Παρασκευή 18 Μαρτίου 2011

Σαμαράς, Μνημόνιο και Νεοδεξιά

Του Χρήστου Ζέρβα

Ζούμε σε εποχή πρωτοφανούς σύγχυσης. Ενα χρόνο μετά, σχεδόν όλοι ερίζουν αν το Μνημόνιο πέτυχε ή όχι. Είναι προφανές ότι οι απαντήσεις στο ερώτημα δίνονται ανάλογα με το πώς βλέπει και τι σημασία δίνει κανείς στην πολιτική του Μνημονίου....

Οποιος το αντιμετωπίζει ως αναγκαίο «δημοσιονομικό κακό», που μας επέβαλαν ερήμην οι ξένοι δανειστές για να πάρουν πίσω τα χρήματά τους, τότε έχει σοβαρούς λόγους να το θεωρεί πρακτικά αποτυχημένο. Η αρχική εντυπωσιακή μείωση των δημοσιονομικών μεγεθών δεν συνοδεύεται από την ανάλογη αισιοδοξία για σταδιακή μείωση του χρέους, καθώς η ύφεση βαθαίνει και η ανεργία καλπάζει.

Η αλήθεια είναι ωστόσο ότι το Μνημόνιο έχει στρατηγικά χαρακτηριστικά, καθώς συνδέεται ευθέως με τη γενική, βίαιη και μόνιμη παραγωγική αναδιάρθρωση μιας χώρας όπως η Ελλάδα, που κυριαρχείται από κρατικοδίαιτες μορφές καπιταλιστικής ανάπτυξης. Η κρίση του δημόσιου χρέους ήταν απλώς μια πρώτης τάξεως αφορμή, μια ευκαιρία όπως λέει και ο πρωθυπουργός.

Οι μέχρι σήμερα εξελίξεις επιβεβαιώνουν ότι το διαρκές Μνημόνιο, στο οποίο μας καταδίκασε η διεθνής των αγορών, αποτελεί τη νεοφιλελεύθερη προσαρμογή της Ελλάδας στον ευρωπαϊκό καταμερισμό. Οπως φαίνεται, η Ε.Ε. θα μας δίνει με το σταγονόμετρο νέα δάνεια, με αντάλλαγμα την επιβολή όρων που εξαντλούν την ελληνική κοινωνία.

Η βάναυση αυτή νεοφιλελεύθερη εσχατολογία, που παρουσιάζεται ως η μόνη μας «σωτηρία», καθιερώνει την κοινωνική αδικία και τον άκρατο ατομικισμό ως θεμέλιο της νέας ανταγωνιστικής «συμβίωσης». Ο πολίτης ιδιωτικοποιείται με ιλιγγιώδη ταχύτητα, ανάλογη των αποκρατικοποιήσεων του δημόσιου τομέα. Η έννοια των κοινών, το δημόσιο συμφέρον, γίνεται αντικείμενο λογιστικού συμψηφισμού. Παιδεία, υγεία, ασφάλιση, εφορίες παύουν να θεωρούνται δημόσια αγαθά.

Οι θεωρίες της κρατικής αυτοδιάθεσης και της εθνικής ανεξαρτησίας γίνονται το νεοτερικό προσάναμμα της μετανεοτερικής λαίλαπας. Η πρωτοκαθεδρία της οικονομικής εξουσίας απονομιμοποιεί τις σημερινές πολιτικές δομές εκπροσώπησης και αποσταθεροποιεί τη θεσμική συγκρότηση του παραδοσιακού έθνους-κράτους. Μέσα στην ιδεολογική σύγχυση, η παγκοσμιοποίηση του κεφαλαίου αντιμετωπίζεται από κάποιους ως «διαβολική», όχι γιατί εξουθενώνει την εργασία υπέρ του κεφαλαίου αλλά γιατί κρύβει «αντεθνικούς» σκοπούς (είναι ενδεικτικός ο τρόπος αντίδρασης στο ντοκιμαντέρ του Σκάι για το 1821!).

Μέσα σ' αυτόν τον ορυμαγδό, κόμματα της παλαιάς εξουσίας, όπως η Ν.Δ. του Α. Σαμαρά, εμφανίστηκαν αρχικά αντίθετα με τις μνημονιακές επιλογές, αν και σήμερα ζητούν αναδιαπραγμάτευση των όρων του Μνημονίου. Την ίδια αντιφατική πολιτική, της συνεχούς κωλοτούμπας, ακολουθεί και ο ΛΑΟΣ, ενώ διάφορες άλλες ακροδεξιές ομάδες βρήκαν ευκαιρία να καταγγείλουν τη «νεοταξική κυριαρχία».

Από την άλλη, αναπτύσσονται κινήματα ανεξάρτητων πολιτών, με πατριωτικά προτάγματα και προέλευση από όλο το φάσμα του ιδεολογικού τόξου, τα οποία δεν έχουν βέβαια καμία σχέση με τα αυτόνομα κοινωνικά κινήματα ανυπακοής. Η γενική προσέγγισή τους δίνει ωστόσο την εντύπωση ότι συντάσσονται στο αντι-μνημονιακό μπλοκ, όχι τόσο γιατί διαφωνούν ίσως με το ταξικό περιεχόμενό του όσο γιατί αποδίδουν σε αυτό κατάλυση της εθνικής αυτονομίας και ανεξαρτησίας. Κάποιοι χαρακτηρίζουν τα κινήματα αυτά αντεστραμμένο είδωλο του κόσμου που λένε ότι απορρίπτουν. Τι θα έλεγαν άραγε αν τις κρίσιμες αποφάσεις περί λιτότητας δεν τις επέβαλλαν οι ξένοι δανειστές αλλά οι ντόπιοι εκπρόσωποί τους;

Πρόσφορο έδαφος σε καιρούς έντονης κοινωνικής κρίσης βρίσκουν εξάλλου και διάφορες εκδηλώσεις λαϊκισμού και δημαγωγίας (π.χ. με συγκεντρώσεις έξω από σπίτια πολιτικών). Η εξωτερίκευση της οργής και η απόδοση συλλογικής ευθύνης χωρίς ιδεολογικά κριτήρια είναι φαινόμενο άκρως επικίνδυνο. Η συναίρεση του κοινωνικού στο εθνικό οδηγεί πάντα σε πολιτικά εκτρώματα. Πάρτε για παράδειγμα το μεταναστευτικό. Με την ίδια ευκολία που καταγγέλλουν τους ξένους επικυρίαρχους της χώρας, κατακεραυνώνουν συλλήβδην τους «λαθρομετανάστες»! Η ξενοφοβία ντουμπλ φας, βολεύει άριστα τους εμπόρους του νεοδεξιού λαϊκισμού.

Ελευθεροτυπία 16/3/2011

Δεν υπάρχουν σχόλια: