Γιούργκεν Σερ, γενικός εισαγγελέας Δρέσδης: "Αυστηρότερη τιμωρία για τα ρατσιστικά εγκλήματα"

Συνέντευξη στην Αναστασία Γιάμαλη

Ο γενικός εισαγγελέας της Δρέσδης Γιούργκεν Σερ βρέθηκε στην Ελλάδα στο πλαίσιο του συνεδρίου του Ινστιτούτου "Ρόζα Λούξεμπουργκ" με θέμα: "Νεοναζισμός στην Ελλάδα και τη Γερμανία: Ομοιότητες και διαφορές. Ανάλυση και ανταλλαγή εμπειριών". Μέλος του ομοσπονδιακού διοικητικού συμβουλίου της αριστερής δημοκρατικής οργάνωσης νομικών VDJ, ο κ. Σερ είναι από το 1998 γενικός εισαγγελέας της περιφέρειας της Δρέσδης και από το 2000 ηγείται του τμήματος προστασίας του κράτους. Μας μίλησε για την Ακροδεξιά και τον ρόλο τής δικαιοσύνης στην...
αντιμετώπιση της φασιστικής απειλής και δήλωσε πως εξεπλάγη από όσα άκουσε για τη δράση της Χρυσής Αυγής.


* Στην Ελλάδα έχει ξεκινήσει μία συζήτηση για να τεθεί εκτός νόμου η νεοναζιστική Χρυσή Αυγή. Ο αντίλογος είναι πως με αυτόν τον τρόπο θα ηρωοποιηθούν. Η γερμανική εμπειρία ποια είναι;

Καταρχάς να πω ότι είμαι πολύ επιφυλακτικός σε σχέση με το ερώτημα που μου θέτετε. Δεν θα ήθελα με κανέναν τρόπο να αναμειχθώ σε ζητήματα που αφορούν εσωτερικά την Ελλάδα λόγω της ιδιότητάς μου ως εισαγγελέα. Έχω όμως και προσωπική γνώμη... Σε σχέση με την απαγόρευση -που είναι μια πολύ συγκεκριμένη νομική πράξη- θα έλεγα πως διαφωνώ. Θεωρώ πως η ενδεδειγμένη πρακτική είναι η απαξίωση της Χρυσής Αυγής στην κοινωνία. Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα μιλάμε για ένα κόμμα που έχει ποσοστό μόλις 7%, άρα κάτι τέτοιο δεν μοιάζει ιδιαίτερα δύσκολο. Στη Γερμανία τώρα, θα μπορούσε ένα τέτοιο κόμμα να τεθεί εκτός νόμου μόνο αν ήταν αποδεδειγμένα επιθετική και βίαιη η δράση του, παραβιάζοντας έτσι κατάφωρα το Σύνταγμα. Εγώ, λοιπόν, είμαι περισσότερο υπέρ της πολιτικής αντιπαράθεσης. Έμαθα πάρα πολλά και χρήσιμα στη διάρκεια του Συνεδρίου, άκουσα μεταξύ άλλων ότι το ελληνικό κράτος και οι αρχές δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν τόσο τα αδικήματα που διαπράττουν τα νεοναζιστικά στοιχεία όσο και να επιφέρουν τη δίωξή τους. Προσωπικά, θα έκανα μια έκκληση στους συναδέλφους μου -εισαγγελείς και δικαστές- στην Ελλάδα να εφαρμόσουν κατά γράμμα τον νόμο και το δίκαιο ως προς τις διώξεις της βίαιης συμπεριφοράς αυτών των στοιχείων.

* Μπορεί η δικαιοσύνη να υπερασπιστεί το κράτος δικαίου στην περίπτωση που έχει εξαχρειωθεί ο αστυνομικός μηχανισμός και παράλληλα υπάρχουν στοιχεία εκφασισμού της κοινωνίας;

H αστυνομία και το κράτος δικαίου θα πρέπει να επικεντρωθούν ακριβώς στην απαξίωση του φαινομένου. Οποιοδήποτε φαινόμενο υπερασπίζεται ιδεολογίες εχθρικές προς τους ανθρώπους και φιλικές προς τη βία, τότε υπερασπίζεται φασιστικές ιδεολογίες και πρέπει να απομονώνεται από το κράτος μέσα από τους δικαστές και την αστυνομία. Είναι εξίσου σημαντική η απομόνωση των φαινομένων και από την κοινωνία των πολιτών. Βέβαια, καλείται το συνταγματικό κράτος να ασκήσει και μέτρα καταστολής, βάζοντας ένα όριο εκεί που ξεκινούν οι διακρίσεις και η βία. Άλλωστε, η δημοκρατία είναι μία κατάσταση απελευθερωμένη από κάθε είδους διακρίσεις και βία. Θεωρώ, λοιπόν, πως την ευθύνη της απαξίωσης και της απομόνωσης την έχει πρωτίστως η κοινωνία των πολιτών, χωρίς όμως να είναι δευτερεύουσας σημασίας η ευθύνη του δικαστικού σώματος και του κράτους να διαφυλάξει τη δημοκρατία. Κάθε δικαστής, κάθε δικαστίνα, κάθε εισαγγελέας, έχει το δικό του μερίδιο ευθύνης ως προς αυτό.

* Πιστεύετε ότι τα εγκλήματα με ρατσιστικό κίνητρο θα πρέπει να είναι ιδιώνυμα ή να αντιμετωπίζονται στο πλαίσιο του κοινού ποινικού δικαίου;

Kατ' αρχήν δεν ζούμε στο κενό, αλλά εντός Ε.Ε. η οποία έχει σαφή οδηγία, αναφορικά με την απαγόρευση των διακρίσεων και στο πλαίσιο αυτό υπάρχουν και οι νομικές διατάξεις, οι οποίες θα πρέπει να συμπεριλαμβάνουν και αυτή την πτυχή. Οι πράξεις βίας -όταν δηλαδή πρόκειται για σωματική βία- εξετάζονται με βάση το κίνητρο. Αν το κίνητρο είναι ρατσιστικό, πρόκειται για επαχθές κίνητρο και κανείς θα πρέπει να το λαμβάνει υπόψη όταν αποφασίζει ως προς την ενοχή και την ποινή. Αν το κίνητρο είναι ρατσιστικό, για μένα η ποινή θα πρέπει να είναι αυξημένη. Στο γερμανικό δίκαιο υπάρχει και σχετική ορολογία για τα ρατσιστικά κίνητρα που τα θέλουν να είναι "υποβαθμισμένα" εγκλήματα.


* Στην Ελλάδα εδώ και χρόνια έχουν διαπιστωθεί υπόγειοι δεσμοί ανάμεσα σε κομμάτια της αστυνομίας και της δικαιοσύνης, με τη ρητορική και την επιχειρηματολογία να είναι ανάλογη με αυτή της Ακροδεξιάς. Κάτι τέτοιο παρατηρείται και στη Γερμανία ή είναι μόνο ελληνική ιδιαιτερότητα.

Όπως σας είπα, στη διάρκεια της επίσκεψής μου άκουσα πράγματα τα οποία με συγκλόνισαν. Στη Γερμανία έχουν υπάρξει μεμονωμένα περιστατικά, αλλά το γερμανικό κράτος έχει μηχανισμούς που δεν επιτρέπουν σε τέτοια στοιχεία να εκδηλώνονται. Ενδεχομένως αυτό που περιγράφετε να σχετίζεται και με τη δικτατορία, αν και σκέφτομαι πως έχουν ήδη περάσει 40 χρόνια. Ενδεχομένως να μην έχει ανανεωθεί επαρκώς ο κρατικός μηχανισμός.