ANTAΡΣΥΑ- Συντηρώντας χρεοκοπημένες αυταπάτες - Θαν. Γκώγκος

Του Θανάση ΓΚΩΓΚΟΥ*

Το ΠΡΙΝ, μετά τις εκλογές, ασχολήθηκε κριτικά σε αρκετά άρθρα του με το ΚΚΕ, με τα ποσοστά του, με την πολιτική γραμμή του, με την ανακοίνωση της KE. Αφήνοντας έξω το ζήτημα της εσωτερικής τους πολυγλωσσίας, χρειάζεται να κάνουμε μια συμπυκνωμένη ανασκόπηση για τα «έργα και τις ημέρες» της ΑΝΤΑΡΣΥΑ.

Τρία χρόνια πριν, η ΑΝΤΑΡΣΥΑ με επιστολή της στο ΚΚΕ και στον ΣΥΡΙΖΑ ζητούσε συνάντηση με θέμα τη συγκρότηση ενός «αγωνιστικού μετώπου ρήξης και .....

ανατροπής της αντιδραστικής επίθεσης του κεφαλαίου, της ΕΕ, του ΔΝΤ και των κυβερνήσεών τους». Η παραπάνω πρόταση δέθηκε εκ των υστέρων με την πολιτική απόφαση της 2ης Συνδιάσκεψης της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, που έθετε ως κεντρικό πολιτικό στόχο την «αντικαπιταλιστική ανατροπή της επίθεσης του κεφαλαίου, των κυβερνήσεών του, της ΕΕ και του ΔΝΤ, με το αναγκαίο αντικαπιταλιστικό μεταβατικό πρόγραμμα».

Το πρόγραμμα της ΑΝΤΑΡΣΥΑ είναι δρόμος προς την ενσωμάτωση, ανεξαρτήτως των «αντικαπιταλιστικών» συνθημάτων. Το «μεταβατικό πρόγραμμα», η ψευδαίσθηση ότι μπορεί να υπάρχουν ριζοσπαστικές αντικαπιταλιστικές λύσεις εντός των καπιταλιστικών τειχών και της αστικής εξουσίας, βάζει εμπόδια στην εργατική - λαϊκή χειραφέτηση από την αστική πολιτική. Για παράδειγμα, το σύνθημα για «έξοδο από την ΕΕ και το ευρώ» αποφορτίζεται σε πολιτική ισχύ καθώς αποσπάται από την εργατική - λαϊκή εξουσία, από μια ενιαία, συνεπή αντικαπιταλιστική γραμμή για την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου, μετατρέπεται σε στοιχείο αστικής ενσωμάτωσης αφού έτσι ταυτίζεται με τον αστικό ευρωσκεπτικισμό στην πιο «αριστερή» εκδοχή του. Αυτή ακριβώς η πολιτική στάση, την βοηθά να συνεργάζεται με τον Αλαβάνο το Γενάρη αλλά όχι το Σεπτέμβρη, να κρίνει ως περίπου όμορο χώρο το ΕΠΑΜ, να συνδιαλέγεται έως το παρά πέντε με τη ΛΑΕ και τελικώς να μετακομίζουν εκεί τμήματά της.

Στην ουσία, η ΑΝΤΑΡΣΥΑ συνεχίζει στο ίδιο μοτίβο του πάλαι ποτέ αντιπολιτευόμενου ΣΥΡΙΖΑ, λέγοντας ότι μπορούν να ανατρέψουν τον καπιταλισμό αμφισβητώντας αρχικά την κυβέρνηση και για τη συνέχεια «βλέπουμε». Η αντικαπιταλιστική ρητορεία της ΑΝΤΑΡΣΥΑ εγκλωβίζεται στην αμφισβήτηση των κυβερνήσεων στο υπάρχον σύστημα.

Είναι σύνηθες πια στη γραμμή της ΑΝΤΑΡΣΥΑ να στοχοποιείται μια κυβέρνηση ως αιτία όλων των κακών, να επικεντρώνονται εκεί τα συνθήματα και η συγκέντρωση δυνάμεων και να μπαίνει σιγαστήρας στο διά ταύτα, δηλαδή στον αγώνα ενάντια στην εξουσία των μονοπωλίων. Οδηγείται, λοιπόν, σε γραμμή συνθηκολόγησης, καθώς ενισχύονται αυταπάτες ότι μπορεί να υπάρξουν φιλολαϊκές λύσεις χωρίς συνολική ρήξη με το κεφάλαιο και την εξουσία του, που η ΑΝΤΑΡΣΥΑ βλέπει ως «δευτέρα παρουσία».

Είναι γραμμή συμβιβασμού διότι εισέρχονται από την πίσω πόρτα οι κοινοβουλευτικές αυταπάτες, ότι, δηλαδή, με έναν άλλον εκλογικό συσχετισμό μπορεί να δημιουργηθεί το έδαφος για βαθύτερες ανατροπές, έως την ανατροπή του καπιταλισμού. Δηλαδή, αυτοί που κατηγορούν το ΚΚΕ ότι εναποθέτει τη λύση στον «άγιο σοσιαλισμό», με την πολιτική τους γραμμή αντικειμενικά συμβάλλουν στην ενσωμάτωση και όχι στη χειραφέτηση από το σύστημα.

Πολύ περισσότερο που, όπως αποδείχθηκε ιδιαίτερα τον τελευταίο χρόνο, το αστικό πολιτικό σύστημα έχει τη δυνατότητα να βγάζει λαγούς από το καπέλο του, να εντάσσει στη βασική του ομάδα χρήσιμους αναπληρωματικούς (ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ) που ξεπερνούν σε απόδοση τους παλιότερους βασικούς παίχτες (ΝΔ - ΠΑΣΟΚ και παρελκόμενα) ώστε να λειτουργεί ρολόι, να περνάει μέτρα χωρίς την απαιτούμενη πίεση και αμφισβήτηση. Για τα μονοπώλια, η εναλλαγή μιας κυβέρνησης μπροστά στη συνολική απώλεια της εξουσίας είναι ψιλά γράμματα.

Ανοχή και αυταπάτες

Οι αρνητικές εξελίξεις τρία χρόνια μετά είναι ενδεικτικές για το ποια γραμμή επιβεβαιώθηκε. Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ κλαψουρίζει, προσαρμόζοντας την πραγματικότητα στις αναλύσεις της, αναφέρεται σήμερα στον προδοτικό ρόλο του ΣΥΡΙΖΑ, πως πέρασε στις δυνάμεις του «μνημονίου και του κεφαλαίου», αποδεχόμενη εμμέσως ότι όλο αυτό το διάστημα ήταν το αριστερό άλλοθί του. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι η πολλά υποσχόμενη κυβερνώσα αριστερά δε μετατράπηκε ούτε μεταλλάχτηκε ξαφνικά σε κόμμα που υπηρετεί το κεφάλαιο. Ηταν εξαρχής κυβέρνηση διαχείρισης του συστήματος. Αυτοί που συνέβαλαν στο να καλλιεργηθεί το έδαφος της υποχώρησης, της ενσωμάτωσης, της απογοήτευσης, της υποταγής στο κεφάλαιο και την πολιτική του, δίνοντας χώρο, χρόνο και ανοχή στον ΣΥΡΙΖΑ, κατηγορούν σήμερα το ΚΚΕ για διασπορά ηττοπάθειας. Αυτοί που χαιρέτισαν τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ το Γενάρη, που έγιναν βασικοί κομπάρσοι και ντεκόρ στα συλλαλητήρια στήριξης της κυβέρνησης, που έπεσαν στη λούμπα του «όχι» στο δημοψήφισμα, που ήταν όμως ένα προδιαγεγραμμένο «ναι» σε ένα νέο μνημόνιο, κάνουν σήμερα τους ανήξερους.

Το ΚΚΕ, όλα αυτά τα χρόνια των πυκνών πολιτικών εξελίξεων, δεν εγκλωβίστηκε ανάμεσα στις διεργασίες της αστικής τάξης, δεν στοιχήθηκε πίσω από κανένα άρμα διαχείρισης, δεν παρασύρθηκε από το ισχυρό ρεύμα της αυταπάτης για την κυβέρνηση της αριστεράς, δε στήριξε τον δήθεν αριστερό πόλο της αστικής διαχείρισης. Σε συνθήκες αυξανόμενης πολιτικής πίεσης, προέταξε πως το κυρίαρχο ζήτημα δεν είναι η αστική εναλλαγή αλλά η αλλαγή τάξης στην εξουσία, ανοίγοντας τη θέση του πλατιά σε κλάδους, χώρους δουλειάς και γειτονιές.

Την ίδια περίοδο, η ΑΝΤΑΡΣΥΑ όχι απλά σκορπούσε αυταπάτες για το ρόλο του ΣΥΡΙΖΑ αλλά μπήκε ενεργητικά στο παιχνίδι προσμονής για την αριστερή κυβέρνηση, όντας κατά τα λεγόμενά τους η αριστερή πίεση ώστε να μη χάσει αυτή το δρόμο της. Το 2014 και στη διπλή εκλογική μάχη η ΑΝΤΑΡΣΥΑ όχι απλά τριβόταν στον ΣΥΡΙΖΑ αλλά έδωσε ρέστα στην ενίσχυσή του, με συνεχόμενες δηλώσεις στελεχών της. Παράλληλα, η τακτική της στο συνδικαλιστικό κίνημα ήταν εξίσου αποκαλυπτική. Πέρα από τον γνωστό, πλέον, σφιχτό εναγκαλισμό τους σε αρκετά σωματεία, στεκόταν πλάι σε κάθε πρωτοβουλία του ΣΥΡΙΖΑ, όπως π.χ. των 12 Ομοσπονδιών, επιδίωκε με κάθε τρόπο σχέσεις με τμήματά του για τη δήθεν αριστεροποίησή του.

Οσο μέγεθος και να προσθέσει η ΑΝΤΑΡΣΥΑ στην αντικαπιταλιστική πάρλα, η πρόταση διεξόδου της ούτε ανατρεπτική ούτε επαναστατική είναι. Γι' αυτό και η μετακόμιση δυνάμεων της ΑΝΤΑΡΣΥΑ στον «συνεπή» ΣΥΡΙΖΑ του Λαφαζάνη, δεν προξένησε έκπληξη. Είναι το λογικό βήμα μιας ενιαίας πολιτικής βάσης που ανέκαθεν υπήρχε ανάμεσα στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ και στον ΣΥΡΙΖΑ και εξακολουθεί να υπάρχει ακόμα και σήμερα. Η κεντρική ανακοίνωση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ για τις εκλογές, όπου εκτιμά πως υπάρχουν ακόμα δυνάμεις μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ που αμφισβητούν την κεντρική γραμμή από τα αριστερά, κινείται ακριβώς στην ίδια κατεύθυνση ανοχής και ψευδαισθήσεων.

Το ΚΚΕ αντιπαρατέθηκε στον ΣΥΡΙΖΑ με βάση τις θέσεις του. Δεν αποδέχτηκε την πολιτική των ψίχουλων, δεν του έκανε κριτική για τη μη εφαρμογή της. Δεν έπαιξε με τους κανόνες της ανερχόμενης σοσιαλδημοκρατίας, δεν κορόιδεψε, δεν χάιδεψε αυτιά για να γίνει αρεστό, δεν υποσχέθηκε δρόμο χωρίς θυσίες, ή εύκολους αγώνες.

Το ισχυρό ρεύμα ελπίδας και αυταπάτης που υπήρξε εστιάζοντας στην κυβερνητική εναλλαγή ως λύση για όλα τα δεινά, το ΚΚΕ το πλήρωσε εκλογικά διότι δεν έκανε πολιτική με τα μάτια στην κάλπη για να κλέψει ψήφους. Η εκλογική αιμορραγία του ΚΚΕ το 2012 ήταν σημαντική οπισθοχώρηση για το εργατικό - λαϊκό κίνημα. Οχι μόνο διότι έχασε χρόνο και δύναμη για να απαντήσει στην ολομέτωπη επίθεση αλλά γιατί εμποτίστηκε με το νέο δηλητήριο της σοσιαλδημοκρατίας, ώστε μετά από τρία χρόνια να επιλεγεί εκ νέου το μικρότερο κακό, να έχουν διογκωθεί προβληματισμοί και εμπόδια που επιδρούν στη ριζοσπαστικοποίησή του. Αυτή είναι η προσφορά του ΣΥΡΙΖΑ στο εργατικό - λαϊκό κίνημα. Και αυτόν τον ΣΥΡΙΖΑ η ΑΝΤΑΡΣΥΑ τον κάλυψε έως το τέλος.

Για το κίνημα και την κοινή δράση

Ο τυχοδιωκτισμός που επιδεικνύει η ΑΝΤΑΡΣΥΑ στο κίνημα με προτάσεις που εκφυλίζουν τις μορφές πάλης, με απεργίες χωρίς απεργούς, με κοινή δράση ως προϊόν συνεννόησης κορυφών, και πολιτικό πλαίσιο «σούπα», δεν πατάει στον αέρα, ακριβώς διότι βασίζεται πάνω στην προγραμματική της πρόταση.

Οι πρόσφατες εκλογές τον παγιωμένο αρνητικό πολιτικό συσχετισμό δε θα τον ανέτρεπαν διά μαγείας. Η παραπάνω διαπίστωση δεν είναι ηττοπαθής, όπως διατείνονται το ΠΡΙΝ και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, αλλά η πλέον ρεαλιστική, με πλήρη επίγνωση της κατάστασης του εργατικού - λαϊκού κινήματος στη διαμόρφωση της συνείδησης των εργατών, γεγονός που βοηθά να πατάς στη γη και όχι σε φαντασιακές ανατροπές.

Με την έννοια αυτή, το ΚΚΕ δίνει σταθερά τη μάχη για τον προσανατολισμό του κινήματος, τα συνθήματά του, το βαθμό οργάνωσής του. Είναι στοιχεία της ανασύνταξης, που για το ΚΚΕ δεν αποτελεί απλώς σύνθημα αλλά πολιτική κατεύθυνση. Είναι βασικός δείκτης στην ωρίμανση των εργαζομένων για τις πραγματικές ρήξεις ώστε να εμποδίζονται με οποιονδήποτε τρόπο η ανοχή, η υποταγή στην πολιτική του κεφαλαίου.

Η ανάπτυξη αγώνων στη βάση επίλυσης των άμεσων τρανταχτών λαϊκών προβλημάτων συμβαδίζει με το ρίζωμα της αντικαπιταλιστικής - αντιμονοπωλιακής γραμμής που θα θέτει ανοιχτά στους εργαζομένους την οριστική διέξοδο. Πολιτική γραμμή που θα συμβάλλει στην πολιτική, ιδεολογική και οργανωτική απεμπλοκή της εργατικής τάξης από κάθε έκφανση της αστικής πολιτικής διαχείρισης και, παράλληλα, θα φανερώνει τα εμπόδια που βάζει το καπιταλιστικό σύστημα στην ικανοποίηση των σύγχρονων λαϊκών αναγκών. Το φλέγον ζήτημα του Ασφαλιστικού λ.χ. είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πώς αντιμετωπίζεται σήμερα η Ασφάλιση, αν δηλαδή είναι εμπόρευμα και κόστος ή δικαίωμα. Ποιος δρόμος ανάπτυξης, δηλαδή, φρενάρει και ποιος ικανοποιεί τις σύγχρονες λαϊκές ανάγκες.

Μόνο έτσι το κίνημα θα αποκτά την ικανότητα να προχωρά μπροστά ώστε μέσα από την πείρα του, τους αγώνες του, τις συλλογικές διαδικασίες και όχι από τα πάνω, με συνεργασίες και συνεννοήσεις σε επίπεδο κορυφής, να υιοθετεί μια ριζική εναλλακτική πρόταση εξουσίας που δε θα είναι βρακολάστιχο, δε θα ενσωματώνεται κάθε φορά στις τρέχουσες εξελίξεις.

Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ έχει ως «ψωμοτύρι» της τις εκκλήσεις για κοινή δράση. Ομως, το ζήτημα είναι ότι η κοινή δράση των εργαζομένων σε κατεύθυνση ταξική, χειραφέτησης από την πολιτική του κεφαλαίου, διαμορφώνεται μέσα από τη διαπάλη στο κίνημα, μέσα στις διαδικασίες του, στις Γενικές Συνελεύσεις των σωματείων, μέσα στα συνδικάτα και όχι με συμφωνία από τα πάνω ή δεσμευτικά πλαίσια «λίγο απ' όλα», ετερόκλητων πολιτικών γραμμών, όπου χάνονται ο στόχος και ο πραγματικός αντίπαλος. Εξάλλου, υπάρχουν παραδείγματα για το πώς μπορεί να επιτευχθεί η κοινή δράση εργαζομένων, ανεξάρτητα από την πολιτική τους τοποθέτηση, και σε αυτά πρωτοστάτησαν οι δυνάμεις του ΠΑΜΕ. Η συμμετοχή άνω των 1.000 μαζικών φορέων και σωματείων στο κάλεσμα του ΠΑΜΕ για πανελλαδικό συλλαλητήριο με σύνθημα «Δε θα ζήσουμε με τα ψίχουλα», όπως και η προσπάθεια συντονισμού και καταδίκης των μέτρων πριν από κάποιους μήνες, είναι παραδείγματα που δείχνουν ότι μπορεί να επιτευχθεί συντονισμός με εργατικές οργανώσεις παρόλο που δεν υπάρχει συνολική ταύτιση θέσεων, χωρίς να υπάρχουν κεντρικές συμφωνίες, κομπρεμί, συνδιαλλαγές και παραταξιακά παζάρια.

Αυτός είναι ο δρόμος για την αλλαγή του σημερινού αρνητικού συσχετισμού υπέρ του εργαζόμενου λαού. Οσο πιο πολύ θα δυναμώνουν οι εργατικοί - λαϊκοί αγώνες ενάντια στους επιχειρηματικούς ομίλους και στο κράτος που τους υπηρετεί, όσο περισσότερο θα αναπτύσσεται το κίνημα και θα αγκαλιάζει νέες δυνάμεις, όσο περισσότερο ριζώνει η αντικαπιταλιστική - αντιμονοπωλιακή πορεία και θα ενισχύεται η πρόταση για εργατική - λαϊκή εξουσία με κοινωνικοποίηση των μονοπωλίων, κεντρικό σχεδιασμό, εργατικό - λαϊκό έλεγχο, με μονομερή διαγραφή του χρέους, όσο περισσότερο μπαίνουν στο στόχο οι καπιταλιστικές ενώσεις και θα αμφισβητείται στα ίσα η εξουσία του κεφαλαίου, τόσο ο συσχετισμός δύναμης θα αλλάζει προς το συμφέρον της λαϊκής πλειοψηφίας που σήμερα βασανίζεται.

*Ο Θανάσης Γκώγκος είναι μέλος του Τμήματος της ΚΕ του ΚΚΕ για την Εργατική - Συνδικαλιστική δουλειά