Στο παρασκήνιο οι ΗΠΑ

Του ΑΧΙΛΛΕΑ ΦΑΚΑΤΣΕΛΗ

Καθώς τα γαλλοβρετανικά βομβαρδιστικά άνοιξαν το σκηνικό των πολεμικών επιχειρήσεων κατά της Λιβύης, ένας μεγάλος απών κλέβει την παράσταση. Οι ΗΠΑ. Πρώτη φορά δεν θα ηγούνται μιας διεθνούς πολεμικής επιχείρησης του δυτικού κόσμου - ούτε καν επικοινωνιακά....
Προσωπικότητες όπως ο νομπελίστας οικονομολόγος Νουριέλ Ρουμπινί και ο πολιτικός επιστήμονας Ιαν Μπρέμερ αισθάνονται δικαιωμένοι, έχοντας πρόσφατα προφητεύσει την έλευση της νέας πραγματικότητας του G-Μηδέν (όπου οι μεγάλοι του G-8 έχουν ουσιαστικά εκλείψει), καθώς η Ουάσιγκτον δεν περιλαμβάνεται καν στην ειδησεογραφική φαντασμαγορία των ευρωπαϊκών και ΝΑΤΟϊκών πολεμικών προετοιμασιών.

Σε επικοινωνιακό επίπεδο, πάντως, οι αμερικανοί πολιτικοί σχολιαστές, εκτιμούν ότι η κυβέρνηση Ομπάμα, εγκαταλείποντας τον παγκόσμιο ηγετικό ρόλο των ΗΠΑ, κατάφερε (αντίθετα με τις προηγούμενες κυβερνήσεις Μπους) να μην πέσει θύμα του λεγόμενου «συνδρόμου του CNN» - της επικοινωνιακής ισχύος των μεγάλων ΜΜΕ που μπορούν ακόμη και να δρομολογήσουν την εξωτερική πολιτική μιας υπερδύναμης. Σε μια άλλη ανάγνωση, όμως, η Ουάσιγκτον ακολούθησε το σύνδρομο αυτό -που τώρα δεν είναι του CNN αλλά του Al Jazeera- αλλά μέχρι εκεί που τη βόλευε: ικανοποιώντας το παγκόσμιο ακροατήριο που παρακολουθεί συνεπαρμένο την άνθηση της «Αραβικής Ανοιξης» δεν μάσησε τα λόγια της, ξέχασε προκλητικά τους μέχρι χθες «αδελφούς ηγέτες» των καταπιεστικών καθεστώτων του βορειοαφρικανικού τόξου (και της Λιβύης, φυσικά), στήριξε διπλωματικά τις αναδυόμενες αντικαθεστωτικές ηγεσίες και υποστήριξε δημόσια την εκτίμηση ότι οι αραβικές δικτατορίες θα πέσουν σαν ντόμινο, παρασύροντας η μία την άλλη.

Αντίθετα με ό,τι θα περίμενε κανείς από αυτή την επιθετική ρητορική της (με κορύφωση το φραστικό τελεσίγραφο του προέδρου Ομπάμα προς τον Καντάφι το βράδυ της Παρασκευής ότι θα έχει συνέπειες αν δεν «παραδοθεί» στον ΟΗΕ), η Ουάσιγκτον δεν κάνει τα (συγκεκριμένα) λόγια πράξεις. Οχι επειδή οι ΗΠΑ δεν μπορούν, αλλά επειδή δεν πρέπει - κατά προηγούμενη δήλωση του αμερικανού υπουργού Αμυνας Ρόμπερτ Γκέιτς.

Μία απ' τις αιτίες είναι η εξάρτηση της αμερικανικής επεμβατικότητας, από τους διεθνείς οργανισμούς. Ενα γεγονός που για ορισμένους περιορίζει τις δυνατότητες δράσης, αλλά για άλλους, αντίθετα, διευκολύνει τις ΗΠΑ να λειτουργήσουν σύμφωνα με τα δικά τους συμφέροντα και μόνο. Παράδειγμα, η συμφωνία του Αραβικού Συνδέσμου για την επιβολή Ζώνης Απαγόρευσης Πτήσεων πάνω από τη Λιβύη. Ηταν μια εξέλιξη που -σύμφωνα με το περιοδικό «National Journal»- διευκόλυνε την Ουάσιγκτον, καθώς απάλλασσε τη Δύση από το κώλυμα μιας (υποτιθέμενης) αντίθεσης των αραβικών κρατών στην εξωτερική εισβολή στη Λιβύη, κι επέτρεπε στους πρόθυμους ΝΑΤΟϊκούς συμμάχους να αναλάβουν εκείνοι τον ηγετικό ρόλο.

Στο μεταξύ, η αμερικανική απροθυμία να ηγηθεί των στρατιωτικών επιχειρήσεων κατά της Λιβύης, μπορεί να δημιούργησε την αναπάντεχη εικόνα μιας Αμερικής που «δεν μπορεί να κομπάζει ότι εγγυάται την ασφάλεια οπουδήποτε στον κόσμο», αλλά της επέτρεψε να ανασυντάξει τις δυνάμεις της για την αντιμετώπιση σοβαρότερων προβλημάτων της εξωτερικής της πολιτικής, όπως είναι η ανάδυση του κινεζικού μιλιταρισμού και η ρωσική προέλαση στο ασιατικό «εγγύς εξωτερικό» της. Για τις ΗΠΑ προέχει η ανάγκη να ξανα-εμπλακεί στην Ασία, στην Αφρική και τη Λατινική Αμερική, κι αυτή η ανάγκη εύκολα θα μπορούσε να παραμεληθεί αν η Ουάσιγκτον πρωταγωνιστούσε σε νέα ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή. Με ανοιχτά μέτωπα στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν, ένα τρίτο, λιβυκό μέτωπο, θα αποτελούσε δυσβάσταχτη πολυτέλεια για τις ΗΠΑ, που έτσι κι αλλιώς δεν θα απουσιάσουν από το μεγάλο φαγοπότι στη μετά Καντάφι Λιβύη.

enet.gr