Η πορεία ΔΗΜ.ΑΡ. / Σ. Ανδρονίδης

του Σ. Ανδρονίδη*

Το συνέδριο του κόμματος της Δημοκρατικής Αριστεράς έλαβε τέλος την Κυριακή 5 Οκτωβρίου. Πέρα από τα περισσότερο διαδικαστικά θέματα (επανεκλογή του Φώτη Κουβέλη στην προεδρία του κόμματος, εκλογή μελών Κεντρικής Επιτροπής), η έμφαση δόθηκε στην πολιτική κατεύθυνση και στην «νέα» πολιτική στρατηγική του κόμματος. Η πολιτική και ιδεολογική περιδίνηση του κόμματος της «ανανεωτικής» Αριστεράς ουσιαστικά ξεκίνησε το Ιούνιο του 2012, όταν το κόμμα αποφάσισε να συμμετάσχει στην τότε τρικομματική κυβέρνηση (Ν.Δ –ΠΑΣΟΚ & ΔΗΜΑΡ) και κορυφώθηκε τον Μάιο του 2014, με την...

Δημοκρατική Αριστερά να «βιώνει» τις «επώδυνες» πολιτικές «ωδίνες» μίας κοινωνικής και εκλογικής απίσχνασης η οποία μετέβαλλε δομικά και ριζικά το πολιτικό «πράττειν» του κόμματος.

 Η κοινωνική και εκλογική της απίσχναση αντανακλάται ακριβώς στο πεδίο της πολιτικής παρέμβασης και της δραστηριοποίησης ενός κομματικού «οργανισμού» ο οποίος νοηματοδοτώντας και ανασημασιοδοτώντας «ιδεολογικά» την «πρότερη» Μνημονιακή οικονομική διαχείριση (συμμετοχή στη διαχείριση και άσκηση κυβερνητικής-κρατικής εξουσίας) επεδίωξε να προσδώσει κυβερνητική «υλικότητα» και προγραμματικά έρμα στο ιδεολόγημα της «κυβερνώσας» και «υπεύθυνης» αριστεράς.

 Η δομική τοποθέτηση του κόμματος στον πολιτικό «χώρο» και στον συμβολικό «χρόνο» μίας προσίδιας και συγκεκριμένης διαχείρισης και ρύθμισης των μορφών εκδίπλωσης της βαθιάς οικονομικής κρίσης, παρήγε τους όρους και τις προϋποθέσεις για την σταδιακή αποκρυστάλλωση των χαρακτηριστικών εκείνων που ορίζουν και προσδιορίζουν την μορφή ενός «ελλιπούς» και «μερικού» κόμματος το οποίο και ήρε τις βασικές αναφορές της κοινωνικής του «συγκρότησης» και παρουσίας. Σε αυτό το πλαίσιο, η Δημοκρατική Αριστερά ως κυβερνητικό κόμμα, ενέγραψε στο εσωτερικό τα χαρακτηριστικά ενός «κυβερνητικού»-πολιτικού υπερπροσδιορισμού που την μετατόπισε δομικά από το «χώρο» της κοινωνικής «ολότητας» στο «χώρο» και στο πεδίο κρατικής διαρρύθμισης και οργάνωσης των κοινωνικών σχέσεων.

 Η άρση των θεμελιωδών κανόνων κοινωνικής και «ιδεολογικής» συγκρότησης του κόμματος της Δημοκρατικής Αριστεράς αποκρυσταλλώθηκε «ολικά» στο πρόσφατο κάκιστο εκλογικό αποτέλεσμα. Η ετεροβαρής σχέσης πολιτικού κόμματος-κοινωνικής δομής (κοινωνικές τάξεις και μερίδες τάξεων) όρισε και προσδιόρισε ουσιαστικά τις εσωτερικές αντιπαραθέσεις και διενέξεις που ταλάνισαν τον κομματικό «χώρο» της Ανανεωτικής Αριστεράς. Ο δομικός και «ολικός» δυϊσμός που αναδύθηκε και αποκρυσταλλώθηκε στο εσωτερικό του κόμματος, είχε δύο βασικές πολιτικές επιπτώσεις: 1. Την απουσία και την «έλλειψη» ενός ξεκάθαρου πολιτικού στίγματος, κάτι που έγινε ιδιαίτερα ευδιάκριτο όχι από την αποχώρηση του κόμματος από την τότε τρικομματική κυβέρνηση τον Ιούνιο του 2013 (με αφορμή το κλείσιμο της ΕΡΤ) αλλά από την αφετηριακή κυβερνητική «εκκίνηση» του κόμματος τον Ιούνιο του 2012. Έτσι, η Δημοκρατική Αριστερά δεν μπόρεσε να αναδιαμορφώσει ριζικά τους όρους της παρουσίας της στο κομματικό και πολιτικό γίγνεσθαι, μετασχηματιζόμενη σταδιακά και δομικά, ( ως κόμμα που συμμετείχε στην εφαρμογή και την υλοποίηση κυβερνητικών πολιτικών) σε ένα «ελλιπές» και «μερικό» κοινωνικά κόμμα, το οποίο, την ίδια στιγμή αφίσταται των βασικότατων όρων καταστατικής και κοινωνικής του συγκρότησης.

 2. Ο δομικός δυϊσμός εντός του κόμματος, όπως εκφράστηκε μεταξύ ηγετικής ομάδας και Μεταρρυθμιστικής Τάσης, συνέβαλε στην εκφορά και στην άρθρωση πολλών και εν πολλοίς διαφορετικών προγραμματικών και ιδεολογικών στοχεύσεων και στοχοποιήσεων, κάτι που είχε ως συνέπεια την ανάδυση και διαμόρφωση μίας ιδεολογικής «πολυμέρειας» η οποία και έτεινε το κόμμα προς διάφορους και διαφορετικούς πολιτικούς χώρους: η ηγετική ομάδα, συσπειρωμένη γύρω από το πρόσωπο του Φώτη Κουβέλη επιζητούσε και επεδίωκε την ανασυγκρότηση του χώρου του Δημοκρατικού Σοσιαλισμού με την ταυτόχρονη οργανική συμμετοχή της Δημοκρατικής Αριστεράς σε αυτό το εγχείρημα.

 Η Μεταρρυθμιστική Τάση (Σπύρος Λυκούδης), επεδίωκε την συμμετοχή του κόμματος στην διαδικασία συγκρότησης της «μεγάλης» παράταξης της Κεντροαριστεράς, κάτι που εξ ορισμού και εξ αντικειμένου προήγε την περαιτέρω δομική σύγκλιση με το ΠΑΣΟΚ. Τέλος, το Αριστερό Δίκτυο, (εσωκομματική τάση), επιζητούσε την πολιτική, προγραμματική και ιδεολογική σύγκλιση με το κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ. Η παραπάνω ιδεολογική «πολυμέρεια» δύναται να ιδωθεί και με τους όρους μίας «ολικής» απόκλισης, η οποία παρήγε τους όρους και τις βασικές προϋποθέσεις για την πολυδιάσπαση του κόμματος και τον κατακερματισμό του προς διάφορες κατευθύνσεις.

 Το συνέδριο του κόμματος είχε ως βασικό επίδικο, ως μείζον διακύβευμα την αποσαφήνιση της πολιτικής «γραμμής» του κόμματος. Ουσιαστικά, η συνεδριακή διαδικασία επεδίωξε να ανασυγκροτήσει το κόμμα της Δημοκρατικής Αριστεράς στο «χώρο» της κοινωνικής άρθρωσης και «ολότητας», προσδίδοντας εκείνους τους απαραίτητους ιδεολογικούς αρμούς μίας αφετηριακής κοινωνικής «επανεκκίνησης».

 Ή, θα μπορούσαμε να πούμε, μίας εκ νέου νοηματοδότησης της πολιτικής «κίνησης» του κόμματος. Ένα πολιτικό κόμμα το οποίο αυτοπροσδιορίζεται ως αριστερό οφείλει πρωτίστως να τέμνει και να ανατέμνει ιδεολογικά (με την άρθρωση συγκεκριμένου ιδεολογικού-προγραμματικού λόγου), και πολιτικά (με την συγκεκριμένη πολιτική του παρουσία και «λειτουργία») το κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι.

 Η μέχρι στιγμής διαφαινόμενη πρόθεση του κόμματος να στραφεί προς τα Αριστερά (ΣΥΡΙΖΑ), δεν αντιστοιχεί σε μία διαδικασία δομικής απόκλισης και αποστοίχισης του από το πεδίο μίας προσίδιας και προϊούσας κυβερνητικής «συναίνεσης», που πλέον εκφράζεται στο χώρο του Κοινοβουλίου, μέσω της ψήφισης και της υπερψήφισης κυβερνητικών νομοσχεδίων. Μένει να φανεί στο άμεσο πολιτικό μέλλον η πορεία του κόμματος της Δημοκρατικής Αριστεράς. 

*πολιτικός επιστήμονας, υποψήφιος διδάκτωρ ΑΠΘ