντιπολίτευση και κριτική απέναντι σε ένα σκληρό, «πολύχρωμο» μνημονιακό μέτωπο. Την ίδια στιγμή, θα πρέπει να αποτελέσει και το θεματοφύλακα όλων των δημοκρατικών κατακτήσεων και ταξικών συμφερόντων των λαϊκών στρωμάτων, απέναντι στην πιο αντιλαϊκή και αυταρχική επίθεση (μέχρι την επόμενη...), που αναμένεται να εξαπολύσουν μαζί κυβέρνηση και τρόικα στους επόμενους μήνες.


Σύμφωνα με τον Ολλανδό ανθρωπιστή θεολόγο Έρασμο, «για ένα δυνατό κόμπο χρειάζεται να βρεθεί ένα δυνατό εργαλείο» («malo nodo, malus quærendus cuneus»). Η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ αποφάσισε ότι αυτό το εργαλείο που θα προχωρήσει την υπόθεση, όχι μόνο της υπεράσπισης και ανάκτησης κοινωνικών κεκτημένων δεκαετιών, αλλά και της αριστερής στρατηγικής διεξόδου από την κρίση, είναι η ενοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ. Το επιχείρημα δεν είναι καθόλου αβάσιμο, από τη στιγμή που, δεδομένα, ένα μεγάλο κομμάτι ψηφοφόρων έδωσε στήριξη πρωτίστως στη συμμαχία του ΣΥΡΙΖΑ και δευτερευόντως στις επιμέρους συνιστώσες του. Επιπλέον, ακόμα και αυτό το σύνθετο πλέγμα οργάνων και διαδικασιών του ΣΥΡΙΖΑ αποδεικνύεται ανεπαρκές στην πράξη για τη διεύρυνση του σχήματος πάνω στην κοινωνία. Εν ολίγοις, η Αριστερά θα πρέπει να αναδείξει ένα επανεθεμελιωμένο υποκείμενο, το οποίο θα εκφράζει τις αγωνίες και τις προσδοκίες των εκατοντάδων χιλιάδων ψηφοφόρων του – αν υποθέσουμε, βεβαίως, ότι τα κριτήρια τους ήταν πολιτικά.


Επομένως, αν το ερώτημα τίθεται «ναι ή όχι στην ενοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ», η απάντηση (κατά τον γραφόντα) θα πρέπει να είναι αναμφίβολα «ΝΑΙ»! Μάλιστα, αυτό το «υπέρ» θα πρέπει να είναι τόσο εμφατικό, ώστε να εμπλουτιστεί και με συγκεκριμένα, αναβαθμισμένα (λόγω των απαιτήσεων) ΠΟΛΙΤΙΚΑ ποιοτικά χαρακτηριστικά. Αυτά - ξανά σύμφωνα με την άποψη του γραφόντα - πρέπει να είναι τα εξής:


ΑΝΑΣΥΝΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΡΙΖΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΟΛΗ ΤΗΝ ΑΡΙΣΤΕΡΑ


Πρώτον, ο διάλογος περί ενοποίησης του σχήματος θα πρέπει να ξαναφέρει στο προσκήνιο την πολύ σημαντική συζήτηση περί ανασύνθεσης της Αριστεράς. Προφανώς, το ζήτημα της ανασύνθεσης δεν είναι νέο – και αν κατά την περίοδο πριν την 3η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ είχε παραμείνει στάσιμο, πλέον οι συνθήκες έχουν ωριμάσει για να ξαναέρθει στην επιφάνεια.


Δεύτερον, αυτή η ανασύνθεση δεν πρέπει να περιορίζεται εντός των τειχών του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά να φιλοδοξεί να εκφράσει ολόκληρη την Αριστερά. Στις εκλογές του Ιουνίου αυτό επιτεύχθηκε σε μεγάλο βαθμό, χάρη στο πλαίσιο αριστερής διακυβέρνησης που έθεσε ο ΣΥΡΙΖΑ. Για πρώτη φορά, εδώ και δεκαετίες, η συντριπτική πλειοψηφία των αριστερών στην Ελλάδα (προερχόμενοι και από τους χώρους του ΚΚΕ και της ΑΝΤΑΡΣΥΑ) συσπειρώθηκε εκλογικά κάτω από έναν φορέα. Αυτή είναι μια παρακαταθήκη πολύτιμη, καθώς πρόκειται για ανθρώπους με αγωνιστικό παρελθόν και παρόν, οι οποίοι εναπόθεσαν τις ελπίδες τους πάνω στις προγραμματικές διακηρύξεις του ΣΥΡΙΖΑ. Σε καμία περίπτωση, αυτή η «στιγμή» δε συνιστά την πολυπόθητη «ενότητα της Αριστεράς» - όμως, αυτή δε μπορεί να επιτευχθεί σήμερα, χωρίς εκείνον τον ανοιχτό, πρωτοπόρο πολιτικό φορέα που θα υπερβεί τα σχήματα των ταμπουρωμένων αριστερών «στρατών», θα αφηγηθεί τη μετάβαση προς μια ανώτερη κοινωνία και θα συσπειρώσει κόμματα και οργανώσεις, συνδικάτα και σωματεία, συνελεύσεις και επιτροπές, κάτω από κοινούς αγώνες.


«ΑΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΤΟΙ» ΨΗΦΟΦΟΡΟΙ ΣΤΟ ΠΑΡΟΝ, ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΕΣ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ!


Τρίτον, το ανανεωμένο σχήμα του ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να ορίσει σαν στόχο να μετατρέψει το 27% του εκλογικού σώματος, από μια αδιευκρίνιστη «μάζα» σε ένα αγωνιστικό κομμάτι της κοινωνίας, με αναφορές και κοινωνική παρέμβαση. Με άλλα λόγια, να το ριζοσπαστικοποιήσει! Αυτό εξυπηρετεί και έναν ακόμα στόχο: την κατοχύρωση της ριζοσπαστικής Αριστεράς, ως ηγεμονεύουσα δύναμη στα λαϊκά στρώματα και στις τάξεις των εργαζομένων και τον επακόλουθο εκτοπισμό ακροδεξιών, νεοφασιστικών, συμμορίτικων αντιλήψεων στο περιθώριο.


Τέταρτον, ο νέος ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να έχει σαφή πολιτικό προσανατολισμό. Ένας ανοιχτός φορέας, ο οποίος δημιουργείται στις νέες, ιδιαίτερες συνθήκες του Μνημονίου σαφώς δεν μπορεί να ζητάει «πιστοποιητικά φρονημάτων» ή να κάνει «δίκη προθέσεων», καθώς εγκολπώνει νέα κομμάτια της κοινωνίας. Οφείλει όμως να είναι ο ίδιος ξεκάθαρος στις ιδεολογικές του αναφορές και καταβολές, στις πολιτικές του θέσεις (κοινές, αν αυτό είναι δυνατόν!) και στους βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους του. Ο κόσμος που στήριξε τον ΣΥΡΙΖΑ στις προηγούμενες εκλογές έκανε μια πολύ συνειδητή επιλογή βάσει ενός σαφούς προγράμματος – όμοια συνειδητή πρέπει να είναι και η επιλογή του να συνδεθεί πολιτικά και οργανικά με το ενοποιημένο σχήμα βάσει σαφών καταστατικών αρχών.


Πέμπτον, το Πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ για τη 17η Ιούνη κρίνεται μάλλον ως πιο συντηρητικό σε σχέση με τις διακηρύξεις της 6ης Μάη. Ωστόσο, αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό, όσο γίνεται για να διατηρήσει ζωντανό το απώτερο όραμα του σοσιαλισμού και «πατάει» στην πραγματικότητα. Καλώς ή κακώς, η (ριζοσπαστική) πολιτική δοκιμάζεται στην πράξη, στη ζωή, στην καθημερινότητα και όχι επί των (ριζοσπαστικών) θεωριών. Αντιστοίχως, αυτό που πρέπει να αναζητηθεί σε αυτή τη διαδικασία είναι το πραγματικά ριζοσπαστικό αριστερό πρόγραμμα που να μπορεί να γειώνεται, να διεισδύει και να εκφράζει το σύνολο της εργατικής τάξης και να μην είναι φοβικό απέναντι σε κάποια υποτιθέμενη «μορφωτική» και «πολιτισμική ένδεια» της ελληνικής κοινωνίας.


Η ΕΝΟΤΗΤΑ ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ ΚΑΙ ΟΧΙ ΣΤΑ ΛΟΓΙΑ!


Έκτον, αναμφίβολα, η σκανδάλη για την ενοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ πατήθηκε «από τα πάνω» - δηλαδή, από το ανώτατο στελεχιακό δυναμικό του ΣΥΡΙΖΑ. Ταυτόχρονα, όμως, η στρατηγική αυτή βρίσκει – σχεδόν ολοκληρωτική – απήχηση στο πάγιο, διαρκές αίτημα εκατοντάδων χιλιάδων αριστερών, οργανωμένων και μη, για «ενότητα της Αριστεράς». Φυσικά, όπως μας διδάσκει η Ιστορία, οι κοινοί προσανατολισμοί από την ηγεσία και τη βάση δεν έχουν πάντα ευτυχές τέλος - στο παρελθόν, τολμηρές πρωτοβουλίες από τις ηγεσίες της Αριστεράς κατέληξαν άδοξα (π.χ. η περίπτωση του Ενιαίου Συνασπισμού ή του ΚΚΕ εσωτερικού). Έτσι, στη συγκρότηση ενός τέτοιου υποκειμένου, η βάση του ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να γίνει κοινωνός και να εμπλουτίσει έναν πλούσιο διάλογο με ιδέες και προβληματισμούς, ώστε το τελικό πολιτικό προϊόν να αποτελεί κτήμα της. Ορθώς, σήμερα, μπροστά σε ιστορικές προκλήσεις και μεγάλες ευθύνες, υπερβαίνονται τα φοβικά και δήθεν «ανυπέρβλητα» εκείνα τείχη, που είχαν επιπόλαια ορθωθεί στο παρελθόν. Αν, λοιπόν, ο ενιαίος φορέας της ριζοσπαστικής Αριστεράς αποτελεί πράγματι εδώ και καιρό επιθυμία των εκατοντάδων χιλιάδων αριστερών αγωνιστών και αγωνιστριών, τότε στην πράξη πρέπει να συνδιαμορφώσουν ενεργητικά το πολιτικό και λειτουργικό του πλαίσιο. Καλώς ή κακώς, το οποιοδήποτε αριστερό πολιτικό υποκείμενο θα αντανακλά το βαθμό πολιτικής ετοιμότητας, το ιδεολογικό υπόβαθρο και την ποιότητα της διαλεκτικής εντός του ΣΥΡΙΖΑ.


ΟΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟΙ... ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΙ ΕΛΕΓΧΟΙ


Συνοψίζοντας, λοιπόν: η κοινωνία όντως χρειάζεται έναν νέο ΣΥΡΙΖΑ, μόνο που αυτός πρέπει να φέρει υψηλότατα κριτήρια και ποιοτικά χαρακτηριστικά. Τα πολύ ουσιώδη οργανωτικά ζητήματα (μεταβατική περίοδος, χρόνος ζωής των σχημάτων, μορφή νέου κόμματος, συνεδριακές και προσυνεδριακές διαδικασίες, κτλ), παρότι κρίσιμα, μπορούν να λυθούν με μεγάλη ευκολία, πάνω σε μια υγιή πλατφόρμα διαλόγου, συνεργασίας και συνεννόησης.


Στο παρελθόν, τα παραπάνω πολιτικά ζητήματα αναδεικνύονταν ως «ακανθώδη» - τώρα, πρέπει να γίνουν αντιληπτά ως ευκαιρία για έναν υποκείμενο που θα προωθήσει το διάλογο και την ανασύνθεση σε ολόκληρη την πολυκερματισμένη ελληνική Αριστερά · ένα υποκείμενο που θα εκφράσει ριζοσπαστικά τις αγωνίες των φτωχών στρωμάτων και της εργατικής τάξης · ένα υποκείμενο βαθιά δημοκρατικό και πολύχρωμο, με ισχυρές οργανώσεις βάσης · ένα υποκείμενο, τα δομικά συστατικά του οποίου, θα μπορούν να επεξεργάζονται από κοινού θέσεις που θα κάνουν ευδιάκριτες την κοινωνική απελευθέρωση και τη σοσιαλιστική προοπτική. Μόνο αφού πετύχουν στους παραπάνω... ελέγχους, θα μπορέσουν τα «σωματίδια» του ΣΥΡΙΖΑ να οδηγήσουν σε μεγάλες, ιστορικές, ριζοσπαστικές ανακαλύψεις!


ΙΣΚΡΑ