Τα επείγοντα της αριστερής εξουσίας / Σεβαστάκης Δ.

Σεβαστάκης Δ.

Τα κυβερνητικά κόμματα της μεταπολίτευσης είχαν πίστωση πολιτικού χρόνου και πιστώσεις στην οικονομία. Η Ελλάδα, πιεσμένη από τη χούντα και την εισβολή στην Κύπρο δεν έπρεπε να χαθεί για το Δυτικό στρατόπεδο. Εισήλθε επιεικώς στην ΕΟΚ, έρρευσαν κονδύλια, αγοράστηκε πολιτικός χρόνος, κερδήθηκε το στρατηγικό στοίχημα. Ο Κ. Καραμανλής, ο Αν. Παπανδρέου, μπορούσαν να κάνουν κάποιες αταξίες (παροδική έξοδος από στρατιωτικό ΝΑΤΟ, διαπραγματεύσεις για τις βάσεις κ.λπ.) που θα εξευμένιζαν το... τσαλακωμένο συλλογικό αίσθημα ,αταξίες που έδιναν το άλλοθι μιας βαθιάς ατλαντικής πειθαρχίας. Έγιναν εξαγορές (ιδιωτικών) προβληματικών επιχειρήσεων, ανέβαιναν οι μισθοί, επέστρεψαν οι πολιτικοί πρόσφυγες, νομιμοποιήθηκε το ΚΚΕ. Ο λαός έκτιζε δεύτερο όροφο, αγόραζε αυτοκίνητο, σπούδαζε τα παιδιά, άρχιζε να ντύνεται κομψά, διαδήλωνε συχνά.

Η στοχευμένη και πολιτικά ελεγχόμενη αυτή πολιτική και οικονομική πίστωση δεν υπάρχει στη νέα μεταπολίτευση που μάλλον θα εγκαινιαστεί με τον ΣΥΡΙΖΑ. Σύμφωνο Βαρσοβίας -αντίπαλο δέος- δεν υφίσταται (άρα η Ελλάδα δεν είναι στρατηγικά πολύτιμη), το εκμηδενιστικό και εξαιρετικά κερδοφόρο σοκ του νεοφιλελεύθερου πειράματος δεν φαίνεται να έχει ισχυρούς αντιπάλους, ούτε ορατούς κινδύνους, αφού θεμελιώνεται στη λαϊκή ενοχή κι όχι στη συλλογική αίσθηση ιστορικού δικαίου όπως συνέβαινε κατά την μεταπολίτευση. Επομένως δεν υπάρχει λόγος επιείκειας εκ μέρους των προστάτιδων Δυνάμεων. Τα κυβερνητικά κόμματα της μεταπολίτευσης ενσωμάτωσαν τις αναπτυξιακές, ταξικές και ταυτοτικές αντιφάσεις της ελληνικής κοινωνίας, χωρίς να χρειαστεί να τις επιλύσουν. Απλώς ροκάνιζαν τον χρόνο που τους παρείχε η Δύση.

Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να ακολουθήσει την ίδια κυβερνητική τεχνική. Οι τεράστιες παραγωγικές αντιφάσεις, οι ακριβές και μη ανταποδοτικές δομές που κληροδοτούνται, το αντιλαϊκό και εκμαυλισμένο κράτος, οι ατομικιστικές, εγωιστικές και αποηθικοποιημένες νοοτροπίες, αλλά κυρίως μια διεθνής συνθήκη εξαιρετικά ελεγχόμενη, δεν επιτρέπουν αναβολές, μεταθέσεις, ροκάνισμα χρόνου. Αθροίσεις αντιφάσεων, που δεν θα επιλύονται και που απλώς θα εξαγοράζονται οι μετέχοντες, δεν είναι δυνατές. Η περίφημη εξαγορά των προβληματικών δεν τις κοινωνικοποίησε αλλά τις χρηματοδότησε. Αυτό δεν απάντησε σ΄ ένα μεγάλο πρόβλημα παραγωγικής στρατηγικής πολλών δεκαετιών, μετέθεσε, ανέβαλλε το σκάσιμο της βόμβας.

Η σημερινή κόλαση της ασφαλιστικής φούσκας, δεν οφείλεται μόνο στο εξοργιστικό Βενιζελικό PSI ούτε μόνο στην κατάρρευση της εργασίας στην Ελλάδα της μνημονιακής επέλασης. Οφείλεται και στο ερώτημα παραγωγικής ταυτότητας που δεν απαντήθηκε όταν το έθετε η ζωή ή κρύφτηκε πίσω απ τα κονδύλια των φορμαλιστικών και διαρπαγμένων ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Αυτή η ενταφιαστική, μεταθετική πολιτική επιλογή του '80 του '90 κλπ που μπόρεσε να κτίσει εξουσίες Καραμανλή, Παπανδρέου, Σημίτη κ.λπ., για τον ΣΥΡΙΖΑ δεν θα υπάρχει. Θα πρέπει να λύσει διά μιάς, προβλήματα ανθρωπιστικά, κράτους, παραγωγής στρατηγικής κ.λπ. Π.χ. μεγάλες δομές πολιτισμού, πανάκριβες, που δεν είναι εύκολο να χρηματοδοτηθούν και να συνυπάρξουν λόγου χάρη νέα Λυρική (των 25 πάγιων εκατομμυρίων ετησίως) και Μέγαρο Μουσικής, τι θα γίνουν; Θα κλείσουν; Θα απολυθούν οι εργαζόμενοι; Θα ιδιωτικοποιηθούν άρον - άρον; Θα βρεθεί ένα σοφό μοντέλο οικονομικά βιώσιμης διαχείρισης; Τί περιθώρια υπάρχουν, ώστε ερωτήματα απλής λογικής να μην απαντώνται;

Παρεμφερείς παραλυτικές ερωτήσεις, χωρίς προεκλογικά καλύμματα και γενικότητες, θα πρέπει να απαντηθούν σε πάμπολλα πεδία και κοινωνικές εφαρμογές. Παράλληλα, η διάθεση τέτοιων ποσών θα αναβάλει την επείγουσα στοιχειώδη ανθρωπιστική αποκατάσταση; Θα πεις, "δεν στεγάζω άμεσα τον άστεγο στα άπειρα δημόσια κτήρια - φαντάσματα γιατί πρέπει να καλύψω τον προϋπολογισμό της τάδε δομής"; Και ένας τέτοιος «εμφύλιος» δομών, τέτοιου είδους διαζευκτικά ερωτήματα, δεν ενδιαφέρεται να τα λύσει η σημερινή κυβέρνηση, αλλά δεν μπορεί να το αποφύγει μια κυβέρνηση της Αριστεράς. Δεν γίνεται να μην σκάσει στα χέρια του ΣΥΡΙΖΑ κάτι που η σημερινή ηγεσία της χώρας όχι απλώς δεν επιλύει αλλά μεθοδεύει τη μη λύση του.

Είναι δε αξιοπρόσεκτο ότι καμιά στρατηγική απόφαση παραγωγικού αναπροσανατολισμού δεν έχει ληφθεί. Μόνο αρπαγή και λαϊκή εκπτώχευση. Ναι, αυτή η εμπρόθετη και αντιλαϊκή αδράνεια, σημαίνει ότι κερδίζεις εσύ, ο αριστερός, χρόνο; ΟΧΙ. Περιγράφεις, προσανατολίζεις τίμια, καθαρά τον κόσμο στις απίστευτες επόμενες δυσκολίες, ώστε η απόφαση να σε ψηφίσει να είναι πράγματι επιλογή κι όχι πανικός ή απλή απελπισία; Γιατί η ιστορική στιγμή δεν αφήνει περιθώρια για μια αμυντική, ανόρεχτη ψήφο - ανάθεσης, μια ψήφο απλής απόρριψης του υπάρχοντος. Εσύ, ως αριστερός, έχεις ανάγκη από μια ενσυνείδητη, σκληροτράχηλη, άρα ανθεκτική επιλογή. Γιατί αυτό μόνο θα είναι η δική σου «πίστωση». Το έχεις; Ξέρεις τις συγκρούσεις που θα αναγκαστείς να κάνεις; Η κρύβεσαι, κρατώντας την αναπνοή σου, ελπίζοντας στη μαγεία; Τι να την κάνεις μια τέτοια εξουσία; Θα την χάσεις σε 2 μήνες. Αλλά κυρίως εσύ θα χαθείς εντός της, ως η μοναδική ελπίδα.

* Ο Δημήτρης Α. Σεβαστάκης είναι ζωγράφος, αν. καθηγητής ΕΜΠ

dsevastakis@arch.ntua.gr