Για την επικείμενη δίκη της νεοναζιστικής Χρυσής Αυγής - Σ. Ανδρονίδης

του Σ. Ανδρονίδη*

Η δίκη του νεοναζιστικού μορφώματος της Χρυσής Αυγής έχει οριστεί για τις 20 Απριλίου. Μετά από κωλυσιεργία αρκετών μηνών, τα στελέχη και τα μέλη της νεοναζιστικής Χρυσής Αυγής θα καθίσουν στο εδώλιο του κατηγορουμένου. Η έναρξη της συγκεκριμένης δίκης δύναται να καταδείξει την «μορφή» που έλαβε η νεοναζιστική λεκτική και σωματική βία που την ίδια στιγμή αποκρυσταλλώθηκε στο πεδίο του κοινωνικού. Η νεοναζιστική βία έτεινε στον....

αποκλεισμό των «διαφορετικών» και των «άλλων»,^[1] παράγοντας τους όρους και τις προϋποθέσεις για την ανάδυση και την αποκρυστάλλωση μίας εθνικής αφήγησης περί κρίσης.

Το πλαίσιο της βίαιης δράσης και λειτουργίας της Χρυσής Αυγής εντάσσεται στην αντίληψη περί ανάδυσης, εν καιρώ κρίσης, ενός εθνικού κράτους, το οποίο και θα συγκροτείται στη βάση της κοινής καταγωγής και του κοινού «αίματος». Όπως επισημαίνει ο Νίκος Πουλαντζάς: «Για τη φασιστική ιδεολογία εκείνο που μετράει είναι η λατρεία του κράτους· το άτομο δεν είναι τίποτα. Η πλευρά αυτή ενώ αντιστοιχεί στο φετιχισμό της εξουσίας που συνέχει τη μικροαστική τάξη, παράλληλα εκφράζει το ενδιαφέρον του μεγάλου κεφαλαίου για τον παρεμβατικό ρόλο του κράτους στο στάδιο του μονοπωλιακού καπιταλισμού. Το ίδιο στοιχείο προεκτείνεται ως τη διαβόητη «λατρεία του Αρχηγού» και της ιεραρχίας, τυπική μορφή φετιχισμού της εξουσίας της εξεγερμένης μικροαστικής τάξης».^[2]

Το εθνικό κράτος αντιπροσωπεύει το «υγιές» εθνικό όλον της Χρυσής Αυγής. Σε αυτό το πλαίσιο, η βία που ασκείται ενάντια στους περιώνυμους «άλλους» λειτουργεί ως εργαλείο αποκλεισμού και «απεδαφικοποίησης» τους από το ενεργό πεδίο του κοινωνικού. Η βία εργαλειοποείται και κανονικοποιείται, λειτουργώντας ως βασική «συγκροτητική» ουσία του εθνικού κράτους. Είναι εξαιρετική η επισήμανση του Νίκου Πουλαντζά: «για τη φασιστική ιδεολογία εκείνο που μετράει είναι η λατρεία του κράτους· το άτομο δεν είναι τίποτα. Στο ευρύτερο πλέγμα της τυπικής όσο και ουσιαστικής «λατρείας» και συγκρότησης  του (εθνικού) κράτους, ενσωματώνεται και η άσκηση της βίας. Με άλλα λόγια διατυπωμένο, η βία ως μορφή πρόσληψης του πολιτικού γίγνεσθαι εμπεριέχεται στο πλέγμα της (ιδεολογικής) «λατρείας» του κράτους. Η αναγκαιότητα συγκρότησης ενός ισχυρού εθνικού κράτους οδηγεί στην «εργαλειοποίηση» και στην πρόσληψη της  φορτισμένης βίας ως μηχανισμού απένταξης της διαφορετικότητας και της πολλαπλής ετερότητας.

Δίπλα στη «λατρεία» του κράτους αναδύεται, όπως επισημαίνει και ο Νίκος Πουλαντζάς, η «λατρεία» του αρχηγού, του αρχηγού που με το στιβαρό του χέρι «καθοδηγεί» και ταυτόχρονα «προσωποποιεί»  το εθνικό κράτος. Ο (κενός περιεχομένου) εθνικός ‘αντικαπιταλισμός’ της νεοναζιστικής Χρυσής Αυγής συμφύεται οργανικά και δομικά με την αντίληψη περί εθνικού κράτους, στο «χώρο» όπου το «υγιές» έθνος αναπτύσσεται (κοινωνικά & οικονομικά, καθότι οι Έλληνες διαθέτουν αυτή την δυνατότητα) και λειτουργεί ως εθνική «μονάδα» πρόσληψης του γενικότερου πολιτικού παιγνίου.

Η επικείμενη δίκη του νεοναζιστικού μορφώματος αποτελεί μία ευκαιρία παρέμβασης από πλευράς του εργατικού-αντιφασιστικού κινήματος. Ήδη έχουν λάβει χώρα συγκεκριμένες κινηματικές διεργασίες που αποτελούν τον προπομπό της παρέμβασης του αντιφασιστικού κινήματος στην επικείμενη δίκη της Χρυσής Αυγής. Πραγματικά, ο θεμελιώδης στόχος είναι να καταδειχθεί η λεκτική και σωματική βία που άσκησε η νεοναζιστική Χρυσή Αυγή, μία μορφή βίας που πολλές φορές συμφύθηκε οργανικά με την αντίστοιχη κρατική-κατασταλτική βία. Η δίκη θα διεξαχθεί πάνω στο έδαφος της  στοίχισης της Χρυσής Αυγής με ένα τμήμα του μπλοκ των λαϊκών-κυριαρχούμενων τάξεων, μία στοίχιση που έχει προσλάβει και εκλογική «μορφή».

Τώρα, η παραπάνω σύμφυση (κρατικής & νεοναζιστικής βίας) παρήγαγε τις προϋποθέσεις για την αποκρυστάλλωση μίας δομικής βίας η οποία έτεινε στον ολικό αποκλεισμό εκείνων των «ροών» εναντίωσης στην ταξική διαχείριση της βαθιάς οικονομικής-καπιταλιστικής κρίσης. Η επερχόμενη δίκη αποτελεί μία ευκαιρία για να καταδειχθεί ο βαθμός διείσδυσης της Χρυσής Αυγής στο εσωτερικό του κράτους, στο εσωτερικό των κατασταλτικών του μηχανισμών (βλέπε σώματα ασφαλείας). Το νεοναζιστικό μόρφωμα αναπαρήχθη ως κομματική οντότητα (και αναπαράγεται ακόμη), στο εσωτερικό των καταπιεστικών μηχανισμών του κράτους.

Με τα λόγια του Σάββα Μιχαήλ: «στην περίπτωση του ναζισμού και της «Χ.Α.», το φαντασιωτικό ομοιογενές Σώμα, στο οποίο γίνεται επίκληση, δεν είναι άλλο από το Έθνος, την «καθαρή» (και «ανώτερη»…) Λευκή Φυλή, με το «αμόλυντο» αίμα και την (ανύπαρκτη) Τιμή. Το χνάρι που θέλει να εξαφανίσει αφορά εκείνο το ανεξίτηλο της τομής ενός επαναστατικού Συμβάντος με τις συνέπειες του, και γι’αυτόν τον αντεπαναστατικό λόγο επιχειρεί να αφανίσει το ανομοιογενές σώμα που συγκροτείται από την παρείσφρηση του Άλλου, του Διαφορετικού, του για τα πάντα ένοχου αρχετυπικού Εβραίου και των ομοιωμάτων του, του μετανάστη, του ομοφυλόφιλου, του «μη κανονικού», και φυσικά του επαναστάτη, του κομμουνιστή ή του αναρχικού».^[3]

Η επερχόμενη δίκη του νεοναζιστικού μορφώματος δύναται να  αποτελέσει πεδίο παρέμβασης του ενεργού και δραστήριου αντιφασιστικού κινήματος.

---

[1] Ο περιώνυμος «άλλος» αναγορεύεται στον απόλυτο «εχθρό». Στην αντίληψη του νεοναζιστικού μορφώματος της Χρυσής Αυγής ο (ιδεολογικά, φυλετικά & σεξουαλικά) «διαφορετικός» «επιμολύνει» τον «υγιή» και «ρωμαλέο» εθνικό ιστό. Σε αυτό το πλαίσιο, η βία που ασκείται εναντίον του, βία λεκτική και σωματική, τείνει στον ολικό αποκλεισμό του από τους κανόνες διαμόρφωσης του κοινωνικού γίγνεσθαι. Η βία που άσκησε το νεοναζιστικό μόρφωμα έφτασε μέχρι την φυσική εξόντωση (βλέπε τις περιπτώσεις του Σαχζάτ Λουκμάν και του Παύλου Φύσσα). Η προσίδια και βίαιη «κανονικότητα» της Χρυσής Αυγής ενσωματώθηκε οργανικά σε εκείνα τα χαρακτηριστικά που ορίζουν και προσδιορίζουν το πλαίσιο εκδίπλωσης των «ροών» της οικονομικής-κεφαλαιοκρατικής κρίσης στην Ελλάδα. Η επικείμενη δίκη αποτελεί μία ευκαιρία για την πλέρια κατανόηση της ιδεολογίας και του τύπου δράσης του νεοναζιστικού μορφώματος.

[2] Βλ. σχετικά, Πουλαντζάς Νίκος, ‘Φασισμός και δικτατορία. Η Τρίτη Διεθνής αντιμέτωπη στον Φασισμό’, Μετάφραση: Αγριαντώνη Χριστίνα, Εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα, 2006, σελ. 279.

[3] Βλ. σχετικά, Μιχαήλ Σάββας, ‘Η Φρίκη μιας Παρωδίας. Τρεις ομιλίες για τη «Χρυσή Αυγή», Εκδόσεις Άγρα, Αθήνα, 2013, σελ. 46. Είναι εξαιρετική η ανάλυση που επιχειρεί ο Σάββας Μιχαήλ στο βιβλίο του. Στηριγμένος σε ένα πλούσιο θεωρητικό οπλοστάσιο, αποδομεί ολοκληρωτικά την επιχειρηματολογία της Χρυσής Αυγής. 

*πολιτικός επιστήμονας, υποψήφιος διδάκτωρ ΑΠΘ