Αξιολόγηση των εκπαιδευτικών: Η πραγματικότητα πίσω από το νόμο / Π. Κατσούλας

Γράφει ο

Πάνος Κατσούλας*

Η εφαρμογή του προεδρικού διατάγματος  της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών, εκτός των άλλων, είναι τόσο ανέντιμη πράξη όσο και η διαθεσιμότητα των 2.500 περίπου συνάδελφων μας του...

περασμένου καλοκαιριού! Πριν τεκμηριωθεί η παραπάνω άποψη, ας μιλήσουμε περιληπτικά για το ΠΔ 152, που αφορά στην αξιολόγηση των εκπαιδευτικών της Α/θμιας και της Β/θμιας εκπαίδευσης. Αξιολογούνται όλοι οι υπηρετούντες στη δημόσια εκπαίδευση, από τους Περιφερειακούς διευθυντές μέχρι τους εκπαιδευτικούς της τάξης. Στο εν λόγω ΠΔ αναφέρονται όλες οι λεπτομέρειες για όλους και τα πάντα! Κάποια βασικά σημεία της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών της τάξης, που αποτελούν την πλειονότητα των εκπαιδευτικών, είναι:

Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών διακρίνεται στη διοικητική αξιολόγηση, που διενεργείται από τον διευθυντή του σχολείου, με ή χωρίς αίτηση του εκπαιδευτικού, μια τουλάχιστον φορά ανά διετία, μεταξύ της 1ης Φεβρουαρίου και 15ης Μαΐου του κάθε έτους, και στην εκπαιδευτική αξιολόγηση, που διενεργείται από τον σχολικό σύμβουλο, με ή χωρίς αίτηση του εκπαιδευτικού, μία τουλάχιστον φορά ανά τριετία εντός συνεχούς χρονικού διαστήματος που δεν υπερβαίνει τους 2 μήνες (διμηνιαία αξιολογική περίοδος). Στην εκπαιδευτική αξιολόγηση και μέσα στην προηγούμενη περίοδο ο αξιολογητής παρακολουθεί δύο (2) τουλάχιστον διδασκαλίες του αξιολογούμενου. Οι εκπαιδευτικοί της τάξης αξιολογούνται σε 5 κατηγορίες. Οι κατηγορίες 1η, 2η, 3η και 5η έχουν σχέση με την εκπαιδευτική αξιολόγηση, που πραγματοποιείται από τους σχολικούς συμβούλους και η 4η έχει σχέση με τη διοικητική αξιολόγηση, που πραγματοποιείται από τον διευθυντή του σχολείου. Η κάθε κατηγορία έχει ένα συντελεστή βαρύτητας (η 1η 0,75 -  η 2η 0,5 - η 3η  1,25 – η 4η 1,5 – η 5η 1) και αποτελείται από κριτήρια. Οι κατηγορίες 1η, 2η και 4η περιλαμβάνουν 3 κριτήρια, η 3η περιλαμβάνει 4 κριτήρια και η 5η περιλαμβάνει 2 κριτήρια. Το κάθε κριτήριο βαθμολογείται από τον αξιολογητή με την 100βαθμη κλίμακα (0 – 100). Ο ΜΟ της βαθμολογίας των κριτηρίων της κάθε κατηγορίας αποτελεί το βαθμό της κατηγορίας. Ο βαθμός της κάθε κατηγορίας πολλαπλασιάζεται με το συντελεστή βαρύτητας αυτής, στη συνέχεια προστίθενται τα γινόμενα που προκύπτουν και έπειτα διαιρείται το άθροισμα των γινομένων με τον αριθμό 5, που είναι το πλήθος των κατηγοριών. Η τελική βαθμολογία (ΤΒ) υπολογίζεται με χρήση υπολογιστή και εκφράζεται ως δεκαδικός αριθμός με προσέγγιση εκατοστού.
Οι αξιολογούμενοι κατατάσσονται ανάλογα με τη βαθμολογία τους σε 4βαθμη ποιοτική κλίμακα, που αντιστοιχεί στην 100βαθμη κλίμακα ως εξής: α) «ελλιπής»: 0 – 30 βαθμοί, β) «επαρκής»: 31 – 60 βαθμοί, γ) «πολύ καλός»: 61 – 80 βαθμοί δ) «εξαιρετικός»: 81 – 100 βαθμοί. Οι αξιολογούμενοι εκπαιδευτικοί της τάξης και οι διευθυντές των σχολείων μπορούν να υποβάλουν ένσταση κατά των εκθέσεων αξιολόγησης των αξιολογητών τους στην Επιτροπή Αξιολόγησης Εκπαιδευτικού Έργου (Ε.Α.Ε.Ε.), που εδρεύει στη Διεύθυνση Εκπαίδευσης στην περιφέρεια της οποίας υπηρετούν οι ενιστάμενοι. Η επιτροπή εξετάζει τις ενστάσεις κατά νόμο και ουσία και μπορεί είτε να τις απορρίψει είτε να τις κάνει δεκτές ενμέρει ή στο σύνολο, και να τροποποιήσει τη βαθμολογία του ενιστάμενου.
Σύμφωνα με το άρθρο 25, που αναφέρεται σε μεταβατική διάταξη, «Κατά την πρώτη εφαρμογή του παρόντος: Αξιολογούνται κατά προτεραιότητα οι εκπαιδευτικοί που κατά την 31η Μαΐου του 2014 συμπληρώνουν τον ελάχιστο χρόνο που απαιτείται για την προαγωγή από το βαθμό που κατέχουν στον επόμενο βαθμό σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 7 του άρθρου 7 του ν. 4024/2011.»

Ας έρθουμε τώρα στα πονηρά και επικίνδυνα σημεία του ΠΔ αλλά και τη σύνδεσή του με άλλους νόμους, που επιβεβαιώνουν την άποψη όσων ισχυρίζονται ότι δεν πρόκειται για βελτιωτικό μέτρο της ποιότητας του εκπαιδευτικού και διοικητικού τους έργου όπως ψευδώς αναφέρει στην παραγρ. 1 του  άρθρου 2 με τίτλο «Σκοπός της αξιολόγησης και γενικές αρχές», αλλά για ένα μέτρο τιμωρητικό, που αποσκοπεί στον ασφυκτικό έλεγχο, τον εκφοβισμό και την υποταγή των εκπαιδευτικών, που θα έχει ως συνέπεια τον ανταγωνισμό, τη μισθολογική τους καθήλωση και εν τέλει την απόλυσή τους!

Προκειμένου να χαϊδέψει αυτιά ο συντάκτης του νόμου, στο άρθρο 24 καθιερώνει την αξιολόγηση των προϊσταμένων από τους υφιστάμενους! Όμως πρόκειται για μια αξιολόγηση που είναι χωρίς κανένα αντίκρισμα, αφού δεν αναφέρεται πουθενά η βαρύτητα που θα έχει στη βαθμολογία του προϊσταμένου! Αναφέρει το άρθρο ότι: «…Η αξιολόγηση της παρούσας παραγράφου είναι έγγραφη, επώνυμη και προαιρετική και υποβάλλεται στον άμεσο προϊστάμενο του αξιολογητή που υπόκειται στην αξιολόγηση των υφισταμένων του. Ο αποδέκτης της αξιολόγησης των υφισταμένων εκτιμά και χρησιμοποιεί κατά την κρίση του τις αξιολογήσεις.»

Το ΠΔ, στο αρθρ. 16, παράγρ. 4 αναφέρει: «Οι εκπαιδευτικοί που χαρακτηρίζονται ελλιπείς σε περισσότερα του ενός κριτήρια σε μία εκ των κατηγοριών χαρακτηρίζονται συνολικά ελλιπείς, ασχέτως συνολικής βαθμολογίας.»!!! Στην επόμενη παράγρ, 5 του ιδίου άρθρου το ΠΔ συνδέεται με την παράγραφο 4 του άρθρου 8 του ν. 4024/2011, που αναφέρει ότι «…οι υπάλληλοι που περιλαμβάνονται σε πίνακα μη προακτέων στερούνται του δικαιώματος για προαγωγή για τα επόμενα δύο έτη». Ο δε ν. 3528/2007, γνωστός και ως δημοσιοϋπαλληλικός κώδικας στο άρθρο 95 με τίτλο: Παραπομπή μη προακτέου υπαλλήλου αναφέρει: «Υπάλληλος, ο οποίος εγγράφεται σε δύο διαδοχικούς πίνακες μη προακτέων στον ίδιο βαθμό, παραπέμπεται μέσα σε δύο (2) μήνες από την κύρωση του οικείου πίνακα υποχρεωτικώς προς κρίση στο υπηρεσιακό συμβούλιο, το οποίο, με αιτιολογημένη απόφαση του και μετά από προηγούμενη κλήση αυτού για να παράσχει εγγράφως ή προφορικώς τις αναγκαίες διευκρινίσεις, μπορεί να τον απολύσει ή να τον υποβιβάσει κατά έναν βαθμό. Κατά της απόφασης αυτής επιτρέπεται να υποβληθεί ένσταση στο Δευτεροβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο.»

Επιπλέον, δεν πρέπει να λησμονούμε ότι ο ακραίος κατά τις ρυθμίσεις του ν. 4024/2011 συνδέει την αξιολόγηση με τη βαθμολογική προαγωγή, η οποία επιφέρει μισθολογική αύξηση. Όμως δεν αρκεί κάποιος να αξιολογηθεί ικανός για να προαχθεί στον επόμενο βαθμό. Θα πρέπει να είναι «περισσότερο ικανός» από τον συνάδελφο του, αφού ο νόμος καθορίζει ποσόστωση προαγωγής από τον ένα βαθμό στον επόμενο. Μάλιστα στο άρθρο 7 παράγρ. 6 του ως άνω νόμου αναφέρεται ότι « … Με κοινή απόφαση των Υπουργών Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και Οικονομικών, η οποία εκδίδεται μετά από εκτίμηση τόσο των υπηρεσιακών αναγκών όσο και των δημοσιονομικών δυνατοτήτων τουλάχιστον ανά διετία, τα προαναφερόμενα ποσοστά μπορούν να καθορίζονται χαμηλότερα. …». Δηλαδή, αν τα δημοσιονομικά της χώρας δεν πάνε καλά, τότε λιγότεροι εκπαιδευτικοί θα προβιβαστούν στον επόμενο βαθμό και άρα περισσότεροι θα καθηλωθούν μισθολογικά!
Επομένως, το νομοθέτημα εισάγει όλες τις πρακτικές του ανταγωνισμού μεταξύ των εκπαιδευτικών, κάτι που αφενός μεν είναι απαράδεκτο παιδαγωγικά, αφετέρου δε θα μετατρέψει τον ευαίσθητο χώρο της εκπαίδευσης σε ζούγκλα! Επίσης, είναι δεδομένο ότι θα παρατηρηθούν όλες οι απαράδεκτες μεθοδεύσεις προκειμένου να εξασφαλιστεί η εύνοια του αξιολογητή! 

Τέλος, στο άρθρο 2 παράγρ. 1 του ΠΔ αναφέρεται ότι «Σκοπός της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών είναι η βελτίωση της ποιότητας του εκπαιδευτικού και του διοικητικού τους έργου μέσω της άμεσης σύνδεσής της με την επιμόρφωση, προς όφελος των ιδίων, των μαθητών και της κοινωνίας.» Καμιά σύνδεση της αξιολόγησης δεν γίνεται με την επιμόρφωση. Αντιθέτως, οι εκπαιδευτικοί καλούνται ν’ αξιολογηθούν για ένα σύνολο θεμάτων για τα οποία ουδέποτε έχουν επιμορφωθεί ουσιαστικά! Και αυτό δεν είναι καθόλου έντιμο! Όπως άλλωστε και η διαθεσιμότητα στην οποία ετέθησαν μέσα σε μια βραδιά οι συνάδελφοί μας της Τεχνικο-επαγγελματικής εκπαίδευσης, και μάλιστα χωρίς προηγουμένως να κριθούν από κανέναν! Λέγοντας ουσιαστική επιμόρφωση εννοούμε καθολική, περιοδική, ετήσια επιμόρφωση των εκπαιδευτικών με ταυτόχρονη απαλλαγή από τα διδακτικά τους καθήκοντα και σε επιμορφωτικά κέντρα που θα υπάρχουν ένα τουλάχιστον σε κάθε νομό, ενώ σε μεγαλύτερους νομούς πρέπει να υπάρχουν περισσότερα, ώστε να μην αναγκάζονται να ξεσπιτώνονται οι εκπαιδευτικοί. Όμως βλέπετε ότι στη χώρα μας τα πάντα γίνονται ανάποδα! Μονίμως βάζουμε πάντα μπροστά το κάρο και μετά το άλογο! Προφανώς αυτό γίνεται από την πλευρά των κυβερνώντων επειδή δεν έχουν εμπιστοσύνη στους εκπαιδευτικούς ούτε θέλουν να τους στηρίξουν! Αντίθετα, επιθυμούν να τους ενοχοποιήσουν και να τους τιμωρήσουν!

Αυτά τα ακραία και υπερβολικής αυστηρότητας μέτρα που εφαρμόζονται από τη μνημονιακή συγκυβέρνηση θυμίζουν έντονα το «θατσερισμό». Εκείνη την εποχή στην Αγγλία κανείς δεν επιθυμούσε να διοριστεί ως εκπαιδευτικός στη δημόσια εκπαίδευση με αποτέλεσμα η Αγγλία να αναζητά εισαγόμενους εκπαιδευτικούς! Αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, θα επαναληφθεί το ίδιο και στη χώρα μας! Όμως κανένας δε θα προσέρχεται για να εργαστεί στη δημόσια εκπαίδευση με μισθούς πείνας και ένα εξοντωτικό εργασιακό πλαίσιο!

* Εκπαιδευτικός, Τακτικός αιρετός εκπρόσωπος των καθηγητών στο Α-ΠΥΣΔΕ Πελοποννήσου    

πηγή: esos.gr