 |
| του Σ. Ανδρονίδη* |
Η περίοδος της βαθιάς και οξυμένης
οικονομικής-καπιταλιστικής κρίσης σκιαγράφησε με ενάργεια την δραστηριοποίηση
και την κινητοποίηση του συνδικαλιστικού κινήματος με στόχο την αποτροπή
ψήφισης και εφαρμογής των αντιλαϊκών-αντεργατικών μέτρων. Είναι γεγονός πως την
πρώτη κρισιακή περίοδο (2010-2012) υπήρξε μία έντονη δραστηριοποίηση του
συνδικαλιστικού κινήματος που «εκφράστηκε» κύρια με την οργάνωση απεργιακών
συγκεντρώσεων, κύρια στα μεγάλα αστικά κέντρα. Από το 2012 και έπειτα, (μετά
την διεξαγωγή των βουλευτικών εκλογών του Μαΐου και του Ιουνίου του 2012),
υπήρξε μία συνδικαλιστική κάμψη, που ήταν ...
απόρροια και της προσδοκίας που
υπήρξε ότι η διπλή εκλογική αναμέτρηση θα συμβάλλει στην βελτίωση της θέσης της
εργατικής τάξης.
Η προφανής συνδικαλιστική κάμψη συνδέεται και
συμφύεται οργανικά με την απροθυμία και την αδυναμία των ΓΣΕΕ/ΑΔΕΔΥ να
αναλάβουν την οργάνωση και την εκπροσώπηση των συμφερόντων του κόσμου της
μισθωτής εργασίας στην «σφαίρα» του κοινωνικού. Και το ερώτημα προκύπτει
αβίαστα: Η κοινωνική-συνδικαλιστική διαπάλη υπήρξε αντίστοιχη του εύρους της
επίθεσης που δέχτηκαν τα κοινωνικά και εργασιακά δικαιώματα; Ο «νέος» κρισιακός
καταμερισμός εργασίας ευνοεί σαφέστατα την πλευρά της κυρίαρχης αστικής τάξης.
Η οικονομική κρίση ανέδειξε με ιδιαίτερα έντονο τρόπο την αδυναμία έκφρασης και
συνάρθρωσης των συμφερόντων της εργατικής «σφαίρας» από την πλευρά των φορέων
κοινωνικής εκπροσώπησης.
Η οικονομική κρίση και οι συνδηλώσεις της
διαμόρφωσαν τους όρους και τις προϋποθέσεις για την «εμφάνιση» και την παρουσία
ενός ιδιότυπο συνδικαλιστικού καρτέλ, ενός «θεσμικού συνδικαλισμού κορυφής» που
δεν επιδιώκει και δεν μπορεί να λειτουργήσει ως πόλος υπεράσπισης των εργατικών
συμφερόντων. Ο «θεσμικός συνδικαλισμός κορυφής» αδυνατεί να αντιστοιχίσει την
δράση του με τις επιδιώξεις της εργατικής-συνδικαλιστικής βάσης.
Η προϊούσα και
προσίδια διαδικασία αποσυνδικαλιστικοποίησης, η αδυναμία διεύρυνσης της
συνδικαλιστικής επιρροής σε κατηγορίες εργαζομένων που πλήττονται ιδιαίτερα από
τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης (επισφαλώς απασχολούμενοι, νέοι,
μετανάστες, γυναίκες), η κομματικοποίηση που μετασχηματίστηκε σε
«καρτελοποίηση» και «κρατικοποίηση» της ΓΣΕΕ και της ΑΔΕΔΥ, είναι οι
αποκρυσταλλώσεις των τομών που παγιώθηκαν την περίοδο της βαθιάς και «ποιοτικά»
οξυμμένης οικονομικής κρίσης. Αυτές οι τομές που συντελέσθηκαν στο εσωτερικό
του συνδικαλιστικού κινήματος ξεκίνησαν να διαμορφώνονται πολύ πριν την
«έλευση» της οικονομικής κρίσης. Το κυριότερο εξ αυτών των τομών είναι η
διαδικασία της προσίδιας «κρατικοποίησης» του επίσημου και «θεσμικού
συνδικαλισμού κορυφής».
Εκεί όπου ο «θεσμικός συνδικαλισμός άρχισε να
απεμπολεί την διαδικασία εκπροσώπησης των εργατικών συμφερόντων, να δίνει ένα
σχήμα «τυπικότητας» και «θεσμικότητας» στην διαδικασία οργάνωσης απεργιακών
κινητοποιήσεων και άλλων εργατικών αγώνων, με αποτέλεσμα την σταδιακή υιοθέτηση
και «ποιοτική» όσο και «ποσοτική» ενσωμάτωση των κρατικών προταγμάτων και
προτεραιοτήτων.
Η σταδιακή
οργανική σύμφυση και ενσωμάτωση της ΓΣΕΕ και της ΑΔΕΔΥ στις δομές και στους
μηχανισμούς του αστικού κράτους παρήγε τους όρους για την στρατηγική αλλαγή της
δράσης και της φυσιογνωμίας των συνδικάτων, εκεί όπου ο «χώρος» του
συνδικαλιστικού πράττειν παρεχώρησε την θέση του στις διαδικασίες του
κοινωνικού διαλόγου, της κοινωνικής συναίνεσης και της «επαγγελματοποίησης» του
προσίδιου κοινωνικού και συνδικαλιστικού γίγνεσθαι. Η «καρτελοποίηση» των δύο
πρώην μεγάλων κομμάτων (Ν.Δ-ΠΑΣΟΚ) μπορεί να αναγνωστεί και ως διαδικασία
αντίστροφης φοράς.
Η βαθιά και «ποιοτική» μεταβολή των όρων
δράσης και οργάνωσης εργατικών κινητοποιήσεων μετέβαλλε ριζικά την όλη παρουσία
του συνδικαλιστικού κινήματος στο κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι. Πλέον, τα
συνδικάτα «κορυφής», υιοθετώντας τα κρατικά διακυβεύματα και προτάγματα,
αδυνατούν να αρθρώσουν έναν λόγο εναλλακτικό και αντιηγεμονικό, έναν λόγο που
έστω και τυπικά θα έτεινε προς την οργανικό όσο και δομική υπεράσπιση των
συμφερόντων της εργατικής τάξης.
Η προσίδια διαδικασία πολιτικού,
προγραμματικού και ιδεολογικού μετασχηματισμού του ΠΑΣΟΚ επηρέασε σε μεγάλο
βαθμό και την δραστηριοποίηση του συνδικαλισμού κορυφής, καθότι το ΠΑΣΟΚ
κυριαρχούσε σε μεγάλο βαθμό στο κοινωνικό-συνδικαλιστικό πεδίο. Σε αυτό το
πλαίσιο ο «θεσμικός συνδικαλισμός κορυφής εγκατέλειψε ακόμη και την ιδέα όχι
της ανατροπής του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής, αλλά και την ιδέα ενός
σοσιαλδημοκρατικού μεταρρυθμισμού που έγκειται στην επιδίωξη υιοθέτησης
πολιτικών που βελτίωναν την θέση και το βιοτικό επίπεδο των εργαζομένων. Στην
εποχή της βαθιάς και «ποιοτικά» οξυμμένης οικονομικής κρίσης, ο συνδικαλισμός
της βάσης προσπάθησε να υπερβεί την αδράνεια και τον πολιτικό και ιδεολογικό
αφοπλισμό των ΓΣΕΕ/ΑΔΕΔΥ. Τα «ζωντανά κύτταρα» της συνδικαλιστικής διαπάλης, τα
πρωτοβάθμια εργατικά συνδικάτα, σε συνδυασμό με κάποια δραστήρια εργατικά
κέντρα κινητοποιήθηκαν άμεσα και δραστηριοποιήθηκαν στους χώρους εργασίας, εκεί
όπου συμβαίνει η αναπαραγωγή και η διεύρυνση του κεφαλαιοκρατικού τρόπου
παραγωγής.
Δεν μπορούμε να μην αναφέρουμε την σημαντική
δραστηριοποίηση του Εργατικού κέντρου Εύβοιας. Το Εργατικό κέντρο της Εύβοιας
(Χαλκίδα) λειτούργησε ως εκφραστής των συμφερόντων των εργαζομένων και των
άνεργων της περιοχής, μίας περιοχής που επλήγη ιδιαίτερα από τις συνέπειες και
την διαχείριση της οικονομικής κρίσης προς όφελος της αστικής τάξης. Παρενέβη
με σκοπό να αμβλύνει τις συνέπειες της οικονομικής-καπιταλιστικής κρίσης,
έχοντας ως στρατηγικό στόχο την λήψη μέτρων που θα ανακούφιζαν τους
εργαζόμενους και τους άνεργους της περιοχής.
Επίσης, παρενέβη και στο τοπικό πολιτικό
γίγνεσθαι στηρίζοντας την υποψηφιότητα του Κώστα Κουλουρίδη για τον δήμο της
Χαλκίδας, στις δημοτικές εκλογές που διεξήχθησαν τον περασμένο Μάιο. Η
ανεξάρτητη και ακηδεμόνευτη υποψηφιότητα του Κώστα Κουλουρίδη για τον δήμο της
Χαλκίδας διαμόρφωσε τους όρους για την ενεργό παρουσία και παρέμβαση του
Εργατικού Κέντρου στα πολιτικά τεκταινόμενα της περιοχής. Η υποψηφιότητα του
Κώστα Κουλουρίδη, η συγκρότηση ενός αμιγώς εργατικού ψηφοδελτίου, οι εργατικές
συνδηλώσεις του προγράμματος του, η στήριξη από το δραστήριο Εργατικό κέντρο
της περιοχής, παρήγαν το πλαίσιο για την ανάδυση και αποκρυστάλλωση του
εργατικού πόλου της Χαλκίδας.
Το αντιμνημονιακό και εξόχως λαϊκό και
εργατικό πρόγραμμα της «Κινητοποίησης» απέρριψε την συνολική και «ολική»
διαχείριση και ρύθμιση των ροών της οικονομικής κρίσης προς όφελος του
κυρίαρχου μπλοκ εξουσίας. Η αστική σφαίρα της περιοχής αδυνατώντας να
αντιπαρατεθεί πολιτικά, ιδεολογικά και προγραμματικά με την υποψηφιότητα του
Κώστα Κουλουρίδη, κατέφυγε στην κλασική μέθοδο του εκμαυλισμού των συνειδήσεων.
Η υποψηφιότητα του Κώστα Κουλουρίδη νοείται και νοηματοδοτείται ως καίριο
πολιτικό «συμβάν. Πλέον, αποτελεί την εργατική αντιπολίτευση στον δήμο της
Χαλκίδας.
Το Εργατικό Κέντρο της Εύβοιας αποτελεί ένα
«ζωντανό» συνδικαλιστικό παράδειγμα διαπάλης κόντρα στη μοιρολατρία, στην
ηττοπάθεια και στον επίσημο συνδικαλιστικό εφησυχασμό.
*πολιτικός επιστήμονας, υποψήφιος διδάκτωρ ΑΠΘ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου