 |
| του Σ. Ανδρονίδη* |
Οι πρόσφατες
δημοτικές, περιφερειακές και ευρωπαϊκές εκλογές επιβεβαίωσαν την αλλαγή που
έχει συντελεστεί στο εκλογικό τοπίο της χώρας. Αφετηρία αυτών των αλλαγών είναι
η διπλή εκλογική αναμέτρηση του 2012. Ο υφέρπων διπολισμός μεταξύ Ν.Δ και
ΣΥΡΙΖΑ ορίζει το πολιτικό εποικοδόμημα λαμβάνοντας συγκεκριμένες συνδηλώσεις.
Πέρα όμως από αυτή την διαπίστωση θα θέλαμε να σταθούμε στις «αφανείς»
συνδηλώσεις των πρόσφατων εκλογών. Και αυτές οι «αφανείς» συνδηλώσεις σχετίζονται
περισσότερο με τις δημοτικές εκλογές. Οι...
κοινωνικές ρηγματώσεις που έχει αφήσει
η διαχείριση της οικονομικής-καπιταλιστικής κρίσης αναδύθηκαν στην επιφάνεια
προκαλώντας τεκτονικές αλλαγές στην κοινωνική σύνθεση και στην πολιτική
εκπροσώπηση των τοπικών κοινωνιών. Η πολιτική διαχείριση στους περισσότερους
δήμους ακολούθησε και ακολουθεί κατά πόδας την συνολική και «ολική» μνημονιακή
διαχείριση που έγκειται στην αναδιαμόρφωση επί τα χείρω του όλου πλαισίου των
εργασιακών σχέσεων.
Σε
κάποιους δήμους εμφανίστηκαν υποψηφιότητες που υιοθέτησαν τα αιτήματα των «από
κάτω» επιδιώκοντας να αποτελέσουν το κοινωνικό και πολιτικό αντίπαλον δέος στις
υποψηφιότητες εκείνες που είχαν την στήριξη της Ν.Δ και του ΠΑΣΟΚ. Η εμφάνιση
«ανεξάρτητων» και υπερκομματικών ψηφοδελτίων
δεν αίρει την συγκεκριμένη κομματική «ταυτότητα» των υποψηφίων. Ουσιαστικά, θέλουν να εφαρμόσουν
τις ίδιες πολιτικές έχοντας όμως «ανεξάρτητο», «ακηδεμόνευτο» και «ακομμάτιστο»
πρόσημο.
Η πολιτική αυτή λογική που θέλει να
αποδείξει και να δείξει την εργαλειακή
και λειτουργική «ουδετερότητα» των δήμων και των δημάρχων, υποκρύπτει όχι μόνο
κομματικές ταυτίσεις αλλά και ευρύτερες πολιτικές συναινέσεις που άπτονται του
πεδίου λήψης και εφαρμογής αντιλαϊκών-αντεργατικών μέτρων που συμβάλλουν στην
περαιτέρω μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης προς όφελος φυσικά του
κυρίαρχου μπλοκ εξουσίας. Η λειτουργική
«ουδετερότητα» των δήμων δίνει την θέση σε μία εξόχως ταξική διάσταση και
δράση, εκεί όπου οι δήμοι ανοίγουν τον «δρόμο» για την προσέλκυση ιδιωτικών
επενδύσεων, την διαχείριση κοινοτικών κονδυλίων και την εγκαθίδρυση ειδικών
οικονομικών ζωνών.
Έτσι οι δήμοι γίνονται «εργαλεία» αναδιανομής
πλούτου προς την πλευρά των «από πάνω» αδυνατώντας να συγκροτήσουν έστω και ένα
«ελάχιστο» δίκτυ κοινωνικής προστασίας με στόχο την άμβλυνση των συνεπειών της
βαθιάς οικονομικής-καπιταλιστικής κρίσης, που είναι και κρίση ανασημασιοδότησης
και νοηματοδότησης των σχέσεων μεταξύ κεφαλαίου-εργασίας. Η Ελλάδα της κρίσης
προσφέρει χρυσές ευκαιρίες στο ντόπιο και εγχώριο κεφάλαιο για επενδύσεις και
κέρδη. Η επικράτηση υποψηφίων δημάρχων όπως του Γιάννη Μώραλη στον Πειραιά και
του Αχιλλέα Μπέου στο Βόλο είναι το απτό παράδειγμα της εκ νέου νοηματοδότησης
των σχέσεων μεταξύ κεφαλαίου-εργασίας στη σημερινή Ελλάδα. Μία νοηματοδότηση
που «φωτίζει» την πλευρά της άρχουσας τάξης, κάτι που σημαίνει ότι η διαχείριση
και ρύθμιση της κρίσης προς όφελος της εξωθεί στο κοινωνικό, οικονομικό και
πολιτικό περιθώριο ευρύτερα τμήματα της εργατικής τάξης και των λαϊκών
στρωμάτων.
Το ψηφοδέλτιο Μώραλη στον Πειραιά, στον οποίο
συμμετείχαν επιχειρηματίες όπως ο Βαγγέλης Μαρινάκης (για πολλούς ο «ιθύνων
νους» της δημοτικής κίνησης Μώραλη) αντανακλά και αντικατοπτρίζει την αυξημένη
κοινωνική, πολιτική και οικονομική ισχύ μερίδων και της άρχουσας τάξης αλλά και
μερίδων της. Το ψηφοδέλτιο και η υποψηφιότητα Μώραλη αρθρώνουν και συναρθρώνουν
ιδιωτικά-επιχειρηματικά συμφέροντα που έχουν ευρύτερες βλέψεις που φτάνουν
φυσικά μέχρι την ιδιωτικοποίηση του μεγαλύτερου λιμένα της χώρας. Έχει πραγματικά
ενδιαφέρον να δούμε ποια θα είναι η στάση που θα κρατήσει η νέα δημοτική αρχή
του Πειραιά όταν η ιδιωτικοποίηση του λιμανιού του Πειραιά προχωρήσει παρά τις
σφοδρές αντιδράσεις των εργαζομένων και της πλειοψηφίας του Πειραιώτικου λαού.
Η αντίδραση του Γιάννη Μώραλη στην
ιδιωτικοποίηση του λιμανιού δεν αναιρεί το γεγονός της προώθησης και της
έκφρασης επιχειρηματικών συμφερόντων μέσω ακριβώς του ψηφοδελτίου του. Αυτά τα
ιδιωτικά-επιχειρηματικά συμφέροντα απέχουν παρασάγγας από τα προβλήματα και τα συμφέροντα
των εργαζομένων του Πειραιά. Η συνάρθρωση αστικών συμφερόντων στο ψηφοδέλτιο
Μώραλη μετασχηματίζει το προσίδιο πολιτικό πεδίο δράσης στον Πειραιά, αφήνοντας
ανοιχτό τον δρόμο για την απόσπαση όλο και μεγαλύτερου κέρδους από πλευράς
μερίδων της άρχουσας τάξης. Η κατίσχυση του κεφαλαίου στην Ελλάδα της κρίσης
αντανακλάται κοινωνικά και αποκρυσταλλώνεται πολιτικά στην επικράτηση του
Γιάννη Μώραλη στον Δήμο του Πειραιά. Η δημιουργία μίας «αστικής δομής» στον
Πειραιά είναι το σημαίνον μίας εξόχως «φιλοαστικής» διαχείρισης της κρίσης.
Από την
άλλη η επικράτηση του γνωστού ποδοσφαιρικού παράγοντα, επιχειρηματία
νυχτερινών κέντρων και υπόδικου Αχιλλέα Μπέου στο Βόλο αποτελεί το σύμπτωμα της
σταδιακής ανάδυσης και επικράτησης ενός πολιτικού λόγου που με όχημα την
αποπολιτικοποίηση και αποϊδεολογικοποίηση διεκδικεί «ρόλο» στα τοπικά
τεκταινόμενα. Η επικράτηση του Αχιλλέα Μπέου είναι το πρώτο δείγμα της
σταδιακής επικράτησης της περίφημης ρήσης «όλοι ίδιοι είναι». Με όχημα την
συλλήβδην απόρριψη και στοχοποίηση του κομματικού-πολιτικού συστήματος και
έχοντας μία εκφορά ακροδεξιού πολιτικού λόγου ο Αχιλλέας Μπέος κατάφερε να
επικρατήσει των αντιπάλων του και να είναι ο νέος δήμαρχος του Βόλου.
Η
συγκρότηση του ψηφοδελτίου του ακουμπά σε μία επιφανειακή και «επιδερμική»
προσέγγιση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι δημότες του Βόλου, οι οποίοι
με την επικράτηση Μπέου, αποκλείονται αυτομάτως από το κοινωνικό και πολιτικό
παίγνιο. Πλέον στον δήμο του Βόλου ισχύει το «ενός ανδρός αρχή», εκεί όπου ο
πολιτικός κυνισμός συναντά την αδιαφορία για τα κοινά, δημιουργώντας «χώρο» για
συγκλίσεις με το νεοναζιστικό μόρφωμα της Χρυσής Αυγής. Το «τηλεοπτικό υπερεγώ»
και η «ατομικότητα» που πρόβαλλε ο Αχιλλέας Μπέος συναντούν τον λόγο του μίσους
της Χρυσής Αυγής καταδεικνύοντας την διείσδυση που μπορεί να πετύχει το
νεοναζιστικό μόρφωμα στις τοπικές κοινωνίες, όχι απαραίτητα με την επικράτηση
σε δήμους αλλά με την «διείσδυση» και υιοθέτηση του λόγου του μίσους και του
ρατσισμού. Η επικράτηση Μπέου καταδεικνύει τον παρασιτισμό μερίδων της άρχουσας
τάξης που στην προσπάθεια του να επιβιώσει κοινωνικά και πολιτικά επιδιώκει την
οργανική σύμφυση και ώσμωση με το αστικό κράτος και τους μηχανισμούς του σε
τοπικό επίπεδο. Στον αντίποδα όλων αυτών κινούνται τα εργατικά παραδείγματα.
Η εκλογή μετανάστη δημάρχου στην Ηλεία, η
εκλογή κομμουνιστή δημάρχου στη Σπάρτη, ίσως στον πιο συντηρητικό δήμο της
Χώρας και φυσικά η υποψηφιότητα του Κώστα Κουλουρίδη για τον δήμο της Χαλκίδας.
Και στην περίπτωση θα σταθούμε για μία ακόμη φορά, γιατί θεωρούσε ότι κινήθηκε
σε εργατικές ατραπούς δείχνοντας σε ποία κατεύθυνση πρέπει να κινηθεί το
εργατικό κίνημα.
Η υποψηφιότητα του εκφράζει και
αντικατοπτρίζει το εργατικό κίνημα της Χαλκίδας που «ασφυκτιά» κάτω από την
μέγγενη της οικονομικής κρίσης. Φτώχεια, ανεργία, εξαθλίωση αποτελούν την ζώσα
κοινωνική πραγματικότητα στην Χαλκίδα, όπως και σε όλη την Ελλάδα άλλωστε. Η
εμφάνιση μερικών αποφασισμένων εργαζομένων μετέβαλλε τα πολιτικά δεδομένα της
περιοχής. Ο Κώστας Κουλουρίδης, ένας άνθρωπος ζυμωμένος και σφυρηλατημένος μέσα
στην εργατική δράση, έχοντας την βοήθεια του δραστήριου εργατικού κέντρου της
Χαλκίδας συγκρότησε ένα αμιγώς εργατικό ψηφοδέλτιο αποτελούμενο από
εργαζόμενους, άνεργους και συνδικαλιστές.
Με αυτόν τον τρόπο επήλθε η συμβολική
συγκρότηση και ανασυγκρότηση της εργατικής τάξης της πόλης της Χαλκίδας αλλά
και της Εύβοιας, με αποτέλεσμα η ανασυγκρότηση σε εργατικό «όλο» των
μεμονωμένων εργαζόμενων να δίνει και το έναυσμα της αντιπαράθεσης και της
διαπάλης με πολιτικές που απαξιώνουν την εργατική δύναμη. Η υποψηφιότητα του
Κώστα Κουλουρίδη απευθύνθηκε στους «από κάτω» και κινητοποιήθηκε «από τα κάτω».
Δεν διεκδίκησε τις δάφνες μίας αμφίβολης «πολυσυλλεκτικότητας» ούτε το
κομματικό επίχρισμα των τοπικών βουλευτών και πολιτευτών. Απεναντίας, κινήθηκε
σε μία εντελώς διαφορετική κατεύθυνση.
Η υπόθεση της υποψηφιότητας του συνέβαλλε στην
ανασυγκρότηση της εργατικής σφαίρας η οποία αυτή την φορά αναθεμελιώθηκε και
εκφράστηκε με όρους κινήματος, εργατικού κινήματος. Το 5,04% που έλαβε ο συνδυασμός
«Κινητοποίηση» τον καθιστά τον πόλο μίας ευρύτερης εργατικής συσπείρωσης που
πρώτος σε δημοτικό επίπεδο έριξε τον «σπόρο» της αντίστασης και της και
εναντίωσης στις πολιτικές σκληρής λιτότητας. Και η υποψηφιότητα του έλαβε
διαστάσεις κινήματος, εργατικού κινήματος, που δεν εκφράζεται αριθμητικά και
ποιοτικά αλλά πολιτικά, όντας γειωμένο μέσα στην τοπική κοινωνία. Με αυτή την
έννοια συνιστά ένα πρωτόγνωρο αυτοδιοικητικό πρότυπο το οποίο και θεωρούμε ότι
υπερβαίνει τα «σύνορα» της Χαλκίδας και αγγίζει τους εργαζόμενους όλης της
χώρας. Η συμβολική όσο και πραγματική προσφορά της αλληλεγγύης θα βρει την
συνέχεια της μέσα στους χώρους δουλειάς εκεί όπου σφυρηλατείται καθημερινά η
εργατική τάξη και διεξάγεται η ταξική σύγκρουση. Οι εργαζόμενοι που συμμετείχαν
στο ψηφοδέλτιο του κατέδειξαν την ηθική υπεροχή της εργατικής τάξης και
αναμετρήθηκαν επί ίσοις όροις με μνημονιακές και κυβερνητικές υποψηφιότητες. Η
υποψηφιότητα του αποτελεί και ένα «ζωντανό» μάθημα και για την καθ’ημάς
Αριστερά και μάλιστα σε συνθήκες ενός πολιτικού «χωροχρόνου» εξόχως
φορτισμένου. Η συμβολή του στην
ανασυγκρότηση του κατακερματισμένου και μεμονωμένου εργατικού πεδίου σε μία
ενιαία «εργατική ολότητα» που διεκδίκησε τον δήμο μίας μεγάλης πόλης αποτελεί
«ζωντανό» παράδειγμα οργάνωσης και για τις δυνάμεις της Αριστεράς. Έδωσε την
μάχη κάτω από αντίξοες συνθήκες και κέρδισε πολλά. Επίσης, η συμβολή του
εργατικού κέντρου Χαλκίδας στην υπόθεση της ανασυγκρότησης «από τα κάτω» του
συνδικαλιστικού κινήματος είναι μεγάλη. Ο Κώστας Κουλουρίδης, υποψήφιος
δήμαρχος Χαλκίδας, ο συνδυασμός της «Κινητοποίησης» και οι συμμετέχοντες σε
αυτόν έκαναν πράξη το αξίωμα του Κώστα Δουζίνα: «Ηθική ευθύνη είναι να πεις ναι
στο αίτημα του πένητα ή του αποκλεισμένου».[1] Το
εργατικό πρόσημο αποκρυσταλλώθηκε στη μαχητική διεκδίκηση του δήμου της
Χαλκίδας ώστε αυτός ο δήμος να λειτουργήσει προς όφελος των εργαζομένων και των
ανέργων της περιοχής.
[1] Bλ.σχετικά, Δουζίνας Κώστας, ‘Αντίσταση και Φιλοσοφία στην Κρίση. Πολιτική,
ηθική και Στάση Σύνταγμα’, Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, Αθήνα, 2011, σελ.110.
*πολιτικός επιστήμονας, υποψήφιος διδάκτωρ ΑΠΘ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου