Δευτέρα 1 Ιουνίου 2015

Οι μετασχηματισμοί του κράτους την περίοδο της κρίσης - Σ. Ανδρονίδης

του Σ. Ανδρονίδη*
τρόπο οργάνωσης του κοινωνικού σχηματισμού. Ο δομικός και κρισιακός μετασχηματισμός του κράτους δεν είναι στατικός, ουδέτερος και επιφανειακός. Αντιθέτως, θα λέγαμε πως προσλαμβάνει τα χαρακτηριστικά ανάδυσης μίας προσίδιας και φορτισμένης αυταρχικότητας. Και ακριβώς αυτή η «νέα» κρατική μορφή αποκρυστάλλωνεται στο πεδίο του κοινωνικού.



[1] Η άσκηση κρατικής-κατασταλτικής βίας στο πεδίο του κοινωνικού, στόχευε στην εμπέδωση και εμβάθυνση των άμεσων κρατικών διακυβευμάτων. Συν τοις άλλοις, κατέδειξε και τα «στενά» όρια διαβούλευσης που διαθέτει το κράτος εν καιρώ βαθιάς οικονομικής-κεφαλαιοκρατικής κρίσης. Η ποιοτική ενίσχυση των κατασταλτικών μηχανισμών του κράτους (βλέπε σώματα ασφαλείας), τον καιρό της κρίσης συνέβαλλε και στη μετατόπιση και παγίωση του συσχετισμού δύναμης υπέρ της κυρίαρχης τάξης. Είναι δε χαρακτηριστικά όσα αναφέρει ο Δ. Καλτσώνης: «…. Ενισχύθηκαν, τόσο αριθμητικά όσο και σε υλικοτεχνικές υποδομές… τα σώματα ασφαλείας.. Δημιουργήθηκαν νέοι μηχανισμοί και υιοθετήθηκαν νέες μέθοδοι οργάνωσης και δράσης… Η νομοθεσία παρέχει νέες δυνατότητες στις αστυνομικές δυνάμεις», αναφέρεται στο Σακελλαρόπουλος, 2014, σελ.115.  Ο δε Σπύρος Σακελλαρόπουλος αναφέρει: «Για τη χώρα μας είναι ενδεικτικό πως από 34.000 άτομα το 1974 (1,03% του ΟΕΠ του 1971) στα σώματα ασφαλείας περάσαμε στα 150.000 άτομα το 2013 (3,1 % του ΟΕΠ)», στο ίδιο, σελ. 115.
[2] Βλ. σχετικά, Πουλαντζάς Νίκος, ‘Πολιτική Εξουσία και Κοινωνικές Τάξεις’, τόμος Β΄, Γ’ έκδοση, Μετάφραση: Χατζηπροδρομίδης Λ., Εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα, 1982, σελ. 154.
[3] Μία πολύ σημαντική πτυχή που δεν δύναται να παραγνωριστεί, αφορά την ανάδυση μίας τυπικής όσο και ουσιαστικής «τεχνοκρατίας της γνώσης» που μπορεί να διαχειριστεί ορθά και υποδειγματικά την οικονομική κρίση. Πραγματικά, η συγκρότηση της κυβέρνησης Παπαδήμου αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα πρακτικής εφαρμογής του μοντέλου της «τεχνοκρατίας της γνώσης», ή αλλιώς «φωτισμένης τεχνοκρατίας». Η κυβέρνηση Παπαδήμου μετέβαλλε τους ίδιους τους όρους συγκρότησης του αντιπροσωπευτικού και νομιμοποιητικού στοιχείου της Δημοκρατίας. Έτσι, λειτουργώντας όχι με άμεσους λαϊκούς-νομιμοποιητικούς όρους αλλά με έμμεσους οικονομοτεχνικούς, δραστηριοποιήθηκε ως κυβέρνηση «λαϊκού αποκλεισμού». Ο «λαός» ως φορτισμένη έννοια που συγκροτείται πολιτικά δεν βρήκε την έστω και εκλογική του έκφραση στη συγκεκριμένη κυβέρνηση. Αντιθέτως, η νέα αντιλαϊκιστική «τεχνοκρατία της γνώσης», απαλλαγμένη από το βάρος του πολιτικού κόστους, συμμετέχει σε κυβερνήσεις ειδικού σκοπού που εδράζονται πάνω στο πλαίσιο της ορθότερης ή καλύτερης διαχείρισης της οικονομικής κρίσης. Εκεί που τα πολιτικά κόμματα εξουσίας αποτυγχάνουν, αναλαμβάνει η «τεχνοκρατία της γνώσης». Αυτή η πολύ σημαντική μεταλλαγή που σχετίζεται με τις ίδιες τις έννοιες της αντιπροσώπευσης και της λαϊκής νομιμοποίησης συμφύεται οργανικά με τους μετασχηματισμούς που συντελούνται στη μορφή και στο περιεχόμενο δράση του αστικού κράτους. 
[4] Βλ. σχετικά, Πουλαντζάς Νίκος…ό.π, σελ. 154

*πολιτικός επιστήμονας, υποψήφιος διδάκτωρ ΑΠΘ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου