Ο οίκος BlackRock και οι Eλληνες προστάτες του

Των Τάσου Σαραντή, 

Αφροδίτης Τζιαντζή

Ο πρόεδρος της εταιρείας, Κρίστοφερ Μακ Κόρμαν, σε επιστολή του προς το γραφείο του πρωθυπουργού είχε ζητήσει να αλλάξει η χρήση γης στο οικοδομικό τετράγωνο όπου θα γινόταν το έργο 

Από το 2008, η θυγατρική της...

εταιρεία Artume SA πιέζει, παρεμβαίνει και αδιαφορεί για τη νομοθεσία, ώστε να πετύχει με κάθε μέσο την ανέγερση ενός γιγάντιου mall στην Ακαδημία Πλάτωνος

Βαρύνουσας σημασίας θεωρήθηκε η πρόσφατη επίσκεψη του επικεφαλής της BlackRock, Λάρι Φινκ, στην Ελλάδα και η συνάντησή του με τον πρωθυπουργό και τον πρόεδρο της ΤτΕ. Μάλιστα οι δηλώσεις του για τα τεστ αντοχής που διενεργεί ο διεθνής επενδυτικός οίκος ερμηνεύτηκαν ως «ψήφος εμπιστοσύνης στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα». 

Λίγοι όμως γνωρίζουν για την τυφλή ψήφο εμπιστοσύνης που δίνει το ελληνικό πολιτικό κατεστημένο σε μία άσημη κατά τα άλλα επενδυτική εταιρεία, την ARTUME SA, που από το καλοκαίρι ανήκει σε θυγατρική τής BlackRock

Mall 53.000 τ.μ.

Το βιομηχανικό συγκρότημα της Κλωστοϋφαντουργίας Μουζάκη 

κατεδαφίστηκε το 2011 με φαστ-τρακ διαδικασίες, παρά τα 

κελεύσματα φορέων να χαρακτηριστεί διατηρητέο.

Η μια μετά την άλλη ανοίγουν οι πόρτες στην εταιρεία ARTUME, από τη στιγμή που έκανε την εμφάνισή της στην Ελλάδα το 2008, όταν αγόρασε το βιομηχανικό συγκρότημα της Κλωστοϋφαντουργίας Μουζάκη, έκτασης 22.000 τετραγωνικών μέτρων, στη συνοικία Ακαδημία Πλάτωνος στα όρια του Δήμου Αθήνας επί της λεωφόρου Κηφισού με σκοπό να κατασκευάσει ένα εμπορικό κέντρο τύπου mall, έκτασης 53.000 τ.μ., σε μια περιοχή που, κατά τα λοιπά, δεν επιτρέπονται οι χρήσεις «πολυχώρων εμπορίου – ψυχαγωγίας».

 To προκλητικότερο είναι ότι η ανέγερση ενός τέτοιου εμπορικού κέντρου μεγάλης κλίμακας, με την επωνυμία Academy Gardens, σχεδιάζεται σχεδόν μέσα στον αρχαιολογικό χώρο της Ακαδημίας Πλάτωνος –έναν από τους σημαντικότερους χώρους πολιτισμού της Αθήνας– αφού το οικόπεδο που αγόρασε η εταιρεία δεν βρίσκεται απλά στα όρια του αρχαιολογικού χώρου αλλά μπαίνει σαν σφήνα στο κυρίως σώμα του και σε ορισμένα σημεία του τέμνεται με αυτόν.

Κάτι που γεννάει σοβαρά ερωτήματα συμβατότητας σ΄ αυτή την παράξενη γειτνίαση, όταν μάλιστα δρομολογείται η ανάπλαση και ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου της Ακαδημίας Πλάτωνος μέσω και της εκεί χωροθέτησης του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών. Και αυτά συμβαίνουν όταν στα σχέδια για την ανέγερση του εμπορικού πολυχώρου αντιδρούν τόσο οι κάτοικοι (μέσω της Επιτροπής τους) όσο και οι εκπρόσωποι του εμπορικού κόσμου της ευρύτερης περιοχής (μέσω σχετικών ανακοινώσεων των Εμπορικών τους Συλλόγων)

