Η κοινωνική επανάσταση του 1821- της Κ. Παρδάλη

της
Κ. Παρδάλη

«…Στην πίστη του ο καθένας, ελεύθερος να ζη,Στην δόξαν του πολέμου, να τρέξουμε μαζί, Βούλγαροι κι Αρβανήτες, Αρμένοι και Ρωμιοί,Αράπηδες και άσπροι, με μια κοινή ορμή.Για την ελευθερίαν, να ζώσουμε σπαθί....Να σφάξωμεν τους λύκους, που στον ζυγόν βαστούν,και Χριστιανούς, και Τούρκους, σκληρά τους τυραννούν». (από το Θούριο του Ρήγα, 1797)
Η Επανάσταση του 1821 ούτε «εθνική» ήταν, ούτε «θρησκευτική», όπως για δεκαετίες διδασκόμασταν στα σχολεία. Ήταν κοινωνική και ταξική.

Αυτοί που εξεγέρθηκαν, ήταν ο λαός, η φτωχή αγροτιά και οι προοδευτικοί αστοί. Ήταν Έλληνες, Αρβανίτες (που ήταν και οι...
περισσότεροι οπλαρχηγοί της επανάστασης), Βλάχοι, Ρουμάνοι, Σέρβοι, ακόμα και φτωχοί Τούρκοι. Ήταν χριστιανοί, μωαμεθανοί, εβραίοι κ.ά.

Η άποψη ότι η επανάσταση του 1821 ήταν κύρια κοινωνική δεν είναι πρωτοτυπία δική μας. Πλήθος σοβαρών ιστορικών (ακόμα και αστών) έχουν ρίξει φως σ’ εκείνη την περίοδο.

Ήδη από το 1924, ο αριστερός ιστορικός Γιάννης Κορδάτος, με το βιβλίο του «Η κοινωνική σημασία της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821», είχε αποκαλύψει τα ψέματα –για τον τάχα «εθνικό» και θρησκευτικό χαρακτήρα της εξέγερσης και το ρόλο του ανώτερου κλήρου και των κοτσαμπάσηδων– και είχε αποκαταστήσει το πραγματικό περιεχόμενο του 1821: Ήταν μια επανάσταση ενάντια στη φεουδαρχία και την καταπίεση, που εκφραστές τους δεν ήταν μόνο οι Οθωμανοί πασάδες και μπέηδες, αλλά και οι ρωμιοί προύχοντες, κοτζαμπάσηδες και δεσποτάδες.

Για το βιβλίο του αυτό ο Κορδάτος υπέστη φοβερές επιθέσεις τόσο από το αστυνομικό κράτος (δικτατορία) του Πάγκαλου, όσο και από την Ιερά Σύνοδο. Ο ίδιος περιγράφει: «…Όπως είναι γνωστό, όχι μόνο δημοσιεύτηκαν λίβελοι εναντίον μου, αλλά και εκατοντάδες μαθητές των εδώ και επαρχιακών γυμνασίων αποβλήθηκαν ή τιμωρήθηκαν, γιατί διάβασαν το βιβλίο μου. Στο Μαράσλειο Διδασκαλείο μάλιστα παύτηκαν οι προοδευτικοί καθηγητές και ενάντια στην καθηγήτρια Ρόζα Ιμβριώτη οργανώθηκε συκοφαντική σταυροφορία».

Τα «κρυφά σχολειά» όχι μόνο δεν υπήρξαν, αλλά οι μαρτυρίες όλες δείχνουν το ανάποδο. Οι Οθωμανοί δεν καταδίωξαν τα ελληνικά σχολεία. Αντίθετα, αξιοποιούσαν τους μορφωμένους με ελληνικά στον κρατικό μηχανισμό τους. Μάλιστα, εκτός των σχολείων υπήρχαν και ανώτατες σχολές: η Μεγάλη του Γένους Σχολή, η Αθωνιάς, σχολή στις Μηλιές του Βόλου, στη Ζαγορά, στα Γιάννενα και σε πολλά άλλα μέρη.

Όπως αναφέρει ο ιστορικός Αλέξης Ηρακλείδης (καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου, στα «ΝΕΑ» 22/3/07): «Κρυφά σχολειά δεν υπήρχαν, γιατί δεν υπήρχε καμία ανάγκη να υπάρξουν, αφού η εκπαίδευση στην ελληνική γλώσσα ήταν ευρέως διαδεδομένη και δεν διωκόταν ουδαμού στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Απόδειξη ότι υπήρχαν εκατοντάδες σχολεία στα Βαλκάνια και στη Μικρά Ασία, επιπλέον της περίφημης Πατριαρχικής Ακαδημίας στο Φανάρι. Μάλιστα, κατά τον 18ο αιώνα η ανανέωση της παιδείας ήταν τόσο αισθητή, ώστε οι Έλληνες (για την ακρίβεια οι Ρωμιοί, τα μέλη του Γένους) να υπερτερούν των πάντων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία από άποψη μόρφωσης».

Οι Ρωμιοί, με τη μόρφωση που είχαν αποκτήσει εντός της αυτοκρατορίας, στη συνέχεια καταλάμβαναν ανώτατα αξιώματα, όπως δραγουμάνοι της Υψηλής Πύλης (στην ουσία υφυπουργοί Εξωτερικών), δραγουμάνοι του Στόλου (δεύτεροι μετά τον Αρχηγό του Στόλου), οσποδάροι (ηγεμόνες-πρίγκιπες) στη Βλαχία και Μολδοβλαχία κ.λπ.

Η θέση τους ήταν τόσο εξέχουσα, ώστε σήμερα, γνωστοί εθνικιστές νεοορθόδοξοι, όπως ο Χρ. Γιανναράς, να θεωρούν «λάθος» την ελληνική ανεξαρτησία, γιατί θα μπορούσε «το Γένος» να πάρει στα χέρια του όλη την αυτοκρατορία, μια και «η διοίκηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας είχε αρχίσει να διαβρώνεται με την ανάδειξη Ελλήνων σε νευραλγικές διοικητικές θέσεις».

Το 1820, μέσα δηλαδή στην Ιστορία της εποχής, ο επιφανής κληρικός και δάσκαλος του Γένους Νεόφυτος Βάμβας, που μεγαλουργεί στο περιλάλητο –και ελεύθερο– Γυμνάσιο της Χίου, λέει: «Είτε από αδιαφορία είτε ως αρχή η Υψηλή Πύλη δεν αντιτάχθηκε καθόλου στην πνευματική αναγέννηση της Ελλάδας».

Ο πραγματικός διωγμός γίνεται από την Εκκλησία: Διώχθηκαν ή αφορίσθηκαν ο Διονύσιος ο Φιλόσοφος, ο Κύριλλος Λούκαρης, ο Άνθιμος Γαζής, ο Ρήγας, ο Κοραής, ο Υψηλάντης κ.ά. Στο βιβλίο «Ελληνική Νομαρχία ή Λόγος περί Ελευθερίας» (που εκδόθηκε το 1806 στην Ιταλία σαν φόρος τιμής στο Ρήγα από τον «Ανώνυμο Έλληνα») αναφέρεται: «…δεν προφέρουν πια οι μαθητές και οι δάσκαλοι τη λέξη ελευθερία, μήπως τους ακούσουν οι προεστοί και οι αρχιερείς και τους κηρύξουν άθεους».

Ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε’ κάθε άλλο παρά εθνομάρτυρας ήταν. Υπήρξε ο πιο πιστός προστάτης του φεουδαρχισμού και της οθωμανικής κυριαρχίας (την οποία διαφήμιζε ως θεόσταλτη), που εξασφάλιζε προνόμια και εξουσία σ’ αυτόν και την τάξη του. Καταδίωξε την εξάπλωση της παιδείας στα λαϊκά στρώματα, πολέμησε με λύσσα τις δημοκρατικές ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης, πολέμησε το Ρήγα, αντέδρασε στη Φιλική Εταιρία και αφόρισε την Επανάσταση του 1821.

Η Οθωμανική Αυτοκρατορία
Από την πρώτη στιγμή της άλωσης της Κωνσταντινούπολης (1453) ο σουλτάνος Μωάμεθ ο Κατακτητής σταμάτησε τις κακοποιήσεις χριστιανών και διόρισε Πατριάρχη τον Γενάδιο Σχολάριο (που, σύμφωνα με τα λεγόμενά του, προτιμούσε τους Οθωμανούς από τους Δυτικούς καθολικούς) με τις ίδιες και περισσότερες τιμές απ’ ό,τι οι Βυζαντινοί και έδωσε στους καινούργιους υπηκόους του (ραγιάδες) δικαιώματα που ονομάστηκαν «προνόμια».

Ο Πατριάρχης ορίστηκε ανώτατος άρχων των χριστιανών «ραγιάδων» (έτσι ονόμαζαν οι Οθωμανοί τους λαούς που είχαν υποτάξει), απόλυτος ρυθμιστής των εκκλησιαστικών ζητημάτων, αλλά και με δικαστικά και άλλα δικαιώματα. Επίσης, η νέα εξουσία συνεργάστηκε και χρησιμοποίησε σε υψηλές θέσεις την αριστοκρατία των Φαναριωτών. Μάλιστα, σύμφωνα με το κοράνι και την υπόσχεση που έδωσε ο σουλτάνος Μωάμεθ ο Κατακτητής, δεν πείραξαν ούτε την ιδιωτική, ούτε την κοινοτική, ούτε τη μοναστηριακή περιουσία των μερών που υποτάχτηκαν θεληματικά.

Διαφωτισμός

Μετά το 1750, η κλειστή οικονομία της φεουδαρχίας παύει να είναι βασικό φαινόμενο και σε πολλά μέρη των Βαλκανίων η εμπορευματική παραγωγή προοδεύει. Στο Μεσολόγγι, την Πάτμο και αλλού φτιάχνονται πλοία για το εμπόριο. Ύδρα, Σπέτσες, Ψαρά, Γαλαξίδι, Μύκονος, Κάσος αναπτύσσουν ναυτιλία. Θεσσαλονίκη, Πόλη, Σμύρνη, Πήλιο, Ήπειρος κ.ά. γίνονται κέντρα διαμετακομιστικού εμπορίου. Την ίδια εποχή σε ορισμένες περιοχές αναπτύσσεται και η βιοτεχνία.

Επειδή η εσωτερική αγορά είχε δυσκολίες (έλλειψη δρόμων, εξαθλίωση πληθυσμού από τσιφλικάδες, ανασφάλεια μεταφοράς εμπορευμάτων), το ανταλλακτικό εμπόριο γινόταν σε ορισμένα μόνο αστικά κέντρα και μάλιστα εξωελλαδικά. Έμποροι, βιοτέχνες κ.ά. μεταναστεύουν. Γι’ αυτό, πριν ακόμα σχηματιστεί η αστική τάξη μέσα στη Βαλκανική, οι ξενιτεμένοι (στην Κεντρική Ευρώπη, Αυστροουγγαρία, Μολδοβλαχία, Ν.Ρωσία και αλλού ) Ρωμιοί, Σέρβοι, Μακεδόνες, Βλάχοι και Αρμένηδες φτιάχνουν εμπορικές εταιρίες στα πιο σπουδαία εμπορικά κέντρα. Έτσι δημιουργούνται ελληνικές παροικίες με τεράστια οικονομική άνθιση και πολιτιστική δράση. Αρχίζει το λεγόμενο «πνευματικό ξύπνημα», η επαφή με τον Διαφωτισμό, αλλά και με τις νέες ιδέες για ελευθερία, μόρφωση, ενάντια στην ολιγαρχία και τον ανώτερο κλήρο.

Είναι τότε που η νεοδημιουργημένη αστική τάξη της Βαλκανικής (έμποροι, καραβοκυραίοι, βιοτέχνες, τραπεζίτες) αρχίζει να αποχτά εθνική συνείδηση και να σκέφτεται το πώς θα αντιδράσει απέναντι στο καθεστώς (φεουδαρχία-τουρκοκρατία), που εμποδίζει τα συμφέροντά της και δεν την αφήνει να αναπτυχθεί.

Μέχρι τότε η έννοια του Έθνους δεν υπήρχε. Η θρησκευτική ταυτότητα –μαζί με την οικογενειακή και τη στενά τοπική– ήταν εκείνη που κυρίως προσδιόριζε τους ανθρώπους.

Ταυτόχρονα ο λαός (οι ραγιάδες όλων των εθνικοτήτων) ζούσε σε άθλιες συνθήκες. Οι περισσότεροι ήταν αγρότες και εκτός από τον Οθωμανό αγά ή μπέη, τους οποίους έτρεφε με τον ιδρώτα του, ήταν υποχρεωμένοι να δίνουν και άλλα δοσίματα που τα έπαιρναν οι χριστιανοί δυνάστες τους: ο τσιφλικάς, ο κοτζαμπάσης, ο ανώτερος κλήρος, τα μοναστήρια και οι τοκογλύφοι.

Μεγάλο μέρος της γης ήταν ιδιοκτησία των μοναστηριών. Χιλιάδες αγρότες ήταν σκλάβοι (δούλευαν ) στα μοναστήρια. Η Εκκλησία (ανώτερος κλήρος) έπαιρνε από κάθε χριστιανό ραγιά ειδικό φόρο που λεγόταν «ρόζα». Πολλές φορές έκανε κατάσχεση στο αλέτρι ή τα άλλα γεωργικά εργαλεία, αν δεν την πλήρωνε ο αγρότης.

Η Γαλλική Επανάσταση (1789-1793) αναστάτωσε όλη την Ευρώπη, φέρνοντας καινούριες δημοκρατικές ιδέες για Ισότητα, Ελευθερία και Αδελφοσύνη των πολιτών και απελευθέρωση από τους δυνάστες τους (Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου). Χτυπώντας τη φεουδαρχία, την αριστοκρατία (απολυταρχία), τις αντιδραστικές ιδέες και την εξουσία της Εκκλησίας, δημιούργησε ελπίδες στους σκλαβωμένους λαούς για απελευθέρωση.

Οι δημοκρατικές ιδέες επηρέασαν τόσο την καινούργια (προοδευτική τότε) αστική τάξη, όσο και το λαό.

Στη Βλαχία κυκλοφορούσαν επαναστατικές προκηρύξεις και η Μασσαλιώτιδα του Ρήγα ήταν το τραγούδι που συγκινούσε την αγροτιά. Οι ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης ήρθαν στην Ελλάδα μέσω των παροικιών του εξωτερικού. Λόγιοι, έμποροι, ναυτικοί μετέφεραν τις δημοκρατικές ιδέες. Έτσι άρχισαν οι πρώτες συγκρούσεις: Οι δημοκράτες αστοί εναντιώνονταν σε τσιφλικάδες και Πατριαρχείο για σχολεία, βιβλία, ιδέες, γλώσσα. Και οι αγρότες κινούνταν ενάντια στους κοτζαμπάσηδες και τους προεστούς (σε Μοσχόπολη, Γιάννενα, Σμύρνη, Πήλιο, Σάμο, Ύδρα, Νάξο, Τήνο κ.α.).

Ρήγας Φεραίος

Ο Ρήγας ήταν πρωτοπόρος της αφύπνισης της αστικής τάξης στα Βαλκάνια, προπαγανδίζοντας τις ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης. Στη «Διοίκησή» του γίνεται κήρυκας του γαλλικού δημοκρατισμού και στο «Πολίτευμά» του αντιγράφει το γαλλικό σύνταγμα του 1793 (για τα δικαιώματα του ανθρώπου και του πολίτη). Αξίζει να το θυμίσουμε.

Στο άρθρο 35 λέει:«Όταν η Διοίκησις βιάζει, αθετεί, καταφρονεί τα δίκαια του λαού και δεν εισακούει τα παράπονά του, το να κάμει τότε ο λαός ή κάθε μέρος του λαού επανάσταση, να αρπάζει τα άρματα και να τιμωρήσει τους τυράννους του είναι το πλέον ιερό από όλα τα δίκαιά του και το πλέον απαραίτητο από όλα τα χρέη του».

Στο τέλος του άρθρου βάζει μια ολότελα δική του παράγραφο, που θυμίζει την αρχαία σεισάχθεια (κατάργηση χρεών) του Σόλωνα:

«Τα χρέη των πόλεων, πολιτειών, χωρών και των κατά μέρος πολιτών, οπού χρεωστούντο παρθέντα προ πέντε χρόνων και εις αυτό το διάστημα επληρώνετο διάφορο (δηλ. τόκος) εις τους δανειστάς, η παρούσα διοίκησις τα αναιρεί και οι δανεισταί δεν έχουν να ζητούν εις το εξής μήτε το κεφάλαιο μήτε τόκο από τους χρεώστας, ωσάν οπού επείραν τα δάνειά των, διότι διπλώνουν τα κεφάλαια εις πέντε χρόνους». (Δηλ. ότι έχουν ήδη πάρει όσα δάνεισαν, αφού διπλασιάζεται το κεφάλαιό τους σε 5 χρόνια).

Από το άρθρο αυτό μαθαίνουμε πως η τοκογλυφία οργίαζε και τότε (από ιδιώτες και κράτη τοκογλύφους) και αυτό είχε αναγκάσει το Ρήγα να ρίξει ένα σύνθημα εντελώς επαναστατικό: ξέγραμμα των χρεών.

Ήταν ο πιο προοδευτικός εκφραστής των ιδεών της Γαλλικής Επανάστασης στα Βαλκάνια και μάλιστα της πιο «αριστερής» πτέρυγάς της, των Γιακοβίνων. Μαζί με τους συντρόφους του οραματίζονταν μια Πανβαλκανική εξέγερση ενάντια όχι μόνο στους Οθωμανούς δυνάστες, αλλά και στους χριστιανούς υποστηρικτές τους (προύχοντες, κλήρο κ.λπ.). Δηλαδή μια κοινωνική εξέγερση, γι’ αυτό ο Ρήγας κάνει τις συνεννοήσεις και προετοιμάζει την ταυτόχρονη εξέγερση σ’ όλη τη Βαλκανικη.

Τα σχέδιά του τα ματαίωσαν οι Φαναριώτες και το Πατριαρχείο με τις προδοτικές τους ενέργειες. Περνώντας από την Τεργέστη στις 19/12/1797, μετά από προδοσία, πιάστηκε μαζί με τους σπουδαιότερους συντρόφους του. Αργότερα εξοντώθηκαν.

Επανάσταση

Είχαν ανοίξει όμως το δρόμο. Το 1814 ιδρύεται η «Φιλική Εταιρία» στην Οδησσό, η οποία ανέλαβε το βάρος της προετοιμασίας της επανάστασης. Μέλη της ήταν επίσης από όλα τα έθνη των Βαλκανίων (έμποροι, βιοτέχνες, βιομήχανοι, αλλά και ναυτικοί, καραβοκυραίοι, λόγιοι κλπ). Και είχε επίσης έντονο κοινωνικό περιεχόμενο, ενάντια στη φεουδαρχία και τον ανώτατο Κλήρο.

Η επανάσταση άρχισε το Μάρτη του 1821, με στόχο να απλωθεί από τη Μολδοβλαχία μέχρι την Πελοπόννησο. Πράγματι ξεκίνησε στις 7/3/1821 στη Μολδοβλαχία με εξέγερση των αγροτών υπό τον Βλαδιμιρέσκου (κοινωνικό και όχι εθνικό επαναστάτη), τον οποίο είχε πάει να συναντήσει με ένοπλη ομάδα ο Υψηλάντης (σταλμένος από τους Φιλικούς) για να συνεργαστούν. Ο τελευταίος όμως τρόμαξε από την τεράστια αγροτική εξέγερση που απαιτούσε διανομή της γης στους δουλοπάροικους και ήταν ενάντια στους Βογιάρους (ντόπιους φεουδάρχες), τους Φαναριώτες και τον Κλήρο. Κάτω από τις πιέσεις των Φαναριωτών και του Πατριαρχείου, άλλαξε στάση, καταδίκασε την εξέγερση, ενώ ο Βλαδιμιρέσκου δολοφονήθηκε. Μετά από αυτά μπήκε ο τούρκικος στρατός και τα διέλυσε όλα…

Τελικά έγινε μια απομονωμένη εξέγερση που ξεκίνησε από το Μοριά. Στην Πάτρα η πρώτη ομαδική εξέγερση έγινε από το λαό και όχι από τους προκρίτους. Αρχηγός ήταν ο Παναγιώτης Καρατζάς –τσαγκάρης– που ήταν μέλος της Φιλικής και εμπνεόταν από τις ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης. Με συνεργάτες έναν έμπορο και έναν φαρμακοποιό, και με τις προοδευτικές και δημοκρατικές τους ιδέες προετοίμασαν το έδαφος και στις 21 Μάρτη ξεσηκώθηκε ο λαός των Πατρών. Γι’ αυτή του τη δράση, αλλά και για το κύρος που είχε στο λαό, ο Καρατζάς δολοφονήθηκε λίγους μήνες αργότερα από τους κοτζαμπάσηδες (αδελφούς Κουμαναίους).

Σ’ όλη την Πελοπόννησο, αλλά και στη Ρούμελη και στα νησιά ο λαός ανυπομονούσε να πάρει μέρος στην Επανάσταση και αυτή καθυστερούσε μόνο από τις αρνητικές αντιδράσεις των Ελλήνων ολιγαρχικών, αρχόντων, εφοπλιστών και εμπόρων. Υπάρχουν άπειρα παραδείγματα για το πώς εξαναγκάστηκαν από την πίεση του κόσμου να πάρουν τελικά μέρος στον Αγώνα.

Οι αγροτικές και λαϊκές μάζες όχι μόνο πρωτοστάτησαν, αλλά του έδωσαν και κοινωνική μορφή. Στην Ύδρα την επανάσταση την ξεκίνησαν οι απλοί ναύτες που άρπαξαν τα καράβια των μεγαλοκαραβοκύρηδων, όπως των Κουντουριώτηδων, με επικεφαλής τον Αντώνη Οικονόμου.

Και αυτόν τον επαναστάτη τον κυνήγησαν αργότερα οι προύχοντες που ήθελαν να αποκαταστήσουν τα προνόμιά τους. Στην Άνδρο η λαϊκή-αγροτική συνέλευση της Μεσαριάς όχι μόνο ενέκρινε την εξέγερση, αλλά και θέσπισε μια σειρά μέτρα, με τα οποία γκρεμιζόταν οριστικά το φεουδαρχικό καθεστώς της Άνδρου. Πολλοί τότε πύργοι των κοτζαμπάσηδων κάηκαν και πολλοί γαιοκτήμονες πιάστηκαν και φυλακίστηκαν, ενώ μερικοί προδότες εκτελέστηκαν –όπως αναφέρει ο Κορδάτος. Με τέτοια επεισόδια είναι γεμάτη η ιστορία της Επανάστασης του 1821, εικόνες του μίσους που έτρεφαν οι εκμεταλλευόμενοι για τους εκμεταλλευτές τους.

Να πώς σχολιάζει την κατάσταση σε ανταπόκρισή του (στις 17 Αυγούστου του 1821) ο δημοσιογράφος Κρίστιαν Μύλλερ, σταλμένος στην Ελλάδα από την αρχή της επανάστασης, ως ανταποκριτής της γερμανικής εφημερίδας «AllgemeineZeitung»: «Πλανάται οικτρώς εκείνος που νομίζει ότι ο πόλεμος αυτός των Ελλήνων είναι εθνικός. Τέτοιο πράγμα δεν συμβαίνει. Οι ανώτερες τάξεις δεν έλαβαν καθόλου μέρος μέχρι τώρα. Οι πιο ευκατάστατοι και οι πιο πλούσιοι Έλληνες δεν υπεστήριξαν τον πόλεμο ούτε άμεσα ούτε έμμεσα… Εκτός απ’ αυτήν την αναξιοπρεπή αποχή από τον αγώνα, υπάρχει ακόμα το μεγάλο μειονέκτημα ότι σ’ αυτά τα ασύνταχτα πλήθη λείπουν εντελώς τα χρηματικά μέσα…». (Γ.Σκαρίμπα «Το ’21 και η αλήθεια»).

Ο φόβος όμως πολλών αρχηγών (ακόμα και Φιλικών) δεν τους αφήνει να τεθούν στο πλευρό των λαϊκών-αγροτικών μαζών, επειδή θέλουν πια τη συμμαχία με τους προκρίτους και ελπίζουν σε βοήθεια από το εξωτερικό, αν το κίνημα δεν χαρακτηριστεί «Γιακωβίνικο» (που πράγματι ήταν). Έτσι, παρά το γεγονός ότι τη δεκαετία του 1820 έχουμε πολλές εξεγέρσεις στα νησιά και στην ηπειρωτική χώρα, αυτές καταπνίγονται.

Επέρχεται συμβιβασμός ανάμεσα σε άρχοντες, Φαναριώτες και Πατριαρχείο, ο οποίος και καθόρισε τον περιορισμένο χαρακτήρα της επανάστασης (πολιτικά και γεωγραφικά).

Σήμερα

Φέτος, ενόψει της 25ης Μαρτίου, η μνημονιακή κυβέρνηση δεν είχε χρόνο να μας παραμυθιάσει και πολύ με τους συνήθεις μύθους της «εθνικής και θρησκευτικής παλιγγενεσίας» (Αγία Λαύρα, κρυφά σχολειά, «εθνομάρτυρας» Πατριάρχης Γρηγόριος). Έχει άλλα βάσανα: Πώς θα αντιμετωπίσει τον αγανακτισμένο λαό στις παρελάσεις και τις εκδηλώσεις σε όλη την Ελλάδα. Παίρνουν δρακόντεια αστυνομικά μέτρα τάχα για να μην «αμαυρώσουμε» την επέτειο. Στην αλήθεια, φοβούνται μην τους αμαυρώσουμε τη μούρη με τα γιουχαΐσματα. Φοβούνται τον κόσμο.

Με τον ίδιο τρόπο που τότε οι «προύχοντες» φοβόνταν το λαό και τις αντιδράσεις του σε σχέση με την επανάσταση, όμοια και σήμερα η μη εκλεγμένη κυβέρνηση φοβάται τις αντιδράσεις του λαού για τη μισητή πολιτική της και –για πρώτη φορά μετά τη μεταπολίτευση– έκανε υπουργικό συμβούλιο για να αντιμετωπίσει τις πιθανές αντιδράσεις του λαού τη μέρα της 25ης Μαρτίου και για να μην έχει τα «παρατράγουδα» της 28ης Οκτωβρίου σε όλη την Ελλάδα …

Η ιστορία –που ευτυχώς δεν μπορούν πια να παραποιούν– μας λέει ότι όσοι/ες ήταν τότε με την Επανάσταση καμιά σχέση δεν είχαν με την τήρηση της «νομιμότητας». Αυτοί που ήθελαν τη νομιμότητα και φοβόντουσαν να μην κακοχαρακτηριστεί η Επανάσταση σαν «γιακωβίνικη» είναι οι «πρόγονοι» των τωρινών δήθεν υποστηρικτών του νόμου και της τάξης (Βορίδη, Σαμαρά, Βενιζέλου και μνημονιακών παντός τύπου), οι οποίοι ξαναξεθάβουν τον μπαμπούλα της «Αριστεράς» για να τρομάξουν τον κόσμο.

Ας τους τρομάξουμε και ας τους ξεφορτωθούμε το γρηγορότερο δυνατόν. Η Αριστερά, που φοβούνται και επισείουν σαν μπαμπούλα, οφείλει να ενώσει τις δυνάμεις της για να γίνουν οι χειρότεροι εφιάλτες τους πραγματικότητα.

Βιβλιογραφία:

1. Γιάνη Κορδάτου: «Η κοινωνική σημασία της Ελληνικής Επανάστασης του 1821».
2. Γιάνη Κορδάτου: « Ο Ρήγας Φεραίος και η Βαλκανική Ομοσπονδία».
3. Γιάννη Σκαρίμπα: «Το ’21 και η αλήθεια» (τρεις τόμοι, εκδόσεις Κάκτος).
4. Ανωνύμου του Έλληνος: «Ελληνική Νομαρχία –ήτοι λόγος περί Ελευθερίας» (εκδόθηκε στην Ιταλία το 1806 και είναι αφιερωμένο στο Ρήγα).
5. Ζοέλ Νταλέγκρ: «Έλληνες και Οθωμανοί, 1453-1923» (εκδόσεις Ζαχαρόπουλος, 2006).
6. Πέρι Άντερσον: «Από την αρχαιότητα στη φεουδαρχία».

πηγή: ΔΕΑ