Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΟΥ ΧΡΕΟΥΣ

Του Τ. Φωτόπουλου*

Τον τελευταίο καιρό έχει αρχίσει μια καινούργια μαζική εκστρατεία -ακόμη και με ντοκιμαντέρ στο Ιντερνετ!- της ρεφορμιστικής Αριστεράς (δηλαδή της Αριστεράς που δεν αμφισβητεί το ίδιο το σύστημα της διεθνοποιημένης οικονομίας της αγοράς και της έκφρασής της στο γεωγραφικό μας χώρο, της Ε.Ε.), η οποία βρήκε τον τρόπο διεξόδου από τη βαθιά και επιδεινούμενη καθημερινά οικονομική κρίση της χώρας στο... λογιστικό έλεγχο του χρέους.

Στο μικρό αυτό χώρο θα προσπαθήσω..να δείξω γιατί τόσο η διάγνωση των αιτίων της κρίσης, πάνω στην οποία στηρίζεται η άποψη αυτή, όσο και συνακόλουθα η προτεινόμενη «θεραπεία» είναι όχι μόνο λανθασμένες αλλά και εντελώς αποπροσανατολιστικές. Επίσης, αντικειμενικά, καταλήγουν στην προετοιμασία των λαϊκών στρωμάτων για την προσεχή αναδιαπραγμάτευση και πιθανή διαγραφή τμήματος του χρέους - χωρίς όμως να θέτουν θέμα ακύρωσης των «διαρθρωτικών» αλλαγών που επιβάλλουν οι ελίτ, η οποία είναι αδύνατη χωρίς την έξοδο από την Ε.Ε.!

Οσον αφορά τη διάγνωση των αιτίων του χρέους, όπως προσπάθησα να δείξω και αλλού,1 τα αίτια του χρέους στις μητροπολιτικές χώρες του κέντρου και κυρίως τις αγγλοσαξονικές είναι πολύ διαφορετικά από τα αίτια στις περιφερειακές χώρες. Ετσι, η κρίση στα κέντρα είναι χρηματοπιστωτική και οφείλεται βασικά στη διεθνοποίηση της οικονομίας της αγοράς -η οποία μόνο νεοφιλελεύθερη μπορεί να είναι σε ένα καπιταλιστικό σύστημα- που συνεπάγεται το άνοιγμα και την απελευθέρωση των αγορών και συνακόλουθα ένα νέο διεθνή καταμερισμό εργασίας, καθώς και όλες τις σχετικές παρενέργειες με τη μαζική κερδοσκοπία που ενισχύει η συνεχής συγκέντρωση κεφαλαίου, και οικονομικής δύναμης γενικότερα, στις οικονομικές ελίτ. Αντίθετα, η κρίση στις περιφερειακές χώρες (όπως αυτές μέσα στην Ε.Ε., π.χ. Ελλάδα, Πορτογαλία κ.λπ.) είναι βασικά διαρθρωτική και ανάγεται τελικά στις σημαντικές αποκλίσεις τους από τα κέντρα (λόγω της χαμηλότερης ανταγωνιστικότητας και παραγωγικότητάς τους), όπως αυτές εκδηλώνονται με τα διογκούμενα ελλείμματα στο ισοζύγιο πληρωμών αλλά και τα δημοσιονομικά ελλείμματα, τα οποία εξερράγησαν όταν εντάχθηκαν στην ευρωζώνη.

Ετσι, η οικονομική κρίση της Ελλάδας είναι δομική (ή διαρθρωτική) και χρόνια, και εκφράζεται με τη μεταπολεμική αποδιάρθρωση της παραγωγικής δομής που ολοκληρώθηκε με το άνοιγμα των αγορών της στην παγκόσμια αγορά - μια διαδικασία την οποία επιτάχυνε η είσοδός της στην Ε.Ε. στις αρχές της δεκαετίας του '80. Η ουσιαστική αποδιάρθρωση της παραγωγικής δομής, αναπόφευκτα, οδήγησε στη δημιουργία μιας «καταναλωτικής κοινωνίας χωρίς παραγωγική βάση» και στη συνεχή αύξηση του εξωτερικού χρέους και, συνακόλουθα, του δημόσιου, το οποίο έφτασε στα σημερινά εκρηκτικά επίπεδα.

Είναι λοιπόν φανερό ότι κάποια μελλοντική, τυπική ή άτυπη, χρεοκοπία ήταν προαποφασισμένη όταν επιβαλλόταν το Μνημόνιο και ο στόχος των ελίτ από την αρχή ήταν, από τη μια μεριά, να ξεζουμίσουν όσο μπορούσαν περισσότερο τα λαϊκά στρώματα, ώστε να ελαχιστοποιήσουν τις ζημιές των κατόχων των ομολόγων, και, από την άλλη, να ολοκληρώσουν τις «διαρθρωτικές» αλλαγές της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, οι οποίες δεν είναι παρά η υλοποίηση των «4 ελευθεριών» του Μάαστριχτ (δηλαδή η «απελευθέρωση» των αγορών κεφαλαίου, εργασίας, αγαθών και υπηρεσιών).

Στην προβληματική επομένως αυτή, το χρέος δεν είναι η αιτία της βαθιάς και επιδεινούμενης κρίσης, όπως υποστηρίζουν ανόητες συνωμοσιολογικές «θεωρίες» τύπου «σοκ και δέος» (Ναόμι Κλάιν). Ακόμη και αν αύριο μας χάριζαν οι πιστωτές μας ολόκληρο το χρέος, θα ήταν θέμα χρόνου να ξαναβρεθούμε στην ίδια θέση, εφόσον παραμέναμε στην Ε.Ε. και διατηρούσαμε τις αγορές μας ανοιχτές και απελευθερωμένες, όπως αυτή επιβάλλει! Το ζητούμενο είναι η δημιουργία μιας εντελώς διαφορετικής παραγωγικής και καταναλωτικής δομής, η οποία θα επέτρεπε την οικονομική αυτοδυναμία (όχι αυτάρκεια) του ελληνικού λαού, σ' ένα πλαίσιο οικονομικής δημοκρατίας όπου ο ίδιος ο λαός, και όχι οι ντόπιες και ξένες ελίτ, ελέγχει τα μέσα παραγωγής και την οικονομική διαδικασία. Αυτό θα δημιουργούσε τις συνθήκες για τη μόνιμη οικονομική απεξάρτηση, σε πρώτο στάδιο ξεκινώντας από την ίδια τη χώρα, με τη μονομερή έξοδο από την Ε.Ε. και τον εξαναγκασμό των ντόπιων και ξένων ελίτ να πληρώσουν αυτές το χρέος, εφόσον άλλωστε αυτές το δημιούργησαν και όχι βέβαια τα λαϊκά στρώματα τα οποία κανένας δεν τα ρώτησε ποτέ.

Αυτό σημαίνει ότι ολόκληρο το χρέος είναι μη νομιμοποιημένο και όχι, όπως θεωρούν οι υποστηρικτές του λογιστικού ελέγχου, κάποιο μέρος αυτού που, αν το βρει κάποια επιτροπή έπειτα από κάμποσα χρόνια, θα μπορούσαμε να το κηρύξουμε παράνομο ή απεχθές και κατόπιν να ζητήσουμε από τις ντόπιες και ξένες ελίτ να το διαγράψουν!

Ολα αυτά δεν σημαίνουν την «αλβανοποίηση» της ελληνικής οικονομίας, όπως υποστηρίζουν οι κομισάριοι του συστήματος, αλλά, αντίθετα, την αποφυγή της λατινοαμερικανοποίησής της, μέσα από ένα νέο διεθνισμό, ο οποίος υιοθετεί μεν τις βασικές αρχές του παραδοσιακού διεθνισμού της Αριστεράς, αλλά και τον υπερβαίνει διότι θεμελιώνεται στις αυτοδύναμες οικονομικές δημοκρατίες των λαών.

http://www.inclusivedemocracy.org/fotopoulos/

1. Βλ. Τ. Φωτόπουλος, «Η λατινοαμερικανοποίηση του ευρωπαϊκού "Νότου"», Περιεκτική Δημοκρατία, τ. 22 [μετάφραση από τα ισπανικά όπου πρωτοδημοσιεύθηκε στην εφημερίδα της CNT αρ. 368 (Ιούνιος 2010)].

* Δημοσιεύτηκε στην Σαββατιάτικη Ελευθεροτυπία που κυκλοφόρησε εκτάκτως την Παρασκευή 22 και το Σάββατο 23 Απριλίου