Η περιοχή όπου επέλεξε να επενδύσει η εταιρεία ARTUME για να προχωρήσει στην οικοδόμηση του εμπορικού κέντρου με την επωνυμία Academy Gardens, αγοράζοντας το οικόπεδο στο οποίο βρισκόταν η Κλωστοϋφαντουργία Μουζάκη –που, μεταξύ άλλων, παρήγαγε τις γνωστές «Κλωστές Πεταλούδα»– θεωρείται κάτι παραπάνω από προνομιακή για την προσέλκυση των εκατοντάδων χιλιάδων πελατών που προϋποθέτει η ύπαρξη ενός εμπορικού κέντρου τέτοιων διαστάσεων και πολλαπλών χρήσεων.

Σε νευραλγικό σημείο στην πόλη, η συνοικία Ακαδημία Πλάτωνος αναπτύσσεται γύρω από τον ομώνυμο ιστορικό και αρχαιολογικό τόπο, σε απόσταση αναπνοής και σε επαφή με το Ιστορικό Κέντρο της Αθήνας. Παρά τα προνόμια του σημείου που επιλέχθηκε για να πραγματοποιηθεί η επένδυση, η ARTUME γνώριζε εξαρχής ότι στην περιοχή στην οποία επέλεγε να το οικοδομήσει δεν επιτρέπονται οι χρήσεις «Πολυχώρων Εμπορίου-Ψυχαγωγίας». Διότι το βιομηχανικό συγκρότημα της Κλωστοϋφαντουργίας Μουζάκη, όπως και του Λαναρά, που βρίσκεται σε όμορη έκταση, ήταν ενταγμένο σε περιοχή χαρακτηρισμένη ως «Βιοτεχνικό Πάρκο» και ως Βιοτεχνικό Κέντρο Αθηνών.

Μεθοδεύσεις

Εντούτοις, με μια βεβαιότητα που προεξοφλούσε εγγυήσεις για την υλοποίηση της επένδυσης, η ARTUME ξεκίνησε αμέσως μετά την αγορά της έκτασης τις «απαραίτητες» ενέργειες, ασκώντας μεθοδευμένες πιέσεις, προκειμένου να πετύχει την αλλαγή του υπάρχοντος θεσμικού πλαισίου όπου αυτό χρειαζόταν (για την ακρίβεια όπου την εμπόδιζε), για να ξεκινήσει την οικοδόμηση του εμπορικού κέντρου.

Toν Μάιο του 2008, η ARTUME προσέβαλε τις επιβεβλημένες απαλλοτριώσεις που είχαν επιβληθεί στο οικόπεδο που εξαγόρασε για διαπλάτυνση της Παρακηφίσιας οδού. Το αίτημά της έγινε εν τέλει δεκτό από το Τριμελές Πρωτοδικείο το 2010, παρά την αντίθετη εισήγηση του Α΄ Τμήματος της Δ/νσης Πολεοδομικού Σχεδιασμού του τέως ΥΠΕΧΩΔΕ. Παράλληλα, ζήτησε την κατεδάφιση των βιομηχανικών εγκαταστάσεων της κλωστοϋφαντουργίας, που είχαν ανεγερθεί το 1930 και για τις οποίες ο Δήμος Αθηναίων είχε ζητήσει να κηρυχθούν διατηρητέες από κοινού με τις παρακείμενες εγκαταστάσεις Λαναρά – Κύρτση.

Την ίδια περίοδο ζητά τις απόψεις του τέως ΥΠΕΧΩΔΕ για τη μελέτη Προκαταρκτικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης για τη χωροθέτηση του συγκροτήματος Πολυχώρου Εμπορίου – Ψυχαγωγίας που σχεδιάζει, μιας μη επιτρεπόμενης χρήσης, δηλαδή.

Ενα χρόνο αργότερα, η ARTUME αποφασίζει να ισοπεδώσει (στην κυριολεξία) ένα ισχυρό εμπόδιο για την ανέγερση του εμπορικού κέντρου που οραματίζεται: τις εγκαταστάσεις της παλιάς κλωστοϋφαντουργίας στο οικόπεδο που έχει αγοράσει. Καθώς το τέως Τμήμα Παραδοσιακών Οικισμών του ΥΠΕΚΑ με αιτιολογική έκθεση (30-9-2010) ζητά την άμεση δημοσίευση του χαρακτηρισμού των συγκροτημάτων Μουζάκη και Λαναρά ως διατηρητέων, η εταιρεία αφενός υποβάλλει ένσταση κατά της αιτιολογικής έκθεσης, αφετέρου κατεδαφίζει τον κεντρικό πυρήνα του συγκροτήματος με οικοδομική άδεια που εκδόθηκε από την Πολεοδομία του Δήμου Αθηναίων.

Οι απαιτήσεις

Η κατεδάφιση, που έμεινε αρχικά ημιτελής, έπειτα από παρέμβαση της Εφορείας Νεωτέρων Μνημείων Αττικής, από την οποία δεν είχε ζητηθεί η αναγκαία άδεια, ολοκληρώθηκε σε άγνωστες συνθήκες νομιμότητας ως προς τις απαιτήσεις του υπουργείου Πολιτισμού.

 Τον Δεκέμβριο του 2011 ο τέως αναπληρωτής υπουργός Νίκος Σηφουνάκης προωθεί προς τον Οργανισμό Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας το αίτημα της ARTUME για «τοπική τροποποίηση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου» αποκλειστικά και μόνο στο οικοδομικό τετράγωνο όπου βρίσκεται η ιδιοκτησία της, προκειμένου να αλλάξουν οι επιτρεπόμενες χρήσεις γης. Αυτό που ζητούσε ο τέως υπουργός δεν προχώρησε εφόσον δεν είχε ξεκινήσει και δημοσιευτεί η κατά νόμο διαδικασία.

 Εντούτοις, λίγους μήνες αργότερα, η «κατ΄ εξαίρεση τοπική τροποποίηση» του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου γίνεται εφικτή πριν από την εκκίνηση της διαδικασίας, χάρη σε ένα άρθρο που εντάχθηκε σε πολυνόμο του 2012 με τίτλο «Θέματα σχετικά με τη ρύθμιση αυθαιρέτων».

 Στις 2 Μαΐου 2012, τρεις μέρες πριν από τις εκλογές, ο Οργανισμός Ρυθμιστικού Αθήνας υπό νέα διοίκηση αποπειράται την «τοπική τροποποίηση» του ΓΠΣ μόνο για το συγκεκριμένο οικοδομικό τετράγωνο εν κρυπτώ, αποδεχόμενος πλήρως τη «μελέτη – κέλευσμα» της εταιρείας και αποκρύπτοντας άρθρα του σχεδίου Νόμου που επεξεργάστηκε ο ίδιος ο Οργανισμός στην πρόταση που είχε ολοκληρωθεί και τεθεί έως τότε σε διαβούλευση. Η αντίδραση της Επιτροπής Κατοίκων και του Εμπορικού Συλλόγου Περιστερίου και το πιθανό «προεκλογικό κόστος» της περιόδου σταμάτησαν προσωρινά τη διαδικασία.

 Τον Νοέμβριο του 2012 η πλειοψηφία στην Επιτροπή Ποιότητας Ζωής του Δ. Αθηναίων απέρριψε τις εναλλακτικές προτάσεις της αρμόδιας υπηρεσίας του δήμου για την τροποποίηση του σχεδίου πόλης στην περιοχή του πρώην συγκροτήματος Μουζάκη, προκρίνοντας τη σχετική πρόταση της ίδιας της εταιρείας, όπως αυτή είχε υιοθετηθεί και διαβιβαστεί μέσω του ΥΠΕΚΑ. Ετσι, με την απειλή ακύρωσης της επένδυσης, η εταιρεία επέβαλε την κατάλληλη για τα συμφέροντά της ρυμοτομική γραμμή, που θα φέρει τα κτίρια που θα εκμεταλλεύεται πάνω σε στενό παράδρομο της λεωφόρου Κηφισού.

Με την έλευση του 2013, προϊστάμενοι και υφιστάμενοι στις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες προσπαθούν με κάθε τρόπο να εξυπηρετήσουν την ARTUME τροποποιώντας το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο μόνο στο οικοδομικό τετράγωνο όπου θέλει να υλοποιήσει την επένδυση η εταιρεία.

 Κάτι που, άλλωστε, ζητούσε ρητά ο πρόεδρος της ARTUME, Κρίστοφερ ΜακΚόρμακ, σε επιστολή του προς το γραφείο του πρωθυπουργού στο Μέγαρο Μαξίμου τον Οκτώβριο του 2012. «Απαραίτητη προϋπόθεση για την υλοποίηση της επένδυσης είναι η αλλαγή των χρήσεων γης στο οικοδομικό τετράγωνο του έργου από Βιομηχανικό Πάρκο σε Βιομηχανικό Πάρκο προς εξυγίανση», ανέφερε.

Εξαιρέσεις 

Το ΥΠΕΚΑ, προσπαθώντας να υλοποιήσει τις απαιτήσεις της εταιρείας, επιχειρεί να ξεγελάσει ακόμη και το Συμβούλιο της Επικρατείας καταθέτοντας Προεδρικό Διάταγμα που αγνοούσε τις υποδείξεις του τελευταίου, λόγος για τον οποίο του επιστράφηκε. Συγκεκριμένα, ενώ το ΣτΕ έβαζε φρένο στις αλλαγές του συντελεστή δόμησης που επιχειρούσε το ΥΠΕΚΑ στο συγκεκριμένο οικοδομικό τετράγωνο, το υπουργείο εξαίρεσε το επίμαχο σημείο, ώστε να ισχύει ο υψηλότερος και επιθυμητός για την εταιρεία συντελεστής.

 Aπό την πλευρά του, ο γενικός διευθυντής του ΥΠΕΚΑ με απόφασή του τον περασμένο Ιούλιο δίνει το πράσινο φως για την τροποποίηση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου στο συγκεκριμένο οικοδομικό τετράγωνο, παραδίδοντας στην εταιρεία γην και ύδωρ, ώστε να πολλαπλασιάσει την αξία της γης που αγόρασε. Με αυτή την απόφαση μεταβάλλονται οι επιτρεπόμενες χρήσεις μόνο στο οικοδομικό τετράγωνο της εταιρείας η οποία θα ευεργετηθεί με κάθε λογής χρήσεις που αφορούν: κατοικίες, εμπορικά καταστήματα, καταστήματα παροχής προσωπικών υπηρεσιών, γραφεία, τράπεζες, εστιατόρια, αναψυκτήρια, κέντρα διασκέδασης και αναψυχής, θέατρα, κινηματογράφους, χώρους συγκέντρωσης, πολιτιστικά κτίρια, κτίρια εκπαίδευσης, κτίρια κοινωνικής πρόνοιας, υγειονομικά κέντρα, παιδικούς σταθμούς, εγκαταστάσεις εμπορικών εκθέσεων και αθλητικές εγκαταστάσεις.

 Ωστόσο, τον περασμένο μήνα η πρόεδρος του Ε΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας, Αγγελική Θεοφιλοπούλου, εξέδωσε προσωρινή διαταγή με την οποία δεν επιτρέπεται προσωρινά η έκδοση οικοδομικών αδειών σε τμήμα έκτασης 22.000 τετραγωνικών μέτρων της ευρύτερης περιοχής πέριξ του αρχαιολογικού χώρου της Ακαδημίας Πλάτωνος.

 Στο συγκεκριμένο τμήμα της Ακαδημίας Πλάτωνος υπάρχουν οι ιδιοκτησίες των εταιρειών Μουζάκη και Λαναρά, δηλαδή το συγκεκριμένο οικοδομικό τετράγωνο όπου με τη σύμφωνη γνώμη του δήμου Αθηναίων προωθείται η ανέγερση του πολυκέντρου Academy Gardens της εταιρείας ARTUME.

εφημεριδα των Συντακτών