ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ

της
Νάντια Βαλαβάνη*

1. ΜΙΑ ΑΝΟΙΧΤΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΣΤΗ ΦΡΑΝΚΦΟΥΡΤΗ

«Τι είναι καπιταλισμός; Ένα σύστημα όπου η μεγάλη πλειοψηφία του κόσμου δουλεύει για να πλουτίζουν λίγοι... Μην ακούτε τους «επενδυτές» που λένε: "Έβαλα τα λεφτά μου να δουλέψουν." Δεν είναι τα λεφτά που δουλεύουν, αλλά τα εκατομμύρια οι άνθρωποι... Ο ιδιωτικός πλούτος είναι ληστεία. Γιατί κανείς στον...
κόσμο δε μπορεί να ισχυριστεί ότι δούλεψε τόσο πολύ, ώστε ν΄ αποκτήσει 1 δις ευρώ. Πολλοί άλλοι άνθρωποι δούλεψαν γι΄ αυτό... Όσο για την κερδοσκοπία, είναι όπλο μαζικής καταστροφής. Ξεκινώντας απ' όποιον σπεκουλάρει με τα τρόφιμα και οδηγεί ανθρώπους στην πείνα, οι σπεκουλαδόροι πρέπει να εξαφανιστούν από προσώπου γης. Ο απορρυθμισμένος κόσμος των τραπεζών είναι μια τάξη ανελευθερίας. Εμείς παλεύουμε για μια τάξη ελευθερίας.»

Ο ΄Οσκαρ Λαφοντέν είπε και τα παραπάνω, συνδυασμένα μεταξύ πολλών άλλων και με το αίτημα αύξησης στα 10 ευρώ του γερμανικού κατώτερου ωρομίσθιου, παγωμένου εδώ και μια δεκαετία στα 6,5, ως βασικής πράξης αλληλλεγγύης απέναντι στους Έλληνες εργαζόμενους, εφόσον, όπως εξήγησε στους συγκεντρωμένους, τα ελληνικά ελλείμματα σχετίζονται άμεσα με τα γερμανικά πλεονάσματα, που οφείλονται πριν απ' όλα στο μεγάλο ντάμπινγκ του κόστους εργασίας στη Γερμανία. Απευθυνόταν σε 2.000 ανθρώπους μες στη νυχτερινή παγωνιά στις 18.11.2011 στην ανοιχτή συγκέντρωση του Die Linke με θέμα «Όχι στη δικτατορία των χρηματιστικών αγορών.» Τόπος, η (μισή) Πλατεία της παλιάς αυτοκρατορικής Όπερας στο κέντρο του «Τετράγωνου των Τραπεζών» στη Φρανκφούρτη, με τους ουρανοξύστες της Deutche Bank και των άλλων γερμανικών τραπεζών, της ΕΚΤ και του Χρηματιστήριου ολόγυρα: Στην καρδιά όχι του γερμανικού, αλλά του ευρωπαϊκού καπιταλισμού, όπως με διόρθωσε ο Κώστας Παπουτσάκης, από τους επικεφαλής του Συνδικάτου των Δημοσίων Υπαλλήλων Verdi και του κόμματος της γερμανικής αριστεράς Die Linke στο Κρατίδιο της Έσσης.

Ήταν μια πολύ ζεστή συγκέντρωση, με άμεση ανταπόκριση, συνθήματα, χειροκροτήματα, γέλια όχι μόνο για ό,τι έλεγε ο Λαφοντέν, με τον οποίο φαίνεται να διαθέτουν μια πολύ στενή σχέση, αλλά και με τους υπόλοιπους ομιλητές. Ιδιαίτερα χειροκροτήθηκε η αναφορά στελέχους του κινήματος ειρήνης στη Deutsche Bank ως τη «μεγαλύτερη εγκληματική οργάνωση του κόσμου», από την εποχή που χρηματοδοτούσε τους ναζί και τον πόλεμο, ενώ η μητρική της IG Farben παρήγαγε το Cyclon-B για τους θαλάμους αερίων, διαχρονικά έως σήμερα, που διαθέτει μέχρι και μερίδιο στην εταιρεία του πυρηνικού εργοστάσιου της Φουκουσίμα. Και όχι μόνο οι πυκνές αναφορές του Λαφοντέν στην Ελλάδα, αλλά και η δική μου ομιλία αμέσως πριν για ό,τι βιώνουμε εδώ και για το κίνημα που αναπτύσσεται – με είχαν καλέσει να μιλήσω ως «Ελληνίδα δημοσιολόγο» - συνάντησε την ίδια θερμή υποδοχή (κι έπεσε γέλιο, όταν παρομοίασα την αντίδραση της Τρόικα στο δημοψήφισμα με αυτή που περιγράφει ο Μπρεχτ: «Δε θα ήταν ευκολότερο για την κυβέρνηση να διαλύσει το λαό και να εκλέξει έναν άλλο;»).

Ωστόσο οι ίδιοι άνθρωποι γιούχαραν κάθε τόσο - αυτούς που άφηναν λιμουζίνες στην άλλη μισή πλατεία, μπροστά στα σκαλιά της Όπερας: Κυρίες με γούνες και μακριές τουαλέτες και μαυροκουστουμάτους συνοδούς. Μέσα στην Όπερα δινόταν δείπνο των «Ευρωπαίων τραπεζιτών» με οικοδεσπότες τον Πρόεδρο της Deutsche Bank Άκερμαν και τον Πρόεδρο της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι. Το πανό στην είσοδο της Όπερας το ανέφερε ως «Νύχτα τέχνης και κουλτούρας»: Οι τραπεζίτες ξέρουν καλύτερα απ' όλους τι ύψιστη εκδήλωση κουλτούρας είναι το φαί... Κι όπως λέει κι η Όπερα της πεντάρας: «Πρώτα η μάσα / κι η ηθική μετά.»

Ο Λαφοντέν απευθυνόταν κατευθείαν σε αυτούς που ανέβαιναν γιουχαϊζόμενοι τα σκαλιά, αλλά και στους άντρες της Υπηρεσίας Προστασίας του Συντάγματος (ΕΥΠ), που κατέγραφαν (επισήμως κι όχι κρυφά, όπως στην Ελλάδα) μια πολιτική δραστηριότητα κόμματος του Κοινοβουλίου.

Μετά τη συγκέντρωση με πλησίασε μια ομάδα ανθρώπων από οργανώσεις της γερμανικής εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς, ανάμεσα τους και εκλεγμένοι συνδικαλιστές του Συνδικάτου Μετάλου και του Συνδικάτου της Μερτσέντες-Μπεντς στη Βρέμη, και μου χάρισαν μια πραγματικά εντυπωσιακή έκδοση με τίτλο: «Ζήτω η Ελλάδα – Απαλλοτριώστε τη Deutsche Bank και ΣΙΑ». Σε αυτή κατέγραφαν με φωτογραφίες την ταυτόχρονη δράση με αυτό το σύνθημα στις 7 Ιουλίου 2011 μέσα κι έξω από υποκαταστήματα της μεγαλύτερης γερμανικής τράπεζας σε δεκάδες μεγαλύτερες και μικρότερες γερμανικές πόλεις. Η κεντρική δράση αποτυπώνεται στο εξώφυλλο: Με ένα τεράστιο πανώ «Ζήτω η Ελλάδα κλπ» περικύκλωσαν τον κεντρικό ουρανοξύστη της D.B. στη Φρανκφούρτη, ακριβώς απέναντι μας. Μήπως ακούσαμε κάτι γι΄ αυτό στην Ελλάδα;

2. «ΓΕΡΜΑΝΙΑ, ΔΥΟ ΚΟΣΜΟΙ»: ΜΕΡΙΣΜΑΤΑ-ΡΕΚΟΡ...

Η Γερμανία είναι λίγο μεθυσμένη, την αισθάνεσαι να πάλλει υπό τις αντιθέσεις του συστήματος. Ένας δημοσιογράφος της Handelsblatt (22.11.2011) έγραψε χαρακτηριστικά: «Οι Γερμανοί επιχειρηματίες ζουν σε δύο κόσμους. Στον ένα βασιλεύουν οι λέξεις "κρίση" και "φόβος ύφεσης". Στον άλλο πολλές γερμανικές επιχειρήσεις θα μοιράσουν την Πρωτοχρονιά τα κέρδη τους στους μετόχους.»

Και θα μοιράσουν μερίσματα-ρεκόρ, τα δεύτερα ψηλότερα στη μεταπολεμική Γερμανία, καθώς σπάνια είχαν τόσο ψηλά κέρδη όσο το (καταστροφικό για την υπόλοιπη Ευρωζώνη) 2011: Μόνο οι 30 επιχειρήσεις του Δείκτη DAX θα μοιράσουν 27,1 δις ευρώ! Μήπως όμως ο βασιλιάς τρελάθηκε; Όπως παρατηρεί η κατεξοχήν εφημερίδα του γερμανικού μεγάλου κεφάλαιου, δε θα μοιράσουν έως 50% των καθαρών κερδών για να επενδύσουν τα υπόλοιπα, όπως κάνει κάθε νοικοκυρεμένη επιχείρηση. Η Deutsche Telekom (ΟΤΕ) μοιράζει στους μετόχους σχεδόν όλα τα κέρδη της, 3 δις. Η αντασφαλιστική Munich Re, που φέτος πλήρωσε μέχρι και τη Φουκουσίμα, με κέρδη 800 εκ., θα μοιράσει 1,1 δις. Και οι υπόλοιποι μοιράζουν πάνω από 70%... Και τι θα μοιράσουν την Πρωτοχρονιά του 2013; αναρωτιέται η καλή εφημερίδα. Υπάρχει η υποψία ότι «ο βασιλιάς των μερισμάτων τότε θα σταθεί γυμνός...»

Άμεσο αποτέλεσμα; Άνοδος της ζήτησης για είδη πολυτελείας και άνοδος των διαθέσιμων για σπέκουλα. Και αποεπένδυση, καθώς την ίδια ώρα η Μπούντεσμπανκ προειδοποιεί για «σκληρό 2012», με ανάπτυξη 0,5% - δηλαδή για κίνδυνο στασιμότητας ή και ύφεσης. Και ο τρέχων δείκτης λιανικού εμπορίου κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τις γερμανικές εξαγωγές με προορισμό το λιανικό εμπόριο: Με τις χώρες της Ευρωζώνης να περνούν όλες σήμερα σε άγρια λιτότητα, το 2011 ο δείκτης λιανικού εμπορίου στο σύνολο της (συμπεριλαμβανομένης και της Γερμανίας) αυξήθηκε λόγω πληθωρισμού κατά 0,8% ως προς την αξία, ο όγκος του όμως μειώθηκε κατά 2,3%...

3. «ΓΕΡΜΑΝΙΑ, ΔΙΧΑΣΜΕΝΗ ΧΩΡΑ»: ...ΚΑΙ ΑΠΟΛΥΣΕΙΣ-ΡΕΚΟΡ

Κι έτσι η ίδια εφημερίδα στις 25/26.11.2011 μιλά για «Γερμανία, διχασμένη χώρα»: Η ΝΟΚΙΑ θα απολύσει 17.000 εργαζόμενους μέχρι τέλους 2013, οι 3.500 στη Γερμανία. Η Εταιρεία Ηλεκτρισμού Εόν, που στηρίζεται στην πυρηνική ενέργεια, θα απολύσει 11.000 από τους 80.000 εργαζόμενους της, οι 6.500 στη Γερμανία. Η Deutsche Telekom ανάγγειλε άλλες 1.500 απολύσεις μέχρι τέλους του χρόνου. Η δεύτερη μεγαλύτερη γερμανική τράπεζα, η Kommerzbank, που το 2008 αγόρασε με τα χρήματα των Γερμανών φορολογούμενων την προβληματική Dresdnerbank, θα απολύσει 9.000 μέχρι τέλους 2013, τους 1.350 άμεσα από τα κεντρικά της στη Φρανκφούρτη, δηλ. από τον ουρανοξύστη που βλέπαμε φωτισμένο σαν δέντρο μέσα στο σκοτάδι στην συγκέντρωση κ.ο.κ. Ο Γερμανικός ΟΑΕΔ υπολογίζει ότι μέσα στον επόμενο χρόνο θα χαθούν μισό εκατομμύριο θέσεις πλήρους απασχόλησης.

Ως ενδεικτικό του τέλους του «θαύματος της απασχόλησης» θεωρείται η άνοδος των προσωρινά απασχολούμενων - 900.000 άνθρωποι το φθινόπωρο, νούμερο ιστορικά πρωτοφανέρωτο. Όμως το «θαύμα» δεν πρέπει να ήταν τόσο ουσιαστικό: Λόγω κυρίως της ψηλότερης ανεργίας, οι κάτοικοι του Βερολίνου έχουν την μεγαλύτερη υπερχρέωση ανάμεσα στις μεγάλες Γερμανικές πόλεις - 12,32%. Εδώ τα χρέη δύσκολα θ' αποδωθούν σε «υπερκαταναλωτική μανία», καθώς ο ταξικός χαρακτήρας τους είναι ξεκάθαρος: Στις δύο παραδοσιακότερες εργατικές περιοχές του, το Βέντιγκ και τη Νόικελν, είναι υπερχρεωμένος 1 στους 5 ανθρώπους (και τα μωρά μαζί)!

4. Η «ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΡΕΝΤΕΡ»

Το γερμανικό μεγάλο κεφάλαιο κατάφερε να κάνει το «εξαγωγικό θαύμα», που οδήγησε στα γερμανικά πλεονάσματα, με ένα πελώριο ντάμπινγκ του μισθού εργασίας, που εσωτερικοποιούσε τον πυρήνα της πολιτικής του νεοφιλελευθερισμού: Την τελευταία δεκαετία αυτό στηρίχτηκε στη «θεραπεία Σρέντερ», δηλ. στην Ατζέντα 2010 και στη νομοθεσία Hartz-IV, για τα οποία η Μέρκελ έχει εκφράσει δημόσια την ευγνωμοσύνη της απέναντι στον επικεφαλής της τότε κυβέρνησης Σοσιαλδημοκρατών-Πρασίνων. (Ο τελευταίος θέσπισε και τις δύο νομοθετικές ρυθμίσεις το 2001 με τη φράση: «Στην κοινωνία μας δεν υπάρχει δικαίωμα στην τεμπελιά».) Μέσω αυτών των «μεταρρυθμίσεων»: O εργατικός μισθός παραμένει παγωμένος επί μια δεκαετία. Oι αμοιβές μετατοπίστηκαν εγγύτερα στο κατώτατο ωρομίσθιο. Oι επιδοτούμενοι άνεργοι βρίσκονται σε καθεστώς διαρκούς εκβιασμού προκειμένου να δεχτούν δουλειές άσχετες με την ειδικότητα τους, ανάμεσα τους και τις λεγόμενες «δουλειές του 1 ευρώ», όπου π.χ. ένας πτυχιούχος για να μη χάσει την επιδότηση είναι υποχρεωμένος να δουλέψει στην υπηρεσία καθαριότητας ενός Δήμου με αμοιβή 1 ευρώ και ο ΟΑΕΔ συμπληρώνει το υπόλοιπο ποσό μέχρι του ύψους του επιδόματος ανεργίας. H εσωτερική ζήτηση αποτελματώθηκε. Aνέβηκε η ηλικία συνταξιοδότησης και το κοινωνικό κράτος μπήκε σε πορεία αποδόμησης.

Οι «μεταρρυθμίσεις» που εισάγονται σήμερα με το ζόρι στην Ευρωζώνη αποτελούν αντίγραφα της «θεραπείας Σρέντερ», πρότυπο πλέον για όλη την Ευρώπη. Οι ίδιες οι εφημερίδες, όμως, του μεγάλου κεφάλαιου στη Γερμανία αναγνωρίζουν ότι για να «αποδώσουν» από την άποψη της κερδοφορίας όσο και των πολιτικών απασχόλησης, η χώρα θα πρέπει να βρίσκεται σε πορεία ανάπτυξης. Ενώ στην Ελλάδα, επιπλέον, δοκιμάζονται νέα, επιπρόσθετα καταστροφικά μέτρα εν είδει κοινωνικής μηχανικής: με στόχο να βγουν συμπεράσματα για το ποια απ' αυτά μπορούν να επεκταθούν και στις υπόλοιπες χώρες.

Τα δύο πρώτα απλοϊκά ερωτήματα είναι:
Αν σε όλα τα κράτη-πελάτες των γερμανικών εξαγωγών στην Ευρώπη εφαρμοστούν άγρια προγράμματα λιτότητας και κατ' επέκταση περιοριστεί η εσωτερική ενεργή ζήτηση, τι επίδραση θα έχει αυτό στις γερμανικές εξαγωγικές δραστηριότητες;

Κι αν όλοι καταφέρουν να χειραγωγήσουν την εργατική τάξη τους στα πρότυπα της Γερμανίας και της «θεραπείας Σρέντερ», δηλαδή «να παράγουν περισσότερα, να δουλεύουν περισσότερες ώρες και να αμείβονται λιγότερο», δε θα χάσουν οι γερμανικές επιχειρήσεις το τόσο διαφημιζόμενο «ανταγωνιστικό πλεονέκτημα» τους;

Εκτός αν εννοούν ότι στην πραγματικότητα, μέσα από «ζώνες ειδικού μισθολογικού και φορολογικού καθεστώτος» σε διάφορες Ευρωπαϊκές χώρες, θα είναι η Γερμανία αυτή που θα κάνει κι από εδώ τις εξαγωγές...

* Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα « ΠΑΤΡΙΣ» του Ηρακλείου Κρήτης σε δύο συνέχειες (Δευτέρες 5.12.2001 και 12.12.2011)
Είχε προηγηθεί μια συντομότερη εκδοχή στην ΑΥΓΗ της Κυριακής, 4.12.2011 με τίτλο «Μια Γερμανία μεθυσμένη από τις αντιθέσεις της...»

ΙΣΚΡΑ