Του Δημήτρη Λαβατσή
Τις τελευταίες ημέρες η ένταση των εξελίξεων στην κεντρική πολιτική πύκνωσε τους προβληματισμούς και την παραγωγή αξιολογότατων προσεγγίσεων για όλα τα επίδικα της περιόδου. Αναλύσεις, άρθρα, σκίτσα, σχόλια σε πρωτοφανή μαζικότητα και ζωντάνια, ευρηματικότητα....
Η ποιότητα όλων αυτών των συνεισφορών είναι τέτοια που, αν η σκληρότητα της περιόδου δεν μας έκανε φειδωλούς σε χαμόγελα και η αγωνία δεν κυριαρχούσε, θα μπορούσαμε να περηφανευόμαστε.
Την ίδια στιγμή η έγκυρη δημοσκόπηση της Public Issue αναδεικνύει το έντονο ενδιαφέρον του πληθυσμού για την πολιτική. Στην ερώτηση «σε γενικές γραμμές η πολιτική σας ενδιαφέρει πολύ, αρκετά, λίγο ή σχεδόν καθόλου», η απάντηση είναι 55% ενδιαφέρονται - 45% δεν ενδιαφέρονται, ενώ στην επόμενη ερώτηση «όταν βρίσκεστε με φίλους συγγενείς σας ή άλλα πρόσωπα πόσο συχνά συζητάτε πολιτικά» η απάντηση συνοπτικά είναι ότι το 84% συζητάει - 16% δεν συζητάει.
Η πρώτη ύλη για την πολιτική της αριστεράς, το ενδιαφέρον των πολιτών είναι εδώ. Μας περιμένει και μας προ(σ)καλεί. Κι αν κάποιος μπορεί να θεωρήσει υπεραισιόδοξη την εκτίμηση ότι πρόκειται για μια νέα πολιτικοποίηση της κοινωνίας, και εμάς μας ενδιαφέρει η κοινωνία των από κάτω, ωστόσο η πρώτη ύλη, το έντονο, έως αγωνία ενδιαφέρον, είναι εδώ!
Ταυτόχρονα υπάρχουν πολλές δυσκολίες αυτή η τάση επαναπροσέγγισης της πολιτικής να ριζώσει ,να αναπτυχθεί, να αποκτήσει βάθος και μονιμότητα ώστε να γίνει ο μόνιμος εφιάλτης της καπιταλιστικής εξουσίας.
Προσπαθώντας να σχηματοποιήσουμε θα σταθούμε στις εξής:
1η: Η μακρόχρονη αποστασιοποίηση του κοινωνικού σώματος από τα κοινά
Όπως έχει ειπωθεί πολλές φορές, 20 χρόνια θριαμβευτικής πορείας του νεοφιλελευθερισμού στην Ελλάδα μετέβαλαν τον τρόπο σκέψης του πολίτη μεταβάλλοντας τον ίδιο σε καταναλωτή. Όπως παραγγέλλει από το fast food έτσι έμαθε να παραγγέλλει έτοιμες λύσεις. Να αναθέτει.
Η συμμετοχή του στις κοινωνικές διεργασίες, όταν συντελούνταν, εμπεριείχε τις περισσότερες φορές το αποτύπωμα αυτής της αγοραίας σχέσης. Και αυτό εκφραζόταν με την άρνησή του να προβληματιστεί, την αδυναμία του να προτείνει, τον σαρκασμό του απέναντι στα συλλογικά όνειρα και την αποδοχή των υλικών, και όχι μόνο, συνεπειών αυτής της στάσης: ατομικό βόλεμα, ρουσφέτι, η φτώχεια της αποκοινωνικοποίησης. Όπως είχε γράψει κι ο ποιητής, «ο σώζων εαυτόν ποτέ δε σώθηκε αρκετά!».
Προσωπικά δεν είδα και πολλή ευτυχία γύρω μου όλα αυτά τα χρόνια...
2η: Συνέπεια της αντιδημοκρατικής αφυδάτωσης που αναφέραμε υπήρξε η ασφυκτική εσωτερίκευση του κυρίαρχου τρόπου σκέψης. Ο κυρίαρχος τρόπος σκέψης, δηλαδή ο τρόπος των κυρίαρχων τάξεων, έχει μια εγγενή τάση στον ολοκληρωτισμό. Ο δρόμος που προτείνουν οι κυρίαρχες τάξεις «είναι πάντα μοναδικός».
Οι άλλοι δρόμοι ανοίγονται και πάντα ανοίγονταν με την επιβολή του δημοκρατικού προτάγματος των λαϊκών τάξεων πάνω στην ολοκληρωτική τάση. Γιατί η δημοκρατία όπως και ο σεβασμός στις προσωπικές σχέσεις πάντα κατακτιέται.
Η μεγάλη αφήγηση, το κομμουνιστικό πρόταγμα μέχρι το 1990 είχε επιβάλει, με τους σκληρότατους αγώνες που ενέπνευσε, μια ισορροπία μιας έστω ατελούς (πώς θα μπορούσε να είναι αλλιώς στον καπιταλισμό;) δημοκρατίας.
Αυτή η αφήγηση λοιπόν, ακόμη και στις συνθήκες των εγγενώς ατελών «καπιταλιστικών δημοκρατιών», ανάγκαζε τις κυρίαρχες τάξεις να ανέχονται και διαπαιδαγωγούσε τις από κάτω τάξεις να πιστεύουν στην εκδοχή αλλά και τη δυνατότητα της αποτελεσματικής διεκδίκησης ενός άλλου δρόμου σε κάθε βήμα της συλλογικής ζωής.
Τα τελευταία 20 χρόνια η έλλειψη αυτού του προτάγματος (και η κατασυκοφάντησή του με την παρακμή και κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού) διαπαιδαγώγησε την κοινωνία των από κάτω στην ΤΙΝΑ (Τhere is no alternative) = Δεν υπάρχει εναλλακτική λύση.
Η πολιτική τεχνικοποιήθηκε, έπαψε να αποτελεί πεδίο σύγκρουσης διαφορετικών προτάσεων οργάνωσης της κοινωνίας. Τα πολιτικά προγράμματα των κυρίαρχων κομμάτων με την περιθωριοποίηση της αριστεράς έμοιαζαν όλο και πιο πολύ μεταξύ τους. Διέφεραν εν τέλει μόνο στο μίγμα επικοινωνιακών προτεραιοτήτων προς χάριν της αποτελεσματικής διαχείρισης!
Έτσι φθάσαμε στην υλοποίηση της επικίνδυνης ιδέας [1] ότι τα οικονομικά και όλα όσα συνεπάγονται αυτά, δηλαδή οι προτεραιότητες παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών ακόμη και στον δημόσιο χώρο, η (ανα)διανομή, αλλά και η οργάνωση συνολικά της κοινωνίας, θα αποφασίζονται από τους ειδικούς χωρίς καμία πολιτική μεσολάβηση και λογοδοσία. Η τελευταία μάλιστα συκοφαντείται ως βαρίδι που δεν αφήνει τον υπεύθυνο να κάνει τη δουλειά του -το πολιτικό κόστος.
Ικανοποιήθηκε λοιπόν η απαίτηση αυτής της εξαιρετικά επικίνδυνης άποψης να έρθει όχι ένας σωτήρας εξ ουρανού, αλλά ένας φωστήρας των οικονομικών να μας σώσει από τη χρεοκοπία. Και χρίστηκε πρωθυπουργός ο τραπεζίτης Παπαδήμος...
Δυσκολία 3η: Η συλλογική αμνησία και η συνακόλουθη έλλειψη πίστης στην αποτελεσματικότητα των κοινωνικών αγώνων.
Το 1990 η κυβέρνηση Μητσοτάκη εγκαινίασε μια, εξαιρετικής σημασίας, αλλαγή στις πολιτικές μεθόδους υλοποίησης του πολιτικού προγράμματός της. Ενώ από τη Μεταπολίτευση μέχρι τότε, οι αυταρχικές, χωρίς διαβούλευση με τις κοινωνικές ή επαγγελματικές ομάδες και τα συνδικάτα, πολιτικές δεν έλειπαν, δεν αποτελούσαν τον αποκλειστικό τρόπο προώθησης των προγραμματικών προτεραιοτήτων κάθε κυβέρνησης. Ενώ ο αυταρχισμός ποτέ δεν απουσίαζε ολοκληρωτικά, ωστόσο δεν αποτελούσε τον μοναδικό τρόπο.
Το 1990 η τομή γίνεται με τα αστικά λεωφορεία του λεκανοπεδίου της Αθήνας. Ιδιωτικοποιούνται μολονότι η πλειοψηφία της κοινωνίας αντιδρά.
Από τότε η άσκηση της εξουσίας από όλες τις κυβερνήσεις έχει το εξής, εκτός άλλων, κοινό: με όλα τα δημοκρατικοφανή διαλλείματα οι προτεραιότητες είναι σαφείς και μόνον εφόσον «περισσεύει» κάτι αποδίδεται στον κόσμο της εργασίας: ως ελεημοσύνη ή ως πηγή κέρδους -οι εκ των ένδον ιδιωτικοποιήσεις με υπεργολαβίες σε όλες τις πτυχές του δημόσιου τομέα. Το κοινωνικό σώμα του κόσμου της εργασίας κατακερματίζεται, οι συμμαχίες ατονούν, η αλληλεγγύη ακούγεται σαν παλιομοδίτικο σύνθημα και οι ρυθμοί ανάπτυξης του ελληνικού καπιταλισμού «επιτρέπουν» ανάπτυξη των εισοδημάτων στα μεσαία στρώματα μικρότερη μεν της ανάπτυξης του ΑΕΠ, αλλά αρκετή ώστε «να μην χρειάζεται να αγωνιζόμαστε σε αναποτελεσματικούς αγώνες». Και τα κέρδη του χρηματιστηρίου έδωσαν τη χαριστική βολή: ο μαζικός ευδαιμονισμός και ο εκτεταμένος εκμαυλισμός της εργατικής συνείδησης εκρίζωσαν την όποια μνήμη εργατικών αγώνων.
Έτσι, όσες κοινωνικές μάχες δόθηκαν την προηγούμενη δεκαετία βιωνόντουσαν σαν μάχες οπισθοφυλακών χαμένες εκ των προτέρων χωρίς συμμαχίες και χωρίς πίστη στην αποτελεσματικότητά τους...
Ας έρθουμε όμως στις σημερινές επιταγές: Παρ΄ όλες τις δυσκολίες, όπως γράψαμε και παραπάνω, η πρώτη ύλη για την πολιτική της αριστεράς, το ενδιαφέρον των πολιτών για τα κοινά, είναι εδώ. Η ανυπαρξία πρότασης και η αδυναμία των κυρίαρχων τάξεων αλλά και των εκπροσώπων τους να παραγάγουν ηγεμονικό σχέδιο που να δημιουργεί κοινωνικές συμμαχίες και να πείθει την κοινωνία ότι είναι προς το συνολικό όφελός της συνιστούν τη νέα ιστορική ευκαιρία της αριστεράς: να είναι χρήσιμη και αποτελεσματική στην υπόθεση της κοινωνικής ανατροπής-χειραφέτησης.
Πηγή: Αυγή via rnb
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου