ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ: «Η ψήφος στον ΣΥΡΙΖΑ είναι ψήφος συμμετοχής, όχι ανάθεσης»

Κ. Αθανασίου

Η στάση του ΣΥΡΙΖΑ τις πρώτες μετεκλογικές ημέρες, η διερευνητική εντολή, η σχέση του με τον κόσμο
και τα κοινωνικά κινήματα, η προοπτική του, είναι ορισμένα από τα ζητήματα που συζητήσαμε με τον συντονιστή της Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ, Κώστα Αθανασίου.


Τη συνέντευξη πήρε η
Ιωάννα Διαλεισμά 

Πώς κρίνεις το

εκλογικό αποτέλεσμα;
Το μήνυμα της κάλπης ήταν σαφές: ανατροπή. Ανατροπή της πολιτικής που εφαρμοζόταν το προηγούμενο διάστημα.

Είναι σαφές ότι το μήνυμα ήταν αντιμνημονιακό. Οι δημοσκοπήσεις όμως λένε ότι το αποτέλεσμα διαμορφώθηκε τις τελευταίες μέρες, ίσως και ώρες. Θα μπορούσαν αυτοί οι αναποφάσιστοι να είχαν κατευθυνθεί υπέρ της ενίσχυσης μιας αντιμνημονιακής δεξιάς;
Νομίζω πως η ψήφος στις 6 Μαΐου ήταν ψήφος τόσο οργής όσο και ελπίδας. Οργής, δηλαδή απόρριψης της προηγούμενης πολιτικής, αλλά και ελπίδας. Ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν εκείνη η δύναμη που πρόσφερε τη διέξοδο ελπίδας προς μια διαφορετική πολιτική.
Υπάρχουν αρκετοί λόγοι γι’ αυτό. Μπορώ να αναφέρω τέσσερις, που είναι ίσως οι κυριότεροι. Ο πρώτος λόγος είναι ότι η ψήφος κατευθύνθηκε στον ΣΥΡΙΖΑ γιατί όλο το προηγούμενο διάστημα ήταν παρών σε όλους τους αγώνες που δόθηκαν. Δεν υπήρξε απεργία, κίνημα, αγώνας, όπου ο ΣΥΡΙΖΑ να μη συμμετέχει, πολλές φορές πρωταγωνιστικά.
Ο δεύτερος λόγος είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ πρόσφερε μια διέξοδο ελπίδας διότι η πρότασή του για την ενότητα της Αριστεράς έκανε αξιόπιστη και την πρόταση για μια άλλη κυβέρνηση, μια κυβέρνηση της Αριστεράς. Ήταν προφανές πως μόνο μέσα από την ενότητα μπορούσε να γίνει εφικτή μια κυβέρνηση της Αριστεράς κι έτσι το πρόταγμα της ενότητας της Αριστεράς εκφράστηκε στην ουσία, όχι ως μια αφηρημένη πολιτική σύλληψη, αλλά ως ανάγκη της κοινωνίας.
Ο τρίτος λόγος είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είχε πολύ έγκαιρα διαγνώσει τη φύση και το περιεχόμενο της κρίσης και ως εκ τούτου είχε δώσει πειστικές απαντήσεις γι’ αυτήν.
Και ο τέταρτος, είναι η ίδια η ενότητα του ΣΥΡΙΖΑ όλο το προηγούμενο διάστημα. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν βρισκόταν πια στις εφημερίδες για τα εσωτερικά του προβλήματα αλλά για τους αγώνες του, τις θέσεις του, την πολιτική του.

Όμως αυτή η προοπτική της κυβέρνησης της Αριστεράς δεν έγινε πραγματικότητα. Αυτό δημιούργησε μήπως απογοήτευση;
Νομίζω ότι δημιούργησε κυρίως πείσμα, καθώς και εμπιστοσύνη στην ικανότητά μας να τα καταφέρουμε. Φάνηκε ότι αυτή η δυνατότητα υπάρχει, ο κόσμος ένιωσε αυτοπεποίθηση, αισθάνθηκε ότι μπορεί να κάνει την ανατροπή. Ειδικά σε αυτή τη φάση, που ο ΣΥΡΙΖΑ δέχεται αυτή τη γενικευμένη επίθεση από όλα τα κέντρα εξουσίας (πολιτικά, οικονομικά, ΜΜΕ), το πείσμα αυτό και η σιγουριά του κόσμου ότι μπορεί να δώσει αυτή τη μάχη και μάλιστα να νικήσει, θα ενταθούν.Γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ κερδίζει συνειδήσεις

Δεν είναι παράξενο ότι το μετεκλογικό διάστημα, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ κρατάει μια “αδιάλλακτη” στάση, κερδίζει πόντους, όπως φάνηκε και στις τελευταίες δημοσκοπήσεις;
Δεν θα χρησιμοποιούσα τη λέξη αδιάλλακτη. Είναι απλώς μια σταθερή στάση, βασισμένη σε μία και μόνη αρχή: οποιαδήποτε πρόταση κάνουμε, είτε για κυβέρνηση είτε για οτιδήποτε άλλο, απορρέει από τις ανάγκες της κοινωνίας. Ο ΣΥΡΙΖΑ μένει αμετακίνητος σε αυτό που έλεγε και πριν από τις εκλογές, ότι η πολιτική του έχει μοναδικό γνώμονα τις ανάγκες της κοινωνίας, και αυτή την αρχή ο ΣΥΡΙΖΑ δεν υπάρχει καμία περίπτωση να την προδώσει. Άλλωστε, αυτή ήταν και η σαφέστατη λαϊκή εντολή της προηγούμενης Κυριακής.

Φοβάσαι το γεγονός ότι εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι που ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ στις τελευταίες εκλογές μέχρι πρόσφατα δεν είχαν καμία σχέση με την Αριστερά σε επίπεδο πολιτικό, ιδεολογικό, αξιακό;
Η Αριστερά δεν μπορεί να το φοβάται αυτό το πράγμα, ίσα ίσα, πρέπει να χαίρεται. Αυτή τη μαζική προσέλευση ψηφοφόρων στον ΣΥΡΙΖΑ, τη θεωρώ πρόκληση για μας, για τον ίδιο τον ΣΥΡΙΖΑ. Ο ΣΥΡΙΖΑ το επόμενο διάστημα, παράλληλα με τις άλλες μάχες που πρέπει να δώσει, οφείλει να επιδιώξει όλον αυτό τον κόσμο να τον φέρει και να τον κρατήσει κοντά του, να συζητήσει μαζί του, να αγωνιστεί μαζί του.
Πρέπει να είναι σαφές: η ψήφος στον ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν (ή δεν πρέπει να τη θεωρούμε) ψήφο ανάθεσης. Ήταν ψήφος συμμετοχής, ψήφος κοινού αγώνα. Πρέπει λοιπόν με όλο αυτό τον κόσμο που μας ψήφισε να παλέψουμε μαζί στους δύσκολους αγώνες που έρχονται το επόμενο διάστημα.

Πώς κρίνεις τη στάση του ΣΥΡΙΖΑ τις μέρες της διερευνητικής εντολής;
Ασφαλώς ήταν ένα πρωτόγνωρο γεγονός. Νομίζω πως το διήμερο της διερευνητικής εντολής ήταν από τις πιο σημαντικές στιγμές του ΣΥΡΙΖΑ, κυρίως για τον τρόπο με τον οποίο το χειρίστηκε. Να αναφέρω δύο παραδείγματα. Κατ’ αρχάς, η αρχική δήλωση, τα “5 σημεία”, όπως καταγράφηκαν, που έδειχναν πώς αντιλαμβάνεται ο ΣΥΡΙΖΑ την έννοια της συμμετοχής σε μια κυβέρνηση – σε μια κυβέρνηση που είναι αποφασισμένη να αλλάξει τα πράγματα, σε μια κυβέρνηση που μπορεί μεν να μπει σε διάλογο με άλλες πολιτικές δυνάμεις αλλά πάντα έχοντας μια προγραμματική βάση πιστή σε όσα έλεγε προεκλογικά και στις ανάγκες της κοινωνίας. Έγινε σαφές ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε κανένα άγχος να μπει ντε και σώνει σε κάποια κυβέρνηση, ότι δεν είχε σκοπό να ανταλλάξει τις αρχές του με μερικές καρέκλες και ότι δεν επρόκειτο να συμμετάσχει σε καμία εκδοχή μνημονιακής κυβέρνησης, έστω και “ολίγον” μνημονιακής.

Κυβέρνηση και κοινωνία

Το δεύτερο στοιχείο ήταν η επιλογή του ΣΥΡΙΖΑ να συζητήσει, στο πλαίσιο της διερευνητικής εντολής, με δυνάμεις τόσο κοινωνικές όσο και πολιτικές που δεν συμμετέχουν στο κοινοβούλιο. Οι κριτικές περί παραβίασης των θεσμών είναι χαρακτηριστικές ως προς αυτό, ειδικά αν σκεφτεί κανείς από πού προήλθαν. Η ενέργεια αυτή του ΣΥΡΙΖΑ αποτύπωνε με τον πιο ανάγλυφο τρόπο ότι η μάχη που έχουμε μπροστά μας απαιτεί τόσο πολιτικό όσο και κοινωνικό συσχετισμό.
Δυστυχώς, όμως, η υπόλοιπη κοινοβουλευτική Αριστερά δεν θέλησε να ανταποκριθεί σε αυτή την πρόκληση.

Πιστεύεις ότι υπάρχει αυτός ο συσχετισμός, ότι το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και των υπολοίπων δυνάμεων της Αριστεράς και της οικολογίας, αντιστοιχεί με τον πραγματικό συσχετισμό στην κοινωνία;
Είναι σαφές ότι στην κοινωνία έχει ήδη διαμορφωθεί ένας συσχετισμός ανατροπής. Επιπλέον, οι συσχετισμοί έχουν τη δική τους δυναμική και επομένως είναι πιθανό αυτό το κύμα να φουσκώσει κι άλλο.
Αυτό που έγινε για άλλη μια φορά ξεκάθαρο τις προηγούμενες μέρες είναι ότι η Αριστερά δεν αθροίζει μόνο κοινοβουλευτικές έδρες. “Αθροίζει” αγώνες, μάχες, κοινωνικούς συσχετισμούς και κοινωνικές δυνάμεις, και κοινοβουλευτικές έδρες.

Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι έτοιμος να κυβερνήσει;
Είναι αλήθεια πως το ποσοστό αυτό είναι μεγαλύτερο απ’ όσο περιμέναμε, ή τουλάχιστον απ’ όσο περίμενα εγώ. Ένα τέτοιο εκλογικό αποτέλεσμα θέτει μια πολιτική δύναμη μπροστά σε νέα ερωτήματα και προκλήσεις. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ένα πρόγραμμα αρκετά επεξεργασμένο, καθώς και πολλά στελέχη που μπορούν να αντεπεξέλθουν στην πρόκληση αυτή, τουλάχιστον στη φάση αυτή αλλά, πιστεύω, και στο μέλλον. Επομένως, μια κυβέρνηση της Αριστεράς μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες της κοινωνίας, πάντα βέβαια στον βαθμό που η κοινωνία αυτή είναι έτοιμη να αγωνιστεί και η ίδια για τις ανάγκες αυτές. Όπως λέμε ότι οι εκλογές πρέπει να γίνονται με τον κόσμο στον δρόμο, το ίδιο ακριβώς ισχύει και μετεκλογικά. Οποιαδήποτε επιλογή μιας κυβέρνησης της Αριστεράς πρέπει να στηρίζεται στους αγώνες του κόσμου.

Ψήφος συμμετοχής

Να το πούμε διαφορετικά: ο λαός οφείλει να υπερασπιστεί τις επιλογές του. Το είπαμε και πριν, η ψήφος στην Αριστερά είναι, και πρέπει να είναι, ψήφος συμμετοχής και κοινού αγώνα σε έναν δρόμο δύσκολο που ανοίγεται, ο οποίος όμως έχει αξιοπρέπεια και, κυρίως, προοπτική. Μια κυβέρνηση της Αριστεράς δεν μπορεί να είναι “της Αριστεράς” αν αποκοπεί από τους αγώνες της κοινωνίας.

Θεωρείς ότι στο συμβούλιο αρχηγών υπάρχει πιθανότητα σχηματισμού κυβέρνησης ή έχει αποκλειστεί αυτή η πιθανότητα;
Αυτό που αποκλείεται είναι ο ΣΥΡΙΖΑ να εμπλακεί σε οποιαδήποτε εκδοχή μνημονιακής κυβέρνησης. Άρα ο ΣΥΡΙΖΑ θα επιμείνει στις θέσεις του. Όσον αφορά τις υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις, δεν μπορώ να αποκλείσω τίποτε. Άλλωστε οι πιέσεις να σχηματιστεί μια μορφή μνημονιακής κυβέρνησης νομίζω πως είναι πολλές.

Το ΚΚΕ έχει μια στάση πολύ επιθετική απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ.
Δεν το λέω ως κλισέ, αλλά είμαι απόλυτα πεισμένος, ότι αυτή η επιθετική στάση εκφράζει κυρίως την ηγεσία του ΚΚΕ και σε πολύ μικρότερο βαθμό τη βάση, τον κόσμο, τα μέλη και τους ψηφοφόρους του ΚΚΕ. Πιστεύω πως οι νέες κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες, καθώς και η απτή πιθανότητα για μια ανατροπή, θα επηρεάσουν και την ηγεσία του ΚΚΕ. Μην υποτιμάμε την κοινωνική δυναμική και μη νομίζουμε ότι η ηγεσία οποιουδήποτε κόμματος της Αριστεράς δεν επηρεάζεται απ’ αυτήν. Πιστεύω ότι κάποια στιγμή η ηγεσία του ΚΚΕ θα αντιληφθεί την ιστορική ευθύνη που έχει και θα στραφεί στις ανάγκες της κοινωνίας, σήμερα και όχι μόνο σε κάποιο μακρινό μέλλον.Το μέλλον του ΣΥΡΙΖΑ

Έχει ανοίξει η συζήτηση για την προοπτική του ΣΥΡΙΖΑ, π.χ. για την ενοποίησή του.
Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένας πολυσύνθετος οργανισμός, έχει συνιστώσες, ανένταχτους και ανένταχτες, Τοπικές Επιτροπές. Τον τελευταίο χρόνο, μετά την επανεκκίνησή του, η μεγάλη κατάκτηση του ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι έχει αποκτήσει σε μεγάλο βαθμό ενιαίες δομές καθώς και εσωτερικές διαδικασίες πολύ πιο δημοκρατικές απ’ ό,τι στο παρελθόν, οι οποίες έχουν αποτελέσει και το οξυγόνο του. Χάρη σε αυτές τις διαδικασίες και τα όργανα που έχουν δημιουργηθεί, και που πρέπει βεβαίως να ενισχυθούν, ο ΣΥΡΙΖΑ αναπνέει έναν άλλο αέρα.
Αυτή τη στιγμή είναι προφανές ότι γίνονται πολύ μεγάλες αλλαγές στον κόσμο που έρχεται κοντά στον ΣΥΡΙΖΑ. Οι δεκάδες ανοιχτές συνελεύσεις των τελευταίων ημερών είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα. Είναι κόσμος που έρχεται στον ΣΥΡΙΖΑ και όχι σε κάποια συνιστώσα του. Ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να βρει τρόπους όλον αυτό τον κόσμο να τον υποδεχθεί. Όλα αυτά θα συζητηθούν στις συλλογικές διαδικασίες του ΣΥΡΙΖΑ